Türkcə Etimoloji Sözlük



Yüklə 24,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/124
tarix29.12.2016
ölçüsü24,78 Mb.
#3862
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   124

 

 

qaba soğan. əməyə, zəmətə gəlmiyən kişi

.

  


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

10 

lapatqa 

 

patlet. balat. qamat. qapat. tapat. çapat. baçat. biçət. 



licim. dış görnüş. rıxtım. biçgi. şəkil. biçim. biçmə. yarma. 

yaxtım. rıxtım. yatım. yaxışıq. form. bağlantı. tutnuş. 

tutşunuş. munasibət.

 

lapça



 

 

yapca. düz. yassı. 

 

lapdar 

 

dapdar. çox dar. 



 

lapek 

 

daşıqa



daşqa

. ardala. qatarın, tıraktorun arxasına 

bağlanan çanğ. 

 

lar 

 

çoxluq əki. 



-

 

ılabask

.  

laşa

 

 

laşə



<

 

metatez 


>

 

şələ. yük. gövdə.



  

laşə

 

 

laşa



<

 

metatez 


>

 

şələ

. yük. gövdə. 

 

lav 



 a

vus. ağus.

 mum. balmumu. 

şam.


 balanus. 

lav 

 

avus. möhür mumu. 

 

lavaş

 

 lay. 

layaş


.  

lavaş

 

 



yoxa. incə çörək. 

 



yumusan, 

küfdə deyir

, 



yayısan

, 



lavaş

 deyir 

lavaşa

 

 

1



ləvaşə 



(fars)



<

 

yavaşa

.

 (

 

<

 

yavaş)

. asav heyvanları 

tutmaq üçün dodaqlarına taxılan odun

 

qısqac. 



1



yalvaşa



layvaşa

. hər nəyin yalıq, yayaq, yayıq, incə sərilmiş 

durumu.  


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

lavaşa

 

 



qırızma. tumuşluq. buruntaq. burunluq. ağızlıq. 

mal 


qaranın ağız burnuna taxılan nərsə. 

 

lavı



 

 

ək

-

 

yağlavı: böyük yağ tavası

.

  



lay 

 

< > yay

.

 1



.

 

yaydaq. 



yayım

. qatman. qatlaq. qat. 

sıra



yayım



- 

tək


lay

:

 



tək

qat. 


1

ləhmə. axıntı. torta. çöküntü. 



lay

 

(

fırans

)



1



.

 < 

tay.

 1

.

 

palçıq



.

 batqaq


.

 1

-

 

kən. 



-

 

olaraq. -



 

yaşlay: gənckən

.

 

gənc olaraq





1



ləy



ək

 

olaraq sözə 



yapışıb davamı göstərir. 

-

 tiriqlay

: dirirkən

.

 diri ola

rkən

.

 1



tay. taq. toy 



( < tuq

: qapalı


)

. 

hər nəyi qatlaq yeri. 



-

 iki toylu 

parça

 

-

 lay lay:

.

 balu balu

.

 bala bala



. 

-

 lay lay, qat qat olan: 

qatmarlı

.

 qatmar


.

 

çox yapraqlı



.

 

çox 



dolanbaclı

.

 

-

 qatmar 

çiçək


.

 

-

 qatmar 

çadıra


.

 

-

 qatmar manto

.

 

-

 qatmar 

börk


.  

lay 

 

1

. qat. təbəqə. kəsim. 

1

. tort. torta. süzüntü. 

 

-

 lay lay

: ninni. nənni. 

 

laybalay 

 

iç içə. qat qat üstünə. 



 

layıq

 

 

alıq. yalıq. uyqun. üstün. münasib. 

qablan. qablayan. -

 o 


bu işə alığdı

.  


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

12 

layın

 

 

1

çağ göstərən ək. 



-

 

gücələyin: gecə çağı



.

 

-

 

axşamlayın

.

 

tanləyin



.

 

-

 

öğləyin

.

 1



görə. üzrə



.

 

-

 

buyruğunlayın

buyruğa 



görə

.

  



layqa 

 

cumca. bataq. batqaq. çalpa. çapuq



. 

batağlıq. çamrul. 

 

laylay 

 

nənni. ninni. əllə. cocuqları yatıtmaq üçün deyilən qoşu, 

söz. 

-

 

nənni

 

söyləmək


.

 

-

 

bu gözəl, yumşaq çalğı, nənni



 yerini 

tutabilər

.

  

layvaşa



 

 

yalvaşa



lavaşa

hər nəyin yalıq, yayaq, yayıq, incə 



sərilmiş durumu. 

 

leh 



 

lığ. tırtır. şərab, qora, lumu suyunudan qabda qalan 

köçək

.  


lekələnmiş

 

 

söqünclü. iftira edilmiş. 

 

lenqic 

 - 

yengic lengic

: xərçəng. 

 

ley 

 qartal.  

leylac 

 

alvac



alovac

. tulambarçı. külxan bəyi. 

 

leylək

 

 -

 

leylək çeşitləndən böyük

, 

balıqçıl quş

: turna


.  

leysan 

 

sağnaq


kayma yağın

qoyma yağın



ötgin


sələ


cələ


çabğa


çala


şaqıma yağma

şıdırğı


subaqşı


 (

basqı


)

.  



ləb

 

 

-

 

ikiləb: ikinci kərə

.  


-

 

ləb ləb



 y

aqırdı 


l

aqırdı. havayı danışmaq. 

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

ləb

 

 

ək olaraq say dibinə gəlib, "

kərə, dəfə

" anlamın çatdırır. 



-

 

yüzləb



yüz dəfə


.

 

-

 

birləb


.

 

-

 

ikiləb


.

 

-

 

üçləb


.  

ləbaşə

 

(

fars

)

 

 



(ləbaşən

.

 



ləbişə

.

 



ləbiş)

 (fars)

.

 



<

 

yavaşa

asav atların ağzın 



bağlamağ üçün ip bağlanmış çu

buq.  


ləbələnmək

 

 

yeləbirmək

dəbələnmək



. yalavlamaq. 

yalabımaq

yıldırmaq



.  

ləbləbi

 

 



gömündür. çöğündür

.

 



çökündür. çuğundur 

(

 

<

 

gömmək

:

 



quylamaq)

. pazı. 


 

ləçək

 

 

(1

.

 < 



alın

 + 


çək

.

 ? 1



.

 < 

metatez

.

 



çəkəl

örtən



.

 ?)

.

 1



.

 

alın danğı



.

 

alın bağı



.

 

qaşbast



.

 

çanğı



.

 1

.

 

gülün yapraqları



.

 1

alnı üsdə 



saxlanılan. alınçaq bağı. alınçaq. qaş basdı.

 

1

yaşımaq. 



yamşaq. yəmşək. örtük. 

 

ləçəq

 

 

ləçək





alınçək

. qıskəsti. çatqı. alın bağı. qaşbasdı. 

başsarıq. alnasarıq.

 

alna bağlanan bağ. qaşbastı. alın 



çatqısı. 

 

ləçəqli



 

 

ləçək

li

. çatqılı. qaşbasdılı. 

 

ləgəd

 

 

təkmə. dəqmə. dəğmə. 

 

ləgən

 

 

1

əlkən. əl suyu tökməyə yarar qab





1

. taz. tas. -

 

ləgən

 

gəmiği: quymuç



.

 quyruq soxumu

.

  

ləhim



 

 

yelimuyğur

:

 yalim


:

 

yapışdırıcı. tutqal. yelimlik



:

 

yapışqan.



  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

14 

ləhimləmək

 

 qalaylamaq. 

qapşlamaq

. k

avşarlamaq



şirətmək


danekerləndirqiş

qavuşırmaq



.  

ləhləmək

 

 

talınmaq.

 

tövşəmək. təvşəmək. için için ötmək. 



çarçamaq. yorulmaq. 

 

ləhləyə ləhləyə



   

yələ yələ

.  

ləhmə

 

 

çamır


palçıq


.  

ləxdə

 

 

( < 

ağır

)

bax > 



ağda

.  


ləxtə

 

 

qılqıt. pıqtı.

  

ləxtəxəltə

 

 

kəltə


kültə


. kult kult

:

 



lıkır lıkır

.  



lək

 

 

lak

.

 < > kal



.

 

kağ

.

 kav



.

 

kərdi



.  

ləqə

 

 



ləkə



1

. bənək. çığıt. çiğit. xal. çil. dağ. 

1

. ayıb. qara. 

kötü. pis. 

1

. qaramıq. daşıq. 



1

. taş. daş. 



1

. qara. 


utandırıcı, üz qızartıcı durum. əğib. ayıb. 

-

 

bu işlər bizim 



adımza 

qara 

gətirir. 



1

. damqa. qalata. qalat. basma. iftira. - 



damqa vurmaq

: damqalamaq. ləkələmək. qaralamaq. 

 

- 

əldə

, 



üzdə bəlirən

, 



tapılan

 

qara ləkə: gecə yanığı.



 

-

 

ağcıya ləkə tez düşür



 

-

 

ləkə sürmək qaralamaq. qaramıtlamaq. qara çalmaq. 

kirlətmək. qırlatmaq. kötüləmək. pisləmək. yermək. kötülük 

yükləmək. 



 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

-

 

qara ləkə

: 

qarayıb. qara ayıb. qara eyib. qarağıb. qara əğib. 

utancaq nərsə. 

 

-

 

qara ləkə: qaraltı. 

 

-

 

yüngül qaraltı

, 



qaranlıq

, 



daşıt

, 



ləkə

: 

qaraltı. 

 

-

 

qaraləkə: yemişlərdə görünən göbələk kəsəl çeşiti.

 

 

- 



ləkə sürmək

: 

çamır atmaq. iftira yaxmaq. 

 

- 



çil

 

çil

: xal xal

.  


-

 qara yaxmaq



 

ləqə

 

 

ləkə

. iz. tab. bərə. zədə.

 

tamqa. -



 

tablı

 

yemiş: bərli yemiş



.

 

zədəli



. -

 

oda yanan dəridə araya gələn ləkələr: qılavuz



.  

ləqə

 

ləkə

. 



( < 

metatez


 > 

kələ

 ?

.



 necki: 1



lək

.

 lak



kərdi anlamında

"kal" "



kağ"deməkdir

.

)

.

 

dağ



bənək


. iz. 

yoğal


. zigil. ziyil.

 

xal. 



qabar. 

səkəl


. sigil. dat. tap. 

töbəl


təğmil


timğil


.

 

ənəkə



.

 

ləkələmək

:

 

kölgələmək.



 

1

cuqu. yuqu. ırav. söqünc. iftira. 



söqüş. çəkiştirmə. iftira. qara sürmə. küfür. 

1

bənək. xal. 



pul. bənğ. atıq. səki. xal. axıtma. poz. xal. takız. takuz. 

taqzıl. taqaz. yamaq. yenik.



-

 

bənək

 

bənək: ləkə ləkə

.

 xal 


xal

. 

pul pul


. -

 

bənəkli

 

bəniz: xallı üz

.

 1

tutqun. tutğun.



 

-

 

qara ləkələri olan

: 

kömürçi


.-

 

kömürçi

 

toyuq


-

 

kömürçi

 

tülki


.

 

 



ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

16 

ləqəb

 

 taxma ad. yamad 

( m < > n ) 

yanad.  


ləqələmək

 

 



ləkələmək



1

. qara sürmək. qaramaq. qaramıtlamaq. 

qaralamaq. qaraclamaq. qara çalmaq. iftira, töhmət 

atmaq, yapmaq. töhmətləmək. 

1

. bulamaq. ləkə sürmək. 

çamırlamaq. kötüləmək. qaralamaq. alçatmaq. pisləmək. 

damqalamaq. damqa vurmaq. qınamaq. ayıblamaq. 

suçlamaq. 

 

ləqələmək



 

ləkələmək



1

boyalamaq. boya sürmək. 



1

şarayıblamaq. 



çarayıblamaq. kötülənmək. aşağılamaq. 

 

ləqələyən

 

 

ləkələyən



.bulandırcı. 

 

ləqəli



 

 

ləkəli



1

. suçlu.

 

qusurlu. utancaqlı. nuqsanlı

. eybli. 

ayıblı.qəbahətli. 



1

. kölgəli. qorxulu. qorxusu olan. aydın, 

açıq olmayan. işgilli iş. 

1

. dağlı. dağlanmış. damqalı. 



1

qaralı. ayıblı. 



 

ləqəli

 

 

ləkəli

. çaqır. bənəkli. 

 

ləqəli

 

ləkəli



1

. bulutlu.

 

aydın olmayan. kirli.



 

bulaşıq. pozlu. 

xallı. müləvvəs.

-

 

su saçıb parçalar bulutlandı



. 

1

. cuqur. 

yuqur. bənəkli. alaca. söqümlü. qara sürülmüş. iftira 

edilmiş. şarayıblı. çarayıblı. qusurlu. qıravlı. 

 

ləqən

 

 

lağun

.

 

ləgən


.

 

kovaq. tavaq.  



HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

ləqən

 

 

ləgən



ləğən



ləyən



gələn



gənəl (

<

 

gen, 



geniş

 olan)

kavlan. k



ovlan. ağzı gen, yayvan, açıq, bol, enli yekə 

qab. təknə. təşt. 



-

 

xəmir gələni





-

 palta 


ləğəni

.  


ləqən

 

 



ləğən

 

ləyən

. küvət. kovat. ağzı gen, böyük su qabı. 

 

ləqəsiz

 

 



ləkəsiz



1

. damqasız. saf. 

1

. qölgəsiz. qorxusuz. aydın. 

açıq. yalın. çıplaq. ibhamsız. iş

gilsiz.  



Yüklə 24,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   124




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin