Türkcə Etimoloji Sözlük

WWW.TURUZ.COM

 

mürqüləmə

 

 

mürgüləmə

. 

yüngül yuxu. çoban yuxusu. 

 

mürqüləmək

 

 

mürgüləmək

. kəstirmək. 

 

mürqülənmə

 

 

mürgülənmə

. ımızqanma. 

 

mürqülənmək

   

mürgülənmək. düşlənmək. düşdənmək. huşlanmaq. 

ımızqanmaq. yumızqanmaq. düşlənmək. düşdənmək

. 

huşlanmaq. yuxlanmaq. uykulanmaq. 

 

mürqülənmək

 

mürgülənmək

. 

( m < > b )

 

bürgü

 

( < burmaq)

. mürgü 

çalmaq

:

 

mürgü bükmək

:

 

mürgü vurmaq

:

 

göz qıpmaq. 

 

müsin

 

 

heykəl

.  

müsinçi

 

 

sınçı

. 

heykəltiraş

.  

müşar

 

 

mişar

 

<

 

deşər

.

 

biçər

.  

müşə

 

 

mişar

. 

müşə

. 

möçə

. 

üzüv

.

 b

içək 

> 

bəçə 

> 

bəççə

.

  

müşqül

 

 

müşgül

. 

işgil

. 1

. 

girək. gərək. çətinlik. çıxılmazlıq. 

çaparız. düşüş. düşmə. axsama. axsaqlıq. arizə. güclük. 

çətinlik. çıxılmazlıq. duvar. çatallılıq. quşqululuq. 

çıxmazlıq. ikiləmlik. zorluq. təşəvvüş. mane'. 

1

. 

qaramıq. 

qa

ramuq. əngəl. qarşıl. qarışıl. qonqal. qanqal. çöngəl. 

büklüm. burqu. gerəlti. çaparız. düşüş. düşmə. 

mane'. 

axsama. axsaqlıq. arizə. güclük. gərək. girək. müşgül. 

çətinlik. çıxılmazlıq.

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

108 

-

 

görünməz düşünülməz gərəyə

 

düşdük. 

 

-

 bu 

gərəkləri, tezliklə qaldırmalıyıq. 

 

-

 

gərək

 

görməmiş iyid olmaz, su görməmiş çəlik olmaz. 

 

-

 

gərəyə

 

görə yol açır, boyuna görə don biçir. 

 

- 

müşgül pəsənd

: 

çətin bəğənən

 

başqaçı. 

 

müşqül

 

müşgül

. 

<

 

işgil

. bulaşıqlık. güclük.

 

bur. bor. çətinlik. 

düğün. məsələ. pıroblem. cunçuluv. yunçuluv. sıxıntılı. 

-

 

müşqül

 durumda olmaq

: şaşırmaq

.

 

təntirəmək

.

 

sərsəmləşmək

.

 

sıxıntı içində olmaq

. 

-

 

işlərimiz işgilə

 

düşdü

.

  

müşqülləşmək

 

müşgülləşmək

. 

işgilləşmək. çatallaşmaq. budaqlanmaq

.

 

qollanmaq. dallanmaq. pürüzlənmək. bürküşmək. 

-

 

iş 

budaqlandı

.  

müşqülpəsənd

 

müşgülpəsənd

. tetiz.  

müştə

 

 

püştə. küpə. urs. kündə. 

 

müştük

 

 1

. 

(< 

burştuq

. uctuq. ucluq). 

siqarın dibinə taxılan qalın 

kağaz lülə, çubux. əmzik. qalıncuq. qalıncıq. 

siqar 

ağızlığı. 

1

. 

<

 

büktük. 

yumruq. tumruq. tuğruq. kombız. 

kümbüz. qampaz. qapaz. çampaz. çapbaz.

 

mütəssir

 

qırıl. qırğıl.

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

müy

 

 

çat

. 

yarıq

. 

ayrıq

. 

cızıq

. 

tərək

. m

üynürgümə

k

:

 

üzü 

qızarmaq

.  

müyn

 

 

<

 

manğ

.

 

utanc. 

ayıb

. 

yazıq

. xacalat.  

müynürqümə

k 

müynürgümə

k

. 

<

 

man

.

 

üzü qızarmaq

.  

məzqil

 

 

dönəm

. 

kəzənq

. 

dövür

.  

n 

 

n <> y.  

-

 qanda < > y

. 

qayda

.  

- 

qon

 

< > qoy

. 

na

 

 va. 

-

: atana: atava.  

nacaq 

 

qidə

 balta.  

naçar

 

 

1

. pis. kötü. 

-

 

çox naçara

 

düşdük

. -

 

naçara

 

düşən çara arar

.

 

1

. pozuq. xərab. 

-

 

naçar

 mal

.  

nağarat

 

 sayqan.  

nağıl

 

 

(nağı

 < > 

anğ

. 

anğıl. yomaq. məsəl. dasdan. 

boy. 

ertək

i. 

ertək

. 

bəy

. boy. 

öykü

. 

anqqəmə

. 

hikayət

. 

naxış

 

 

( < 

yanğlamaq

)

 

1

. yanğış. əks. kəşdə. 

1

. bəzək. bəyzək. 

bədzək. nəqşə. sırma. rəsm.

 

1

.oyma. oymaq. 

-

 

sırmalı parça

.  

-

 

çuxurlayaraq yazmaq, naxış salmaq: qazımaq

.

 oym

aq. -

 

mənim çəkilimi daşlara 

qaz

.

 

-

 

ürəyə qazılmış

 

duyğular

.  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

110 

naxış

 

 

incə iş. 

 

naxışlamaq

 

 

yanğlamaq

:

əks etdirmək. 

 

naxışlanmaq

 

 

bəzənmək. bəzəlmək. süsləmək. 

 

nairamdaq 

 

< 

ayıramdaq

.

 

ayınlıq

.  

naq 

 

<>

 

maq. baş

naq <> 

baş

maq.

 

naq 

 

nak

. timsah.  

naqar 

 yenqar.  

naqara 

 

dabuka

.

 

dövul

.

 darbuka

.  

naqarat 

nağarat

. qaytalam. 

qoşımça

. 

kayırma

.  

naqış

 

 

naxış

. 

əzik. izik. yazıq. nəxşə. carıq. yarıq. 

- 

naxış salan

, 

basan

: işləyən. qələmkar. 

 

-

 

naxış salınmaq: gözənmək. 

 

-

 

naxış

 salmaq

: gözəmək. 

 

naqışlamaq

 

 

naxışlamaq

. donatmaq. donamaq. donatlamaq.  

naqışlanış

 

 

naxışlanma

. 

boyanma. donalma. donanma. donat

ış. 

donay

ış. dona

n

ış. 

 

naqışlanma

 

 

naxışlanma

. 

naxışlanış

. 

boyanma. donalma. donanma. 

donat

ış. dona

y

ış. dona

n

ış. 

 

naqışlanmaq

 

 

naxışlanmaq

. donanmaq. donalmaq. taxınmaq. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

naqışlı

 

 

bastılı. bastırılı. oyalı

. - 

oyalı

, 

naxışlı

 

parça

, 

qumaş

: 

bastı. 

bastırma. 

 

naqışlı

 

 

naxışlı

. - 

naxışlı parça

: basma qalata. qalat.

 

naqışlı

 

naxışlı

. 

1

.naxışlı hər çeşitli oyma toxuma. gözək

. 

1

.

oymalı.qazıq. tikməkə. rəsmli. nəqşəli. sırmalı. 

-

 

sırmalı 

parça

.-

 

qazıq

 

parça

.

 

-

 

qazıq

 

çatı, duvar

.

 1

.işləməli. desənli. 

alacalı. 

 

naqqışlı

 

gedmək

 

 

səkmək. bir qıç üzrə sıçrayıb atlamaq.

  

naqqışlı

 

 

-

 

naqqışlı gedmək

: 

qaraquca. tək ayaq üsdə yerimək. 

 

nal

 

 

-

 bir nala, 

birdə mıxa çalır: neçə yanı birdən tutmaq. bir yanlı 

yönlü olmamaq. 

 

-

 heyv

anların taxıları (nalları) düşərək

, 

ayağ altları yara 

olmaq: qaradaban olmaq. 

 

- 

iş üç nala

, 

bir ata qalmış: bir gözənək 

(

kiçik imkan

) 

əlinə 

düşmüş, böyük işlərin düşünə, xiyalına qapılan kimsə. keçəlin 

hər nəyi düzəlmişdi, qalmışdı baş darağı.

 

-

 

mıxlı, nallı ayaqqab

: 

qabaralı başmaq. 

 

nal 

 taxa. taxac. qapaq.

 

-

 nallamaq: taxalamaq

.

 

 

-

 nal 

tökən: daşlıq yoxuş yer

.  

-

 

nalsız

, 

yalın ayağ

: ulduq

.

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

112 

nal 

 

taxar. dağar. at nalı.

 taqvutqa.  

nalbəd

 

 

nalçı. atın dırnağını aşındırıb yonan. taşqarçı. daşqarçı. 

taqavçı. 

 

nalçı

 

 

taqavçı. daşqarçı. atın dırnağını aşındırıb yonan. 

 

namaz 

 --

 dolay namaz

: qəza namaz. 

-

 dolay uruc.  

namazlıq

 

 

cənəmaz. 

 

namıja

 

 

qadının 

bacı

sının qocası. bacanaq. 

 

nan 

 

<

 

nənğ

. ne'mət. mal. 

-

 

nan o şərab: su ətmək

.

 

süc çörək 

(

süc: süci: şərab

)

.

 (

müsəlmanlığda " süc

 

çörək

" (

süc: süci: 

şərab

) "nan o 

şərab" yerinə "

su 

ətmək

" deyilir)

.

  

-

 

nan o şərab: su ətmək

.

 

süc çörək 

(

süc: süci: şərab

)

.

 

(

müsəlmanlığda " süc

 

çörək

" (

süc: süci: şərab

) "nan o 

şərab

" 

yerinə "

su 

ətmək

" deyilir)

.  

nan 

 

nən

. 

nənğ

. nərsə.

 

1

.

 

yeyiləbilən, doyuyucu nərsə, zad. 

toxuc. çörək. 

(

 

>

 

nan 

(fars)

)

. 

1

.

 

mal davar. mülk. hər çeşit 

nərsə. 

 

nanə

 

 

-

 

yaban nanəsinə oxşar bir bitgi

: qaran. 

 

nanəcib

 

 

ətacı. qırıq. qırqan 

(qırıqqan 

< 

qırıq: qopuq. bütün 

olmayan. + qan)

.  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

nankor 

 

<

 and

kor:

 and 

pozan. yalançı. ankor söz

:

 

böhtan. 

sövüş.antkorsunmək

:

 

bilməzlikdən gəlmək. yalandan 

heyrət görsətmək. andkoru

:

 yalandan.  

nanqor 

 

nankor < 

nənkor

. 

(nən: ne'mət

). 

iyilik bilməz. iyiliyi, 

yaxcılığı bilməzdən gələn. yaxcılıq bilməz. dəğərbilməz. 

qədirnaşınas. qədirbilməz. gözəköz. duzbilməz. 

dəğərbilməz. qədirbilməz. qədirnaşınas. 

 

-

 nankor olmaq

: günü aya, qızılı gümüşə satmaq. 

 

- 

axmaq nankor: 

gələnə inanır, gedəni danır. 

 

nar dəvə

 

 

tək hörgüclü dəvə

.  

nar 

 - 

nar 

məmə: şux

 

məmə. tər sinə. 

- 

çox istirəm tər

 

sinə

, 

işlər 

gedir tərsinə

. 

 

nar 

 

gün

.  

nargilə

 

 

qaylanqış. qaylanquş. qaylanqıc. qəlyan. 

 

narıc

 

 

narış

. 

narınc

.

 

yanıc. yanınc. turunc. 

 

narın

 

 -

 

narın yapılı

.

 

# çox enli olub yalpası az gəmi: döşəkli

.

 

döşəkli

.

  

narin 

 

arıq

. 

incə yapılı

. yanuc. 

incə

. 

zayıf

.  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

114 

narin

 

 

incə

. 

-

 

incə incə yağmır düşməyə başladı. 

-

 

narın narın

: 

incədən incəyə. incə incə: incəcikdən. yüngül yüngül. xımır 

xımır. bala bala. 

 

narın

 

 

n

ə

rm

.

 

nazın

.

 nazik

nazikləmək

.  

narınc

 

 

narış

. 

narıc

. yanıc. yanınc. turunc. 

 

narinci 

 - 

nazih narinci: 

alınğan. 

 

narıncı

 

 

yanıcı. yanıncı. turuncu. 

 

narıngöz

 

 

yaşmak kimi incə turlu ələk. incə ələk. 

 

narış

 

 

narınc

. 

narıc

. yanıc. yanınc. turunc. 

 

narqilə

 

 

nargilə

. 

qaylanqış. qaylanqıc. qaylanquş. qəlyan. 

 

naru 

 anru. 

nə yana. nərəyə. nərə. 

anqaru. yanqaru. yana. 

qırağa. 

-

 

qotqılıqın tapınqıl, qoyqıl kövəz 

anqru

: alçaq 

könüllüklə qulluq ed, dikbaşlığı qoy 

yana

.  

nasıl

 

 

qaydaq. qılay. nətəhər. nəcür. nəcür. nəyinli. nə günə. 

nə təhər. 

 

nasıl

 

 

neçik. nellay. qalay. nəcür. qalaytın. nəcür. nə şəkildə. 

qallay. nə.

  

-

 

nə

 

qədər

: qallay bir

.  

nasıl

 

 

nə əlük. nə elük. nələk. nəlük. necə. nətək. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

nasıl

 

 

nəsan. nəcür. qaysan. qayçan. qaçan. nə üzdə. nə 

surətdə.

 

nasılsa

 

 

-

 

hər nasılsa: hər nəcürsə. bununla birlikdə. 

 

naşı

 

 

adıq

.

 

alışmamış

.

 

öğrənməmiş

.

 

idmansız

.

 

bəcəriksiz

.

 

nərsədə 

ilk addımçı

.

 

əlindən iş gəlməyən

.

 yoxsul

.

 

yenir. 

indik

.

 endik

.

 

çonğ

.

 xam

.

 

çiğ

.

 

anayı

.

 enayi

.

 anqo

.

 

yanğırt

.

 

alqa.

 yanqut

.

 

ənayi

.

 

yalnız

.

 

yenəyi

.

 

yönəkey

.

 

yönəş

.

 

yörəş

.

 

yanaş

.

 yanayi

.

 

yandan

.

 yaramaz

.

 yasav

.

 yat

.

 yava

.

 yavan

.

 yavay

.

 yaban

.

 

vəhşi

.

 yabay

.

 

dışay

.

 yad

.

 yad

an gənc uşaq

.

 

gənc

.

 

oyunçu

.

 

öğrənçi

.

 arquru

.

 asav

.

 asqa

.

 

ayrı

.

 

ayrığ

.

 

bacarısız

.

 bala

.

 

balaca

.

 

başağay

.

 

başqa

.

 yan adam

.

 tat

.

 tor

.

 toy

.

 

qıraq

.

 qonaq

.

 

qonan

.

 qabaq

.

 qara

.

 

ötəşi

.

 

özgə

.

 

sadə

.

 

söləpə

.

 gic

.

 

gürə

.

 

kəlləbaş

.

 

qəfil

.

 

qır

.

 torluq

.