Türkcə Etimoloji Sözlük

menğ

.

 

mən

q. beng. 

minğ

. 

mənək

. 

bənək

. xal.  

menqən

 

 

1

.

 

nişancı, iyi ox atan, okçu 

1

.

 

becerikli, mahir.  

menqiz 

 

menğiz

.

 

mənqiz

. 

bənzər

. yan. 

yanı

. 

yalı

. yanaq. 

bəniz

. 

üz

. 

yüz

. 

tös

. 

sıray

. 

çıray

. 

önq

. 

irənönq

. bet. bit.  

menqü

 

 

bənqu. banğu. sonsuz. ölümsüzlük. sons

uzluq. sonsuza 

qalan. əbədi. dayimi. əbədilik bəngi. 

 

menqü

 

 nsuz. sonsuzluq.  

menqüc

 

 

sonsuzluq. sonsuzluğa ulaşmış. ərmiş. ulu. sayqıdəğər. 

 

merqen 

 

mergen

. nişancı. 

iltəriş xaqan‟ın böyük oğlu olan bilgə 

xaqan‟ın adıdır

.

  

meşə

 

 

(

 

<

 

bükşə)

. tıqmas 

(

 

<

 

tı

qmaq)

. 

1

.

biqşə

. 

bükşə

 

{

bişə 

(fars)

 

<

 

bük

}

. tuğay. çəkələk. cəngəl. urman. ğaba. balqan. 

urkəsün. örkəsün.

-

 

sıx

 

meşə: bük

.

 urman

.

 tuqay

.

 

tuğay

.

 

toğay

. 

1

.orman. çigit. çigət. 

 

meşə

 

 

bıkıc

 

(<

 

bıkmaq)

. qtıxmas. tıxmaz 

>

 

tımas. tıxcıq

 (< 

tıxmaq)

. (> timas

 (fars)

). 

orman. cəngəl. cəngəl. çanqal. 

çəngəl. 

- 

tün

, 

tüm

, 

tum meşə

: 

qapız. tüngül. 

 

- 

meşə saqqızı: engər. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

- 

meşədə

, 

ormanda yaxılaraq açılan tarla

, 

boşluq. kövnük. 

göynü. göynüq. göynək

 (< 

köv

: kav

: boş

). 

 

- 

çox dallanıb budaqlanmayan bir meşə ağacı

: qapur. 

qabur.

 

- 

dağ daşı qapayan orman, meşə

: qapan. qaban.

  

- 

meşə qozalağı

: qabaq. qaban. qapan.

 

-

 

meşə ağacı çeşiti

: 

ağcağan.

 

-

 

meşə ağacı

: 

qatağac. 

 

-

 

meşə armıdı

: 

yaban armıdı: qarçın. qorçın. 

 

-

 

meşə çalısının odunu: qarağan. çanaq. 

 

- 

biləyə bağlanan meşin sarqı

: 

biləklik. 

 

- 

sıx orman

, 

meşə

: 

qapuz. qapız. 

 

meşiq

 

meşik

. 

beşik. meşok. başoq. bağşıq. bağlı. çuval. 

 

meyxuş

 

 

alaqıncır. 

 

meytan 

 

meydan

. aranıq. alanıq. aralıq. ortalıq. qoşuluq. 

qoşluq.açığlıq. boşluq. ərsə. 

 

- 

bu meydan, 

bu şeytan: bu görüş, bu

 

oluş. 

 

-

 

gözün bir baxışda görəbildiyi açı

, meydan

: görüş alanı. 

 

- 

ortaya, meydana qoymaq, 

çıxarmaq

: ortalatmaq. 

ortalamaq. 

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

60 

-

 meydan 

dolandıran: meydançı. alanbaş.

 

alan yönətən, 

dolandıran.

 

- 

bu at bu meydan: 

iğnədə var sapda var. gərəkən nərsələr 

hamısı yerindədir. 

 

meytan 

meydan

. 

avlu. avlı. avul. cövlanqah. çaplanqa. alan. 

ortal. orta. alay. ortalıq. aralıq. 

 

-

 meydana qoymaq: ortalamaq

.

 aralamaq

.

 

-

 

pullarımızı 

ortaladıq

.

 

 

-

 meydan oxumaq: 

söqmanlanmaq. batırlanmaq. şişmək.

 

meytançı

 

 

meydançı

. meydan 

dolandıran. alanbaş. alan yönətən, 

dolandıran.

 

meytanta

 

 meydanda.

görünümdə görünürdə. görünüqdə. göründə. 

görünüşdə. görnüşdə. arada. ortada. 

-

 

görünürdə nərsə 

yox.  

meyzədə

 

 

sücirmiş əsrik

.  

mə 

!

 

 haydi. yallah.  

mə

 

 

oğlaq, quzu səsi.

 

məccani

 

 

bələş. müf

t. yuf. badi hava. -

 yufa 

gedmək

.

 

-

 yufa almaq

.

 

-

 

yufdan qazanmaq

.

 

-

 yufuna 

vermək

.  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

məcə

 

 

ək

. 

şərti göstərən ək

. -

 

görməcə

.

 

nərsəni görüb baxmaqla 

edmək

.

 

görmək şərti ilə

.

 

-

 

görməcə

 

alış veriş

.  

məclis

 qurmaq   

qurdaşmaq. sıralanmaq

.  

məcnun

 

 

alqın

.

 vurqun

.

  

məh

 

 

ma

. 

mah

. bir nərsə verildiği zaman söylənən "

iştə

. 

al

" 

anlamına söz. 

 

məhlətaş

 

 

-

 

evləri birbirinə yaxın

, 

məhlədaş olanlar

: 

qapı qonşusu. 

bitişik qonşu. 

 

məhmiz

 

 

<

 

momuz

. mamız. taqay. dağcıların buzullara 

tırmanırkən ayağqabı atına taqtıqları sivri dəmir. 

 

məjəq

 

məjək

. pislik. -

 it 

məjəki

.

 

it plsliği

.  

məkan

 

 turqut. 

bəldə. məskən. 

 

məqə

 

 

məkə

. 

 

-

 

məkə bitgisinin üzərində

, 

qaramtıl qabarcıqlar biçimində 

bəlirən bir kəsəl

: qara papaq. 

 

-

 

məkə, qarqıdalı qoçanı yapraqları

: qazal. 

 

məqə

 

məkə

. qonaq. q

arğıdalı

. 

mısır buğdası.

 

dənələri bitişik 

olan soba kök.

 

qoçan.

 -

 

dənəsin yedi, qoçanın

 

yaxdı

. 

-

 

qoçan

 

dəfdəri

: 

ana dəfdər

.

 

kötük

.

  

-

 

qonaqlıq

: 

məkəlik

. 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

62 

-

 

qoçan

 kimi 

sərt

, 

donmuş

.

 

-

 

soyuqdan barmaqlarım qoçan 

kimidir

.  

-

 

patlamış

 

məkə: qurmaç

. 

-

 

qoçanı ilə

 

birlikdə olan məkə

:

 

qoqoruz

.  

məqiq

 

 

məkik

. iğdə. əğik. əkir. 

(< 

əkmək: bağlamaq. yummaq

). 

dük. bükmə ayqıtı. 

 

- 

cəhrədə məkiyin taxıldığı, saxlandığı yer. 

qapas. qapsa > 

qəfəsə. gəpəsə. qəfəs. 

 

məqzən

 

 

məxzən

. 

<

 

qazan

. birikim. birikinti. bir qonuda, alanda 

toplanan bilgilər. 

 

məmə

 

 -

 

köpək

 

məməsi: köpək əmciyi: qoltuq altında çıxan çiban

.  

-

 

qız

 

məməsi: şaftalı 

( 

bir çeşit

)

.

 

ağac qavını

.

 

 

-

 

qızlarda məmə

 tomurmaq: 

büqsüqlənmək

.

 

qunçələnmək

.

 

-

 

qızda məmə tomurmaq: büksüklənmək

.

 

-

 

məmə qabı: qadın 

göğüslüğü: bağırdaq

.

 lifcik

.

 

 

-

 

sütlü

 

məmə: yalın

.

 yelin

.

 

alın

. -

 

məmənin

 ucu: 

sivək

.  

məmə

 

 

1

. əmzik. əmcək. əmik. yelin.yelinğ 

>

 

elinğ 

(

şişik

)

. 

əmcək. 

- 

məmə ucu

: 

əmzik. 

1

. əmzik. cicik. 

- 

cocuq 

məməsi

: dada. 

- 

iri məməli: göğüslü. sinəli. döşlü. 

- 

məmə 

ucu: 

bıdıq. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

-

 

döşün məməsin

 

oxşamaq

, oynatmaq, 

əlləmək 

göğüsləmək. döşləmək. 

 

-

 

döşün məməsin oxşama

, oynatma, 

əlləmə: göğüsləmə. 

döşləmə. 

 

- 

qulağ məməsi

: 

küpə. qulağın aşağında olan yumşaq əti: 

qulağ salvanı. 

 

- 

küpə qolluğu: küpələrin yıxılmasın önləmək üçün ağız altı 

boyundan keçirilən ip, zəncir. 

 

-

 

küpə

 

minmək: büyücülük, yadaçılıq, cadıçılıq edmək. 

 

-

 

qoyunların məmələrini

, 

əmcəklərin üstünün şişməsiylə 

bəlirən kəsəl

: qarayelin. 

 

-

 

qoyunların məmələrini üstünün şişməsiylə bəlirən kəsəl

: 

qarayelin. 

 

- 

nar məmə. şux

 

məmə. tər sinə. 

- 

çox istirəm tər sinə

, 

işlər 

gedir tərsinə

. 

 

məməcik

 

 mambul.  

məməlik

 

 

əmzik

.  

mən

 

mənlik

 

 

özbəylik. özbəklik başmanlıq. başmənlik. özbaşnalıq. 

quldurluq. sarqaşlıq 

(

 

>

 

sərkeşlik

)

. inad.  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

64 

mən

 

 

-

 

astarın çevir üzünə

, 

ətəyin çevir başına

, 

üzü mənim

, 

içi 

sənin

.

  

-

 at 

mənim

 

altımda axsamasın. 

 

-

 

mənim təkcə məssəbim

, 

məssəbləri tanmaqdır

. 

 

mən

 

 - 

mənə qalsa

: 

məncə. 

 

-

 

mənə özgü: mənə dərək

,

 xass. 

 

-

 

biz bir ürək, cana canız, ayrıq ayrım yox insanız, yetər ayrı 

anlasanız, vurulan mən

, v

uran məndən. 

 

- 

mən məndə deyilim, mən səndəyim. 

 

-

 

vurulan mən

, 

vuran məndən

. 

 

mən

 

 

bən. dən. dənə. 

-

 

mənə

: 

dənə

.

 

-

 bir 

mənə

: 

bir dənə

.

  

mən

 

 

mən

.

 mi

. -

 

şer

 mi 

xət

 oyunu: 

yazımı toğra oyunu

.

 

şer mən 

xət oyunu

.

  

-

 

məncə: mənə görə

.

 

mənə qalsa

.  

məncə

 

 

mənə

 

qalırsa. mənə qalsa. qandığıma görə. 

 

məncənaq

 

 balkan.  

məncənaq

 

 

mincanaq

. 

mincənax

. 

qaldıraq. 

 

- 

süpəng (süpəh) top

, 

mincanaq (məncənaq) daşı

, topu: 

qazuq. qazıq. 

(> 

zağuq

 (fars)

.

 

zağuq

 (fars)

). qopuq. (> 

ğabuq

 

(fars)

)

. qalmuq. qalmıq. qaluq. qalıq. 

(> 

ğaluq

 (fars)

)

. güllə 

(> 

qelulə

 (fars)

). 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

məncil

 

 

mənçi

. 

1

. 

ormun. orman. hobban. hovlu. hovlac. bəğgin. 

şişgin. qurra. qaqanuz. qaqanoz. qaqqoz. qaqoz. qaqlaq. 

köpbərən. quruqan. qanquru. məğrur. qurra. qaqanuz. 

qaqanoz. qaqqoz. qaqoz. qaqlaq. 

1

. 

mənçil

. qaqanuz. 

qaqanoz. qaqqoz. qaqoz. qaqlaq. qurqın. qurra. özsevər. 

çağaçı. yaxaçı. çalımçı. şişgin. şişirən. çişrən. geçgin. 

keçgin. dolqun. dolu. doluq. köpük. kibirli. böyüklənən. 

foslu. tovlu. ifadəli. qiyafəli. yelli. köpbüş. köpbərən. 

göbəş. göbəç. göbəkli. kombaq. bombaq. qabaq. kopaş. 

qapaz. apaz. qonbadaq. gombul. qabarıq. ormun. 

orman. hobban. hovlu. hovlac. bəğgin. şişgin. qurra. 

köpbərən. xodpəsənd. quruqan. qanquru. məğrur. 

mütəkəbbir. xudpəsənd. 

 

mənçi

 

 

məncil

. qaqanuz. qaqanoz. qaqqoz. qaqoz. qaqlaq. 

ormun. orman. hobban. hovlu. hovlac. bəğgin. şişgin. 

qurra. qaqanuz. qaqanoz. qaqqoz. qaqoz. qaqlaq. 

köpbərən. quruqan. qanquru. xodpəsənd. qotur. quta. 

özçü. məğrur. 

 

mənçil

 

 

məncil

. qaqanuz. qaqanoz. qaqqoz. qaqoz. qaqlaq. 

qurqın. qurra. özsevər. çağaçı. yaxaçı. çalımçı. şişgin. 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

66 

şişirən. çişrən. geçgin. keçgin. dolqun. dolu. doluq. 

köpük. kibirli. böyüklənən. foslu. tovlu. ifadəli. qiyafəli. 

yelli. köpbüş. köpbərən. göbəş. göbəç. göbəkli. kombaq. 

bombaq. qabaq. kopaş. qapaz. apaz. qonbadaq. 

gombul. 

qabarıq. ormun. orman. hobban. hovlu. hovlac. 

bəğgin. şişgin. qurra. köpbərən. quruqan. qanquru. 

məğrur. mütəkəbbir. xudpəsənd. 

 

mənçiləyin

 

 

mənim kimi. 

 

mənçilik

 

 

eqoism. xodbin. xodpəsnd. 

 

mənçilik

 

 

mənçillik

. eqoistik.  

mənçilləşmək

   

yalnız özün düşünən

.  

məndən

 

 - 

biz bir ürək, cana canız, ayrıq ayrım yox insanız, yetər ayrı 

anlasanız, vurulan mən, vuran məndən

.  

məndil

 

 

bandıl. 

 

məndiri

 

 

gəlin ilə qüveyin başlarına, gecələyin, saçı saçmaq üçün 

toplanılan yer. 

 

mənə