Türkcə Etimoloji Sözlük

-

 

yüzə on, 

olsun ki: (ehtimal ki).  

-

 olsun ki (ehtimal ki ) 

gələ. 

 

-

 olsa (ehtimal) 

gələrim. 

 

-

 

heç 

olsa olsun (ehtimal) yeri yoxdur.  

-

 

nə olsa gərək: nə ehtimal ola bilir. 

 

-

 olsan (ehtimal) 

verirəm ki. 

 

-

 

hər 

olsuna (ehtimal) 

qarşı. 

 

- 

olsun ki

. imiş şayəd ki. 

 

- 

olsun ki: 

bəlkə. bəlkim. 

 

- 

olsun

!: peki!. yaxcı!. tamam!. öylə ol

sun!. hadi!. haydi!. 

 

- 

əksik olsun

: 1

. batası!. öləsi!. yox olası!. 

1

. olmaması daha 

iyi olan nərsə. 

 

- 

həqq olsun ki: inan ki. qan ki. əlhəq ki.

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

272 

- 

inan olsun

: yəmin edərim. yəminim. inan ki. 

( 

-

 inan olsun, 

mən bunu bilirdim. 

). 

 

- 

nə olursa olsun

: 

hər nə olur olsun. hər olasılığa qarşı. 

qaçaqoyub. 

 

-

 olsun ki: 

iş ki. yetər ki. çatar ki. kafidi ki. 

-

 

iş ki

 

əlimə keçsin. 

-

 

iş ki

 

yolun tapısın. 

 

- 

gec olsun, güc yox

.  

-

 

nə olursa olsun: nə yapıp yapıp. kəsinliklə. hər halda. 

 

-

 uzlu olsun, 

üzlü yox

: (uzlu: 

başarıqlı

).

 

-

 

verməkdə könül 

olsun

, əl necə verməz. 

 

olsun 

 

1

.aymısa. peki. olur. 

1

.

barı

. 

1

.boldın. 

 

olsunki 

 

ərki

.

 

bəlkə. şayəd. 

-

 

ərki

 

gəldim

.  

olsunqi 

 

olsunki

. yaxlaşıq. təqribən. 

 

olsunlar

 

 

-

 

iyi sağlam olsunlar: cin qaradan danışırkən "qara, üzüntü 

q

ıraq, uzaq olsun" diləyilə işlənir. 

-

 

iyi sağlam olsunlar

, 

gecənin bu çağında buralarda neylirsən. 

 

olşum

 

 

oluşma

. 

oluşum

. şəkillənmə. təşəggül. 

 

olşun

 

 

oluşdan

. 

olnun. 

doğunun. doğudan. doğuşun. doğuşdan. 

içindən. özgülükün. özgündən. özləyin. özlüyün. 

özlükdən. özdərin. kərəkin. kərəkdən. köknün. kökdən. 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

quruğun. quruqdan. qurqudan. tapının. tapından. 

taplışın. taplışdan. yaranşın. yaranışdan. yaratlışın. 

yaratıldan. yaratşın. yaratışdan. yaratının. yaratıdan. 

xilqətən. xilqətdən. fitrətən. fitrətdən. zatən. zatından. 

təbiətindən. 

 

olşunmaq

 

 

oluşunmaq

. 

yapınmaq. düzülmək. dizilmək. ortaya 

çıxınmaq. 

 

olşunuş

 

 

oluşunuş

. 

yapınış. diziliş. düzülüş. düzülmə. dizilmə. 

 

olt 

 

olt

. 

1

.

 

al. qırmız. 

1

.

 

hər nəyin doğru, duru, teyxa oluğu, 

oluşu. 

1

.

 

doğru, düzgün. 

-

 olt inci

: düzgün lə'l

. 

1

.

 

həqiqət. 

 

olta 

 - 

beş qollu

 

balığ oltası

, 

çəngəki: çarpma. 

 

olta 

 

ulta

 

( < ulamaq: uzatmaq

.

 

çatıdırmaq

)

. 

başı qıynaqlı, at 

qılından, naylondan olan balığ avqarı. balığ qullabı. 

qarma. qullab. 

-

 

ayağ oltası: ayağ qanqalı

. 

ayağ tikəni

. 

keçmişdə, yağıların 

ayağlarına keçib, yerimələrii əngəlləmək üçün, yolları üstünə 

burxılan tikənlər

.  

-

 

düşman ayağına batmaq üzrə, yol arasına atılan sivri uclu, 

üç bucaqlı dəmirdən, ayağ

 

çəngəli

, 

oltası

: 

tomuz ayağı

.  

-

 

olta iğnələri çeşitindən

: 

balığ qullaı çeşiti

: 

damaqlı iğnə

.

  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

274 

oltaq 

 

calpaq. yalpaq. yayla. pılato. 

 

oltalamaq 

 

bəri iləri gedib gəlmək

. 

ötə bəri gəl gedmək

.

  

oltamaq 

 

öltəmək. 

otlamaq

. yaşlamaq

.  

oltan 

 

1

.ayağqabı dabanına qoyulan kösələ. 

1

.daban.

 

oltanğlamaq

. yamamaq. daban taqmaq. 

-

 

iç

 oltan

: ayağqabı içinə qoyulan dabanlıq

.  

-

 

iyi yerdə oltan bolğandan isə

, 

yaman yerdə soltan

: iyi 

yerdə ayağqabı dabanı olacağına

.

 

kötü yerdə sultan ol

.

 

 

oltanq 

oldanğ

. 

uldanğ

. ayağqabın altı, dabanı. 

 

oltaş

 

 

oldaş

. 

1

.

 

çin, olta gözəllik. həqiqi düzlük, gözəllik. 

1

.

 

ceyran.  

oltraş

 

 

olturaş. otraş. yerliş. qərar. 

 

oltrum 

oldrum

. 

oturum. götürüm. yığva. məclis. yatalaq. 

 

oltu 

 

oldu

. hah. iştə. tamam. 

 

- 

nə oldu: nərədə. nə oldu. harda qaldı. hanı. handa. qanda. 

-

 

hanı

 

birtirəcəyim dedin. 

-

 

hanı

 

o gördüyüm günlər. 

 

oltuki 

 olduki

. gəldiki. aqibət. 

 

oltuq 

 - 

olduğu yolda dayanmaq. yol gedmək. yolda ilərləmək. 

 

-

 

olduğu yeri kimsə bilməmək

: 

izini itirmək. 

 

oltuq 

 

olduq

. ulduq. nalsız. yalın ayağ. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

oltuqca 

 

olduqca

. 

1

. az çox. çox olmayan. basbayağı. bəllicə. 

aş

qara. - 

arıqlığı basbayağı anlaşılır

. 

- 

olduqca çox

: 

birçox. 

xeyləh. mütəəddid. 

1

. olduqca çox. birçox

. 

xeylək. 

mütəəddit. 

 

- 

olduqca çox

: 

bir xeyləh əpey 

< 

əp iyi. əpəy iyi. lap iyi. 

 

-

 

olduqca çox

: 

könlə sayır. könlün istiyən kimi

: 

-

 

eşikdə, 

könlə sayır

 

şaçda var. 

 

- 

olduqca iyi: 

gəlir gedər

.  

-

 

olduqca yaxcı

: 

iyicənə. iyicə. çoxca. gənə bol. kovalı. gərəği 

kimi, nərdəysə hamısı. 

-

 

danışığımı iyicə

 

anladı, anlamadı, 

heç bilmədim. 

-

 

o gecə iyicə

 

dad aldıq. 

 

- 

olduğu

 kimi

: dobra. doğra. doğru. düz. dolambacsız. 

bükümsüz. çapraşıqsız. çaprazsız. qarşıqsız. dobra dobra. 

doğra doğra

:

 

doğru doğru

:

 

dosdoğru. dolandırıb 

buruşdurmadan. 

 

- 

olduğu kimi: eynilə. 

 

-

 

olduğu kimi

: 

qalaverə. gələverə. gəlişigözəl. olcamışi. 

düzənsiz. rasgələ. 

 

- 

olduğu

 kimi: olaraq. 

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

276 

- 

ol

duğu kimi

: 

özdəşik. eynən. 

 

- 

olduğu kimi

: 

əsgi kimi. 

 

oltuqca 

 

olduqca

. yambar. yampar. tamma. tüm. bütün.

-

 yambar 

sayqandı: çox gözəldi

.

  

oltuqca 

olduqca

. 

ozqur. uzamış. artıqına. həddindən artıq. 

ölçəsiz. sonsuz. hudutsuz. sınırsız. həddindən artıq. 

 

oltuqta 

olduğda

. 

alıqa. allığda. hələlik. daxi. hənuz

.  

oltuqu kimi 

olduğu

 

kimi

. 

boluşlusuça. 

 

oltuqu 

 

olduğu

. 

1

. 

bulunduğu

. - 

olduğu, bulunduğu durumdan, 

yerdən ayrılmaq üzrə olan, ayrılmaq istəyən

: 

üznükçü. 

üzünçü. qaçıcı.

 

1

. həpi tomu. olanın bütünü, tamı

.  

-

 

ayrılana

, 

gedənə görə

, 

olduğu yerində, geridə duran

: 

qalan. 

-

 

qonaqlardan üçü 

qalan oldu. 

 

-

 

birdən olduğu yerə düşməyi anlatır

: qarpadaq. 

 

- 

görülən işdən

, 

olduğu durumdan

 yoxsun, 

məhrum 

durma

:

 

qaldı 

- 

hamı yedi, qaldı

 

sən.

 

-

 

nərsənin bol olduğu yer

. qan. xan. kan. qaynaq.

 

ocaq.

-

 

iyilik, uğur kanı

. 

-

 bilim 

kanı

.

 

-

 

olduğu yerdə

 

gecələyən, qalan

: 

qalıntı. qonaq. 

-

 

bu gün üç 

qalıntımız

 var. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

oltuqu

 

 

olduğu

.

-

 

olduğu yerdə

 dinc olanmayan

: türmə qaçqını. 

 

oltuquca 

 

olduğuca

. olmasın. əniqoni. ənli dibli. əninə boyuna. 

gərğincə. 

-

 

bu gün əniqoni

 soyuqdu

.

 

-

 

əniqoni

 

işləyən

.

  

oltuqun 

 

olduğun

. 

oluşun

. 

oluşdan

. 

boluşun

. 

bolduğun

. 

boluşdan

.

 

gərçəyin. gerçəyin. doğurdan. doğurun. doğrun. 

doğurdan. doğuşdan. doğrusun. həqiqətən. fil həqiqə. fil 

vaqe'. vaqeiyyətdə. vaqeən. 

(

məcaz olmayan

)

.  

-

 

adın olduğun almaq: adın kimliyin sormaq.

 

oltuquna 

olduğuna

. 

qararınca

. 

olası

. 

oranlığ

. bir az.

 

-

 

olduğuna

 

verdim: gərəyincə verdim

.

 

-

 

olduğuna

 

vurdum: yiyənə, 

ölənədək vurdum

.

  

oltuqunca 

 

olduğunca

. ağrınca. ağırınca. vəznincə.

  

oltuqundan

 

 

-

 

olduğundan əsgik görünmək

: 

kölgə düşmək. 

 

oltuqunta 

 

olduğunda

. - 

iri yarı olduğunda, cansız, sağlıqsız kimsə

: 

duruşlu, içi boş kimsə. qabadəri. qabapost. üzdən doluq, içdən 

pozuq. dolu qanlı, çürük canlı. papaqlı baş, içdən yaş. gözdə 

eyik (

yaxcı

)

, içdən yenik 

(

çürük

).

 

oltura 

 

olturu. otura. oturun. qaidətən. 

-

 

otura sevən sevgisin 

görmək istər. 

-

.

  

olturaş

 

 

oltraş. otraş. yerliş. qərar. 

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

278 

olturqan 

 -

 olturqan 

qız: evdə qalmış

 

qız: tıbırda qalğan qız

.

  

olturmaq 

 

oldurmaq

. 

1

.

 

oturmaq. 

1

.

 

oldurmaq. 

eddirmək.

 

1

.

dikətmək

. oturtmaq. 

1

. oturmaq. 

1

.oturmaq. 

yetişdirmək. olqunlaştırmaq. 

-

 

yağış yağsa, yel əssə fırtına 

olar: qopar

.

 1

.oturmaq.  

olturmaq 

 

oldurmaq

. qıldırmaq. çıxarmaq. qurmaq. 

- 

alışıqlıq, yasa 

çıxarmaq

. 

 

olturmaq 

oldurmaq

. 

1

. buldurmaq.

 

bulaqmaq. bulqarmaq. 

varyatmaq. mocud edmək. göstərmək. 

1

.otutmaq. 

1

.yaratmaq.

  

olturu 

 olturun. oltura. 

otura. oturun. qaidətən. 

 

olturun 

 olturu. oltura. 

otura. oturun. qaidətən. 

 

oltutlarıntan

 

 

oltutlarından

. 

etdiklərindən. 

-

 

başqalarının oldutlarında

n, 

etdiklərindən

 

kəsərə (zərərə) düşmək

, 

uğramaq

: qabaq 

başına patlamaq. qabaq birinin başında patlamaq.

 

oltürülmək

 

oldürülmək

. 

alçaytılmaq

.  

olu 

 - 

könlün yazıda var

, 

qışıda var

, 

varlığın 

oluda var, 

ölüdə 

var. 

 

olub 

 - 

olub bitti

: əmri vaqe. 

- 

biz olubbit

tiyə

 

rasladıq. 

 

- 

dincliyin pozan 

olub bitənə

 

aldırmamaq

, olardan 

qaçınmaq

: 

özünə baxmaq. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

-

 

nə olub olmadığı

, 

nə olub bittiği anlaşılmamaq

: it izi at 

izinə qarışmaq.

  

- 

olub bitən: olub keçən. 

 

- 

olub olacağı

: 

qala qala. qalsa qalsa. çox qalsa. ən uzağı. ən 

çoxu. ən sonunda. hammısı. bütünü. həddəksər.

 

olubqələn

 

olubgələn

. 

məxluq

. 

olugəlmiş

. 

olağan

. 

yaranmış

. 

təsvib 

olunmuş

.

  

olubta

 

 

-

 

böyük olubda heç bir yararı

, 

faydası olmayan

: qaradal. 

barsız ağac. səmərsiz. 

 

oluci 

 

bulğuci. işdəki. 

 

oluq 

 

{oyuq

. 

<

 

olu

. 

yolü

 

( < 

yolunmuş

.

 

ayrılmış

)}

.

 1

.

bax > oluq

.

 

1

.

 

oyuq.

 

-

 oluqlu 

qəmə

: 

oyuq qəmə

.

 1

.

 

lülə

. iz. 

xət

. 

qənov

. 

suyolu. arx. 

arğa

. 

arğav

. 

1