Türkcə Etimoloji Sözlük

pey 

 

1

. 

(

 

baq

.

 

bəq

.

 beq) 

hər nəyin dibi, bəki, bərki. him. pey. 

kök. bəq. ul. ol. kök. bək. bek. bey. təməl. him

. 

1

. 

peq

. 

bək 

(

baq. bək. buq. biq. hər nəyin bayı, bəyi, beyi, 

dayağı, payağı, dibi, kökü, sonu

.  

pey 

 

dib. alt. altyapı.qabaltı. daban. binövrə. infirstirüktür.

 

peyam 

 

salığ

.

  

peyda 

(

fars

)

 

 

<

 metatez

 

>

 

tapya

.

  

peyda

 

(

fars

)

 

 

<

 

tapya

. tapat. kəşf. 

 

peyğəmbər

 

 yalavac 

(

 

<

 

yol

 + 

avac)

. savaçı. savçı. 

 

peyk 

 

payaq. yapaq. elçi. savaç. qasid. 

 

peyləmək

 

 

dibləmək. sonğlamaq. sonlamaq. izləmək. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

peynir 

 

bışlaq. bişlək. bıştaq

. pislaq. 

sır

. 

irimçik

. -

 tulum peyniri: 

qıbıt

 

bışlaq

.  

peyrək

 

 

səpənək

.  

peyvənd

 vurmaq 

 

yetəkləmək. aşılamaq. aşlatmaq. 

 

peyvənd

 

 

qoşma. aşı. 

 

peyvət

 

 

<

 

bağqut

.

 

aşı

. calaq.  

pezəvəng

 

 

1

.çiçəkçi. qurumsaq. keşəgən. qurumsaq. dəyyus. 

qurumsaq qatlaban. 

<

 

>

 qaytaban 

>

 qaltaban. buynuzlu. 

qurumsaq. tərəsə. qurumsaq. 

1

.

bədəxlaq. basanıq. 

çalan. çalanğ. açıq saçıq. alçaq. alçanaq. alçanıq. 

aldırışsız. aldırmaz. arınmaz. arlanmaz. armaz. arsı

z. 

atılqan. ayağaltı. dabanaltı. ayıblı. əğbil. əğibli. azqın. 

basqaban. basqanıq. bərli. çalağan. çalğan. çalıq. 

çaşqın. çevrimsiz. çevrişsiz. çəkinməz. çığırtqan. çiğnək. 

çeğnək. çılpaq. çorgöz. dəğərsiz. dəğrənsiz. dənəksiz. 

dənğsiz. dənsiz. donanıqsız.

 

donansız. donsuz. 

donuyırtıq. dönək. düşgün. düşmüş. düşünüq. əksinik. 

əsginik. əzik. geçimsiz. götlək. gözübək. həyasız. hırsız. 

ırsız. kovşur. kovuş 

(<

 

kav. kov)

. qansız. qapqansız. 

qarabet. qaraçı. qaralı. qaraoğlan. qarqagöz. kötübet. 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

930 

qaraüz. qaravaş.

 

qaypaq. qılıqsız. qırbal. qırban. qırçın. 

qorxaq. qorxmaz. qötübet. qustağ. ləkəli. onarsız. 

onursuz. onuruz. ödlək. örtünsüz. örtüsüz. sakınmaz. 

salınıq. sıxılmaz. sırtıq. şarlatan. şorgöz. tapaqansız. 

tapaqsız. tapanaqsız. tapsız. tərs. tonsuz. törəsiz.

 

usanmaz. utancsız. utanması qıt. utanmaz. kaşar. çaşar. 

utmaz. utsuz. uyancsız. uymaz. uysuz. uyumsuz. 

üzqara. üzlü. üzsüz. üzük. üzüqara. üzünüq. yalın. 

yarçın. yarşın. yastaban. yıpranaq. yolsuz. abırsız. 

e'tibarsız. ədəbsiz. əxlaqsız. taxımsız. xuysuz.

 

iffətsiz. 

şərəfsiz. qeyrətsiz. pərvasız. rəzil. qaldaban. çaldaban. 

namussuz. heysiyyətsiz.

1

.

 ( bax > aldatan. 

kələkçi)

.  

pezəvənq

 

pezəvəng

. 

kərsələ

. 

qaltaban. dəyyus. şərəfsiz. arsız. 

namussuz. qurumsaq. 

qurumsaq. quduş. xuduş

. 

 

pezəvənqliq

 

pezəvənglik

. 

kərətəlik

.

 

dəyyusluq. qaltabanlıq. 

namussuzluq. qaltabanlıq

. 

qurumsaqlıq. 

 

-

 

pezəvəngilik

 

edmək

:. 

qurumsamaq. qurumsaqlıq edmək.

 

pezəvər

 

 

<

 

bas

.

 

basıq

. bassaq. bassar. 

pəvəsək

. 

şişik

. 

pükki

.  

pəçə

 

 

1

. çapa. burqa. bürküt. bürgə. örtük. pərdə. 

1

. üz örtüyü.

 

nuqab.  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

pəçə

 

 

peçə

. bükə. örtü. örtü. örtük. qapanca. 

 

pəçəq

 

pəçək

. 

biçək. kəsbət. kisvət 

(

 

<

 

kəsmək

)

. nərsiyə uyqun 

kəsilən parça, örtük. 

 

pəçənək

 

 

1

.

 

otlağ

. 

çayırlıq

. 

1

.

 

bacanaq.  

pəhənq

 

pəhəng

. 

tarım

. 

qabın boş ağramı

. 

çəkidə

.  

pəhləvan

 

 

<

 

bəgüvən

. 

1

.d

aşbağ. gəbəş. küpəş. qabaş. iğit. iğid. 

yiğid. kişi. qabadayı. yal. 

- 

böyük pəhləvan: çox iğid, daha 

iyid. taşca

. 

1

.güctüçü 

>

 

küştüçü

(>

 

koştigir

 (fars)

)

. gürəcçi. 

gü

l

əşçi. gü

r

əşçi. guraşçı. 

 

pəhləvan

 

 

pəkləvan

. iqit. balkan.  

pəhləvanlıq

 

 

güctüçülük 

>

 

küştüçülük 

(>

 

koştigirlik

 (fars)

)

. gürəcçilik. 

gü

l

əşçilik. guraşçılıq. gü

r

əşçilik. 

 

pəhpəh

 

 

1

.

 

baybay. bəybəy. bəhbəh. 

1

.

 

afərin. 

 

pəjuheş

 

 

<

 

biçigiş

. 

biçgiş

.  

p

əkməs

 

p

əkməs

. 

bəkməz

. quyuq sıvıq. rubb. şirə. sirə. 

 

pəq

 

 

pek

. 

(p < > b )

.

 

bək. bərk. 

1

. 

1

. 

qatı

. 

sıxı

. 

sərt

. 

quvvətli

. 

dayanıqlı 

1

.

 

bəy

. bek. beg. 

beğ

. 

1

.

 

bərq

.

 

bərək

.

 iti

.

 

bərk

.

 

bəh 

(barraq

.

 

qıvraq

)

.  

pəq

 

 

pəx

.yapalaq. vırqın. düşük. yappı. əzik. 

- 

yapalaq burun: 

basılı, yassı burun. 

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

932 

pəqənə

 

 

pəkənə

. qısa. qısqa. alçaq. külə. kültə. 

 

pəqil

 

pəxil

. 

qırt. qısqaş. çinis. 

-

 

qırt

 

ər

.  

pəqiş

 

pəkiş

. 

sıxlıq

. 

sərtlik

. 

pəkişmişlik

.  

pəqişmək

 

 

pəkişmək

. bərkişmək. sərtişmək. tutuqmaq. tutnuqmaq. 

qapıqmaq. qapızmaq. qapnıqmaq. qapnışmaq. 

qapqışmaq. 

 

pəqlə

 

 

pəxlə

. - 

bitli 

pəxlənində

, 

kor alıcısı olar: pozuq nərsənində 

istəklisi var. 

 

pəqlə

 

 

pəxlə

. 

(

 

<

 

bağ)

. tikiş. dərzilik. 

 

pəqləmək

 

pəxləmək

. 

(

çivinin

 

ucun)

 

burçınlamaq. pərçinləmək. 

qamamaq.  

pəqləşmək

 

 

pəkləşmək

. bərkləşmək. qatılmaq

.

 

qatılaşmaq. 

sərtləşmək.

-

 

bu toprağ günəşlə bərk qatıldı

.  

pəqləvan

 

 

pəhləvan

. iqit. balkan.  

pəqliq

 

 

pəklik. bərklik. 

qapıq. qapız. qapnıq. qapıqlıq. qapızlıq. 

qapnıqlıq. 

 

pəqmə

 

 

pəxmə

.qıt ağıllı. qapsalaq. kavsalaq. çavsalaq. səfeh. 

ussuz. huşsuz. 

 

pəqməz

 

 

pəkməz

. 

bərkməz

. 

1

. bəkməz. çaxır. şərab. 

1

. doşab. 

tutaq. tuxat. tutab. - 

qoyu, 

qəliz bərkməz

, 

doşab

: bulama. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

- 

balçıya pəkməz

 (

doşab) satılmaz

. 

-

 

pəkməz

 (

doşab

) 

qarıştırılmış qar: qar çalvası. qar halvası.

 

pəqməzləmək

   

pəkməzləmək

. 

bəkməzləmək

. çaxır məclisi qurmaq. 

 

pəqrişmək

 

 

pəkrişmək

. 

bəkrişmək

. 

bərkişmək

. yoğunlaşmaq. 

yoğqunmaq. qalınlaşmaq. qalqınmaq. qəlizləşmək. 

quymaqmaq. quyuqmaq. quraqmaq. qurqarmaq. 

quruqmaq. qoymuqmaq. qoyuqmaq. qurquqmaq. 

pəkşirmək. 

 

pəqş

 

 

pəxş

.

-

 

şö'lə pəxş kon: odun altına, üstünə qoyulan daş, 

ayıq, dəmir qızqavar. 

qısqavar

. 

qasqavar.  

- 

pəxş edən

: 

pəxşçi

. 

payxaşlayan

. 

payxaşçı

. paylayan. 

payıcı

. paylac. 

taylayan. tayıçı. verici. yayan. yayıcı. açan. 

açıcı. gərzək. aydaçı. dağıdan. dağıtıcı. dağıtımcı. 

 

pəqşçi

:

 

pəxşçi

. 

pəxş edən

. 

payxaşlayan

.

 

payxaşçı

. 

paylayan. 

payıcı

. paylac. 

taylayan. tayıçı. veri

ci. yayan. 

yayıcı. açan. açıcı. gərzək. aydaçı. dağıdan. dağıtıcı. 

dağıtımcı. 

 

pələsəng

 

 - 

dilinə pələsəng edmək: bir nəyi sürəkli söyləyib durmaq. 

 

pələsənğləmək

   

<

 

balsamaq < 

bəlsəmək

. < 

bələmək

. bulamaq. dolamaq. 

bağlamaq. 

- 

dilimə

 

balsadı: dilimə bağladı. 

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

934 

pələşti

 

 

peleşti

 <

 

bələşli

 

<>

 

bulaşlı

 (<

 

bələşmək

. 

bulaşmaq)

.  

pəliti

 

 

pəlidi.

 

peleşti

 

<

 

bulaşlıq. bələşlik

.  

pəllətən

 

 

pəllədən

. 

-

 

iş qarıştıran

, 

pəllədən

, 

bulandıran: qarıcı. 

qarqaşana. oyun pozan. mızı. 

 

pəlpətəşik

 

 

qarışmış

.  

pəltə

 

 

xəmir

. 

yumşaq

. 

gəvşək

.  

pəltək

 

 

pəltək qonuşan

. tətə. çəçə. kəkə. kəkəmə. kəkəc. 

kəkələc. kəkəy. kəvkə. kəköy.

 

pəltəq

 

pəltək

. 

1

. dil basıqlığı. kəkəmə kimsə. kəkik. kəvgək. 

kəfgək. 

1

. 

gəvgək

. 

1

. saqav. -

 

pəltək

 

qonuşmaq

: 

pışıldamaq

. -

 

pəltək qonuşma: pışıldav

. 

1

. tutaq.

 

pəpə. 

kəkə. tutula. tutunuq söyləmək. 

 

pəltəqliq

 

pəltəklik

. saqavluq.  

pəmbəçub

 

 

köpələk. paxdacıq. maxdacıq. yelik. 

 

pəmbəçub

 

 

tıxacaq. küpək. kauçu

.  

pənahqah

 

 

<

 

pənəkə

. tənəkə. yalı. yalqı. yalıq. qoraq. sığıncaq. 

ucam.  

pənahqah

 

 

tənəkə. qaraltı. kölgəlik. qaçına. qaçınıq. barınaq. 

barnaq. 

qar, yağış, gündən qorunma üçün quytu yer. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

pəncə

 

 

1

.

 

çanqınqa

. 

qısım

. daban. taman. tapay. 

yanavıç

. 

1

. 

quşqanadı

. 

yeməyi beş barmaqla götürüb yemək

. 

1

. 

çənqəl. çanqal. qapza. qəbzə. ovuc. 

1

. qapaz 

>

 

qəbzə 

(

 

<

 

qab)

. 

çənqə

.

 

avuc. 

-

 bu onun 

qapazındadır

: 

tərrüfündədir

.  

-

 

bir pəncə

: bir avuc dolusu

.

 bir tutam

.

 bir qapaz

.

 

bir qəbzə

.

  

-

 bir qapaz topraq

.  

-

 

quş

 

pəncəsi: qıynaq

. 

-

 

çaqır

, 

qartal pəncə

: 

qıynaqlı

.

 

qaparuzçi

.

  

-

 qartal 

pəncəsi

: 

düğümlü bir kök

.

  

-

 qurt 

dırnağı

: qurt 

pəncəsi: qan otu çeşiti

. 

 

pəncə

 

 ovucca. ovucluq.

 

tutam. qapış. 

 

- 

qarapəncə: qarataxın. qarataxma. qarayaxmaca. 

qaraqabarcıq. qarıma. qaragöyündürmə. qaragöndürmə. qara 

çiban. qarayanı. yanıqara. qara yanığ. şarbon. 

 

pəncək

 

 

pencək

. çapıt. kot. 

 

pəncələmək

 

 

qarmaqlamaq. dirənmək. 

 

pəncələmək

 

 

pancalamaq.

qançalamaq.

 

çanqalamaq. çalqalamaq. 

 

pəncərə

 

 

( < 

metatez

 > 

çapın

caq < 

çapa

: 

çapıq

) ( < 

metatez

 

>

 

çan

maq

.

 

çal

maq

.

 

çanbırmaq

.

 

çarpınmaq

)

. 

1

. çanbara

. 

çapanca

.

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

936 

deşik

. 

açığlıq

. 

örün

. 

çanbılmış, çarplmış

 yer. baca. 

örün

. 

kərtik, kəsik yer

. 

qəfəs

.

 tor

.

 

kəpəz

.

 

tikmə

. 

qarınlıq

.

 

tünlük

. 

tünqqərə

 (baca)