Tuproqshunoslik va dehqonchilik kafedrasi

Landshaftlarni tasniflash masalalari bilan shug’ullangan olimlar

• Nikolay Andreyevich
• Gvozdetskiy
• (1913-1994)

• David L’vovich
• Armand
• (1905-1976)

• Anatoliy Georg’yevich Isachenko
• (1922-2018)

• Fyoder Nikolayevich
• Mil’kov
• (1918-1996)

• Vladimr Aleksandrovich Nikolayev
• (1925-2014)

Landshaftlarni tasniflash tamoyillari

Landshaftlarni tasniflash

N.A.Gvoz-detskiy (1979)	V.A.Nikolayev (1979) (Sh. Zokirov tarjimasi,1999)	N.A. Kogay (1982) O`zbekiston hududi misolida	A.G. Isachenko (1991)	Sh.S. Zokirov, (1999) Amudaryo va Sirdaryo oralig‘i misolida	I.Q.Nazarov va X.R.Toshov (2008)
1.Sinf 2.Tip 3. Kichik tip 4. Guruh 5. Tur	1.Bo`lim 2.Qism 3.Kichik qism 4. Sinf 5. Kichik sinf 6.Guruh 7. Tur 8. Kichik tur 9.Toifa 10.Kichik toifa 11.Xil 12.Variant	1.Sinf 2. Guruh 3. Tip 4. Avlod 5. Tur (taqirsimon tuproqlardagi aralash saksavulzor)	1.Tip (zona) 2.Kichik tip (zonacha) 3. Sinf (tog` va tekislik) 4. Kichik sinf 5. Tur	1. Qism 2. Sinf 3. Kichik sinf 4. Guruh 5. Tur 6. Toifa 7.Xil (Qumli cho`l tuprog’idagi oq saksovulzor )	1.Zona (cho`l) 2. Sinf (tog` va tekislik) 3. Kichik sinf (past too`) 4. Tip (Qumli cho`l sho`rxokli cho`l, … ) 5. Kichik tip (ko`chma qum) 6. Tur (barxanli qum)

• Jadval I.Q.Nazarov tomonidan tuzilgan

Ko‘p pog‘onali tasnif tarxi (V.A. Nikolayev)

Taksonomik nomi	Bo’linish asosi	Landshaft namunalari
Bo’lim	Geosferalarning o’zaro ta’siri	quruqlik va suvlik
Qism	Geografik zonalarning termal parametrlari	Arktik, subarktik, boreal, subboreal, subtropik, tropik
Kichik qism	Kontinentallik, sektoral iqlim farqlari	Okean bo’yi, mo’tadil kontinental, kontinental, keskin kontinental
Oila	hududlarni fizik-geografik miqyisda mintaqaviy mahalliylashtirish	Boreal, mo’tadil continental - Sharqiy Evropa, subboreal, kontinental g'arbiy Sibir, Turon.
Sinf	Megarelyef morfostrukturasi	Tekislik, tog'
Kichik sinf	Makrorelyef morfostrukturalari	Tekisliklar: balandlik, pastlik, pasttekislik. Tog': past tog', o'rta tog', baland tog'lar

Taksonomik nomi	Bo’linish asosi	Landshaft namunalari
Guruh	suv va geokimyoviy tartibi	elyuvial (avtomorf), elyuvial-gidromorf (yarim gidromorf), gidromorf
Tur	Tuproq turlari va o'simliklar formatsiyasi	Taiga, aralash o'rmon, keng bargli o'rmon , o'rmon-dasht, dasht, chala cho'l, cho'l
Kichik tur	Tuproqning kichik turlari va o'simliklarning kichik sinflari	Shimoliy tayga, o'rta tayga, Janubiy tayga, dasht; o’tloqi, botqoq, sho'rhok
Toifa	Relyefning morfologiyasi va kelib chiqishi (relyefning genetik turi)	Muzlikli tepaliklar, suv-muzlikli to’qinsimon yuzalar, yassi-to'lqinli qadimgi allyuvial yotqiziqlar
Kichik toifa	Yuza yotqiziqlar litologiyasi	Qumloq, lyossli, qumli, tosh-shg’alli
Xil	Landshaftlarning morfologik tuzilishiga ko`ra	G'arbiy Sibir tekisliklaridagi engil qumloq tarkibli qora tuproqli, turli o’t qoplamiga ega bo’lgan dashtlar

Landshaftlar tasnifida ishlatiladigan eng yirik birlik landshaftlar bo‘limi hisoblanadi. Bo‘lim darajasiga kiruvchi landshaftlar asosan Yerning geografik qobig‘ini tashkil qiluvchi turli geosferalarning bir-biri bilan tutashib turishi va o‘zaro ta'sir turiga qarab aniqlanadi.

• Landshaftlar tasnifida ishlatiladigan eng yirik birlik landshaftlar bo‘limi hisoblanadi. Bo‘lim darajasiga kiruvchi landshaftlar asosan Yerning geografik qobig‘ini tashkil qiluvchi turli geosferalarning bir-biri bilan tutashib turishi va o‘zaro ta'sir turiga qarab aniqlanadi.
• Landshaftlar bo‘limi ichida dastavval landshaftlar qismini ajratamiz. Landshaftlar qismi birligi landshaftlarning eng asosiy energetika bazasi bo‘lmish namlik va issiqlik balansidagi farqlar va o‘xshashliklarga qarab birlashtirishga imkoniyat beradi. Bunday o‘xshashlik yoki farqlar joylarning makroiqlimiy xususiyatlari bilan belgilanadi. Bu xususiyatlar bilan o‘z navbatida joyning gidrologik rejimi, hukmron bo‘lgan o‘simlik turi va biologik modda aylanish turi kabilar chambarchas bog‘liqdir.