Türkcə Etimoloji Sözlük

partlaq. y

ır

tlaq. y

ı

tlaq. yartlaq. yatlaq. 

çatlaq

. 

ça

rtlaq. 

 

patlaq 

 

pıtlaq

. 

1

.

 

yarıq. yarılmış. açılmış. 

-

 

patlaq potun. -

 

patlaq 

qabar. 

1

.

 

çıxıntılı. dışra fırlamış, vurmuş. 

-

 

patlaq göz. 

1

.

 

birdən birə çıxmaq. 

-

 patlaq 

vermək: ansızın çıxı vermək

.

 1

.

 

tutuşmuş. alışmış. 

-

 

patlaqlığı

 

boş ver: itiliyi, hizliyi, qabalığı 

burax

.

  

patlaqıc

 

 

patlanğı

c

. cocuqların qamışdan, kağızdan yapılmış ağız 

tüfəyi, oxu. 

-

 

mədrəsəyə patlanğıc qadağadı. 

-

 

patlağıca

 

çətənə qoyub, piliyib vurdu gözün çıxartdı

.

 

-

 

ağız patlanğıcı: 

ğıcırlı saqqız

.

  

patlama 

 

çat. çatlama. inficar. 

 

patlamaq 

 

1

. 

( < pat)

. 

ağır bir nərsənin düşməsindən çıxan səs

. 

patıtı

. 

patı

r

tı

. 

1

.

 

səslə çatlamaq. 

-

 bomba 

patladı

. 

1

.

 

söküb 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

çıxarmaq, açmaq. fırlatmaq. 

-

 

gözü 

patlamaq

.

 1

.

 

təpəyi 

atmaq. 

1

. atılmaq.

 

-

 

ödü

 patlamaq

: çox qorxmaq

.

  

-

 

qursağım

 

patladı

: 

çox söylədim

.

 

çox bağırdım

.

 

-

 

qabağ

 

başına

 patlamaq

: acısın, pis sonucun çəkmək

.

  

-

 patlamadan ya

: cırıma ! yarılma! döz də !

.

 

hövüllənmə !

.

 

 

patlamaq 

 

1

. atışlanmaq 

>

 

atəşlənmək. 

1

. çatlamaq. münfəcir 

olmaq.  

- 

qabaq başına patlamaq

: 

qabaq birinin başında patlamaq

: 

başqalarının oldutlarından, etdiklərindən kəsərə 

(

zərərə

) 

düşmək, uğramaq. 

 

patlamış

 

 -

 

patlamış

 

məkə: qurmaç

.  

patlatan 

 - 

baldır patlatan: qıçı bükərək yapılan gürəş oyunu. 

 

patlatı

 

 

patlama. 

patlayış

. 

püsürüş. püsürü. püsürmə. püsürtü. 

 

patlatmaq 

 

atıltmaq. 

 

patlatmaq 

 

atlatmaq. atıtmaq

. 

 

patlatmaq 

 

çatlatmaq. münfəcir edmək. 

- 

baş patlatmaq: çox 

düşünmək. qafanı yormaq. 

 

-

 qafa patlatmaq: 

bir konuyu içində qaynadıb oynatmaq. 

 

-

 qabaq patlatmaq: 

aldatıb, kələk, duzağa düşürmək.

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

906 

patlayıb

 

 - 

gözü axmaq

:

 

göz patlayıb, yarılıb, kor olmaq. 

 

p

atlayış

 

 

patlama. 

patlatı

. 

püsürüş. püsürü. püsürmə. püsürtü. 

 

patlet 

 

lapatqa. balat. qamat. qapat. tapat. çapat. baçat. biçət. 

licim. dış görnüş. rıxtım. biçgi. şəkil. biçim. biçmə. yarma. 

yaxtım. rıxtım. yatım. yaxışıq. form. bağlantı. tutnuş. 

tutşunuş.

 

munasibət.

 

patlıcan

 

 

baldırgan

. 

badımcan. bütükə

. 

bütükə

.  

-

 

patlıcan

 (

qərə badımcan

) 

oturtması: təkər təkər kəsilmiş 

patlıcanla qiymədən yapılmış yemək

. 

patlıcan

 

 

qaraoğlan. qərəbadımcan. 

 

patmanaq 

 

batman. bat. bət. ağır. güclü. qalın. dayaqlı. iti. samballı. 

 

patnos 

padnos

. 

badnos

. təpsi. təbsi. sini. 

 

patov 

 

padov

. 

1

.

araçı. arada çeşitli qulluqlar yapan. bir yerdə 

araçılıq işlərin görən görəvçi. əlaltı, azağaltı, ayağaltı 

işləri görən. qalava. kalava. qalva. çalva. çalava. qalba. 

çalba. qalğay. xalfa. çaput. içuşağı. evuşağı. içoğlanı. 

qaraoğlan. evoğlanı. qaraqolluqçu. qaraqulluqçu. 

qarulluqçu. ayaqlıq. qapılıq. 

1

.

qapış. qaboş. işçi. 

qulluqçu. qolçıq. qolçu. qolaş. qolaç. qolat. qolaq. çirağ. 

nökər. çəkər. çaqar 

>

 

çakər. əcir. muzdur. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

patra 

 -

 

çatra

 patra: lala pitik

.

 

yalan yalnış

.

 

-

 

ingilizcəni çala patra 

qonuşur

.

  

patşah

 

 

padşah 

< 

başdaq

. 

başdaş. elxan. xaqan. ataxan. paşa. 

kıral. impiratur. 

 

patşah

 

padşah

. 

1

.

 < 

başdaq

.

 

paşaq

. 

başaq

.

 1

.

 < batcaq

. bata 

bilən

. 

güclü

. batar. 

bətər

. 

bətcik

.  

patşahlıq

 

 

p

adşahlıq 

< 

başdaqlıq 

> 

paşalıq

. başdaşlıq. elxanlıq. 

xaqanlıq. ataxanlıq. kırallıq. impiraturluq. 

 

patuq 

 

<

 

bataqa

.

 batqa

.

 

batuq. 

çuxur

. yuva. batalqa

:

 

dığırlanıb 

düşülən yer

. 

sürəkli çox qonulub oturulan yer

.  

patuq 

 

<

 

batuğ

 

(

 

<

 

batırmaq)

. 

(patıq

. batlaq)

.

1

. 

pərçəmin batırılan 

yeri. 

1

. uğraq. yığnaq yer. batuq. yatuq. 

 

patuq 

 

oğraq. uğraq. çox, tutçi, həmişə gedilən yer. tolqa. 

dolqa. dərnək

.  

patuqlamaq 

 

uğraqlamaq. uğraqmaq. yol edmək. çox gedib gəlmək. 

bir yerə sıx sıx gedmək. eşiyini aşındırmaq. 

 

patuvan 

paduvan

. 

sιğιr çobani

.  

patval 

padval

. qoyma. 

idənastı

. 

öyalıt

. 

yeralıt

.  

pay yuş

 

 

<

 

pay uluş

.  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

908 

pay 

 

1

.

 ( < 

bağ

.

 

boğ

.

 

bağlı 

(

metatez

 > qab) )

.

 

bağlanmış

. 

bağ

 

bağ 

olmuş

.

 qablara 

bağlara ayrılmış

: 

-

 

nəçə 

paya (

bağa

) 

böldün

.

 

-

 bizim 

payımızda

 (

bağımızda

) b

öylə

!

.

 

-

 

ay sənin 

payın

 (

bağın

) bitsin: 

öləsən

.

 1

.

 < > yay

.

 (paylatmaq

.

 

yaylatmaq)

.

 { paylamaq: 

bölmə

k

.

 

dağıtmaq 

(

≠ 

metatez

 < 

yap ; 

yapmaq: tikm

ə

k

.

 

bütünlə

m

ə

k)} 1

.

 

ayağ

: 

töhvə

.

 1

.

 

bölük part

. 

portion

 

(latin)

. -

 baj

 (sans)

. 

hindustan pul bölümü

:

 bir rupi

:

 on 

iki pay. -

 

türküstandabir 

pay

: bir tınqa

: 

qəpiyin onda biri

.

 1

.

 

çıxı

. 

qismət

. 

şans

. 

alış

.

 

nəsib

. 

bölə

. 

bölük

.

 

bölüş

.

 

bölən

. 

bölüm

. 

ülüş

.

 

yarnaş

. 

üləgü

. 

kəsim

. 

qısım

. olacaq. 

qarayazı

. 

uğur

. 

tağudar

.

 

dağtay

. 

dağıdar

. -

 

pay düşmək

: 

ülüşmək

.

 

-

 

buda bizə 

pay 

düşdi

: 

ülüdi

. 

1

. bölük. oluk. dəğər. 

dək. dəng. səhm. oluş. uluş. buluş. bölüş. əldə edilən. 

tapış. 

qazanc. kar. 

səhm. qapış. qabış. ulun. ox. ülük. 

ölük. ox. nəsib. hissə. 

-

 paya pay: 

qarış

.

 

qaraş

.

 1

. 

qısıt. 

kəsi. nəsib. 

1

. 

parça. pərçə. ülüş. ulaq. ülək. ülüş. üləş. 

uluş. bölək. bölük. hissə. miqdar. böləş. bölüş. bölük. 

bölək. alış. tapış.bölüş. bölük. dək. dəng. adaq. oyun. 

hissə. qismət. şans. bəxt. qismət. nəsib. 

-

 pay pay: para 

para

.

 

ayrı ayrı

.

 

bölək bölək

.

 

dəh dəh

.

 

dəng dəng

.

 1

. tiqim. 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

tikim. ülüş.

 

hissə. ülüş. tikə.luqma. ikram. 

 

-

 

önə sürülən 

pay

: önqü

.

 

öngü

.

 porsiyon

. 

pay 

 

1

. 

(

pis işlərdən uzaq gəzdirici söz

.

)

. öğüt. qıt. yağıt. yaxtı. 

yarac. yarat. yarıt. yartıc. yantar. yantarı. əkic. bəllic. 

bəllək. uyut. uyuc. uyac. uyacıt. oyac. oyacıt. nəsihət. 

pənd. moizə. ibrət. 

1

.bölək. qətə. bölük. cüz'. qism. 

hissə. qırat. düşər. nəsib. bölük. bağdam. bağlam. qama. 

çapa. qapa. səhm. hissə. 

1

. düşəlgə. hissə. bölüm. 

qama. çapa. qapa. qismət. nəsib. 

1

. düşü. düş. bölük. 

bağdam. bağlam. qama. çapa. qapa. səhm. nəsib. 

1

. 

öğüt. nəsihət. 

- 

gəldik sizdən bir 

pay alaq. 

-

 

buda məndən 

sənə 

pay olsun. 1. 

hissə. əksiyon. 

 

- 

pay edilmə: paylanma. parçalanma. bölünmə. təqsim 

edilmə. 

 

-

 

diş payı: çay pulu. şaydana. 

- 

pay 

edilmə: bölünmə. 

 

- 

pay edilmək

: 

bölünmək. 

 

- 

cəvanlıqdan qocalığa hay saxla

, 

varlılıqdan yoxsulluğa 

pay saxla. 

 

-

 

iyili kötülü bir işdən düşən pay

: 

badaş. balaş. paydaş. 

paylaş. 

(> 

padaş

 (fars)

)

. paylıq. 

(

əcr. cəza. səza. müzd. ücrət

).

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

910 

-

 

qardaş payı

: 

qardaş paylaş: əş bölüş. əşit bölüt. əşit bölüş. 

əşiş bölüş. 

 

-

 

qıl payı

: 

qatı az. çox az. 

 

- 

pay, nəsib oldu

: 

qaldı. düşdü. 

-

 

qırıqlar bizə qaldı

. 

 

- 

pay, 

nəsib

, 

isabət

 

edmək: düşmək. 

-

 

sovğadan mənə bir ev 

düşdü

.  

-

 

ağzının payın vermək: gərəkən nəsələri söyləyib 

susdurmaq.  

--

 pay, 

nəsib

, 

isabət etdirmək: düşürmək. 

 

- 

arslan payı

: 

ən böyük pay. 

 

- 

payın vermək

: azarlamaq. 

 

- 

suspayı: həqqisikut

.  

- 

tikiş payı bıraqmaq

, 

vermək: son fürcə, sınırlı bir açığlıq, 

fürsət vermək. 

 

-

 

qırıq çömçə su saxlamaz

, 

pay güdməklə

, 

qarın doymaz

. 

 

-

 

dəğirmənçinin taxıldan aldığı pay ölçüsü

: 

qaşıq. 

 

-

 

qırıq çömçə su saxlamaz

, 

pay güdməklə

, 

qarın doymaz

.

 

-

 paya, 

mala qarşı verilən pay

, mal

: cins qarşıtı cins vermə. 

cinsi dadi sitəd. payapay

 (paya pay)

. pulsuz alışveriş.

 

paya pay 

 

pay paya. paya pay (

değişim, mubadilə

)

. 

ayırbaş.baş başa. 

başa baş. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

paya 

 

( p < > d ) 1

. daya. dir

ə

k. dir

ə

m

ə

k. 

söyə

k. 

söyə

. 

dərəcə

. 

dərcə

. ataq. 

düzəy

. 

aşama

. basamaq

. (paya: adam 

başına

). 1

. götürgüc. dayaq. dəstək.

 

qapı arxasına, 

duvara dayanan gügər 

(

 

güclədən

)

. -

 

qapı dayağı

. 

1

. 

qədəmə. basamaq. 

1

. rütbə. dərəcə. qədər 

(qəd

 

<

 

metatez 

>

 

dəq)

 

dəğər

 

-

 uca 

dəğərli

: 

ali rütbəli

. 

1

. 

s səki. səggi. 

1

. 

özgi. dayaq. basqıç. 

-

 

çırax

 

payası

: umalmaq

. 

1

. 

sın. 

ünvan. saya. daya. 

 

paya 

 

payaq < > dayaq

. 

1

. dayaq. dayanaq. ayaq. nərsənin 

altına qoyulub, ona dayandığı qıçlıq, ayaqlıq, payalıq. 

situn. dirək. ərlik. 

 

payac 

 

payaş

. 

payıc

. 

payış

. 

çarar. çaraş. yarar. yaraş. yarıc. 

yarış. qazaş. qazanc. istifadə. 

 

payaclanmaq 

 

payıclanmaq

. 

payşınmaq

. 

yaranmaq. yararlanmaq. 

yarınmaq. yarşınmaq. çaranmaq. çarşınmaq. qazaş

maq. 

qazanmaq. istifadə edmək. faydalanmaq. 

 

payaclı

 

 

payaşlı

. 

payıclı

.