Тупроқшунослик асослари

4. TSilindr sekin asta silkitiladi. Tuproq tabiiy holatini yo’qotmasligi uchun taxminan 10-15 soniya bu harakat davom ettiriladi. Olingan ma’lumotlar yozib boriladi.
5. Endi silindir laboratoriya bo’yicha yuqoriga-pastga kuchlar (yoki ixcham tuproq uchun bir yog’och dowel foydalanish) uriladi. Tuproq hajmi barqarorlashishi bo’lishi uchun paydo bo’lsa, ustun yuqori compaction uchun sarlavha ostida ma’lumotlar sizning shakl bo’yicha tuproq hajmi aniqlanadi.
6. Laboratoriyani to’rtta tuproq namunasida har biri uchun bu amaliyotni takrorlang²².


Savol va topshiriqlar:

1. 
   Tuproqni xajm og’irligi o’zgarib turishiga tuproqdagi gumus qanday ta’sir qiladi?
   
2. 
   Tuproqning solishtirma og’irligi o’zgarib turishiga tuproq zichligini ta’siri qanday?
   

3 Laboratoriya ishi: Tuproq tarkibidagi gumus miqdorini I.V. Tyuring usulida aniqlash

M a sh g’ u l o t d a n m a q s a d. Tuproq tarkibidagi gumus miqdorini aniqlash.

Tuproq gumusi organik birikma bo’lgani sababli, uni tuproqdan ajratib olish ancha murakkab. Tuproq gumusining umumiy miqdorini turli usullar (Gustavson, Knop, Robinzon, va Tyurin usullari) bilan aniqlash mumkin. Bulardan akademik I.V.Tyurin ishlab chiqqan hajmiy usul ishlash uchun oson va qulay.
Tuproq gumusining umumiy miqdorini I.V.Tyurin usulida aniqlash gumus tarkibidagi uglerod (C) ni xromat angidrid eritmasi bilan oksidlash va ortib qolgan xromat angidridni (CrO₃) Mor tuzi (FeSO₄ (NH₄)₂SO₄^.H₂O) eritmasi bilan titrlashga asoslangan.
K ye r a k l i r ye a k t i v v a a s b o b l a r: 0,4 n xromat angidrid eritmasi, fenilantranil indikatori, 0,2 n Mor tuzi eritmasi, distillangan suv, pinstet, analitik tarozi, chinni xovoncha, elakcha, shisha bankacha, konussimon kolba, byuretka, kichik voronka yoki soat oynasi, yuvgich, shisha tayoqcha.