Türkcə Etimoloji Sözlük



Yüklə 24,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə45/124
tarix29.12.2016
ölçüsü24,78 Mb.
#3862
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   124

orataqi 

oradaki

andağ.


  

oratan 

 

oradan



haydı oradan

1

. öylə olmaz. çəkil ged. sikdir ged. 

1

. kimsən ki. 

 

oratan 

oradan

. 



1

. andan. ondan. 



1

. andına. oyradan. 



1

. arıdan


. 

ötədən


. oyandan.  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

350 

oratqol 

 

ortaqol

. oranqol. araqqol. içqol. anaqol. qaynağqol. 

qaynaqol. qaynaq. ocaqqol. ocaqol. göbək

qol. yataqqol. 

yuvaqol. dibqol. təməlqol. kökqol. başqol. gözqol. özqol. 

çəkirdəqol 

(çəkirdək

 

<

 

çiq

tuq

: bütun. 

)

. mənşə‟. kökün. 

kökən. mənbə‟. iç mərkəz. əsl mərkəz. siql mərkəzi.

 

oratmaq 

 

uratmaq

 

( < ur



.

 vur



.

 ura



.

 uraq


.

 oraq)



.

oraqlanmış kimi 

qılmaq, qırmaq. vurub yıxmaq. dibdən qaldırmaq. 

 

orav 



 

<

 

hörmək

) 

oralu. 

piç

. 

burç


.  

oray 

 

or ay

. 

1

.

 

aynı



.

 

əşit



.

 

əş dəğərdə 



(

qırgızlarda



)

. 

1

.

 

fürsət



.

 

hamlə



. 

1

.

 

çox



.  

oraya 

 alayqa.  

orayatəqin

 

orayadəkin

oşındanca. oracan. 

 

orayta 

orayda

. 

şarkıların söylənən "

ay

 

aman

" kimi bir söz. 

 

-

 orayada dartmaq

: gəlin evindən çıxarılırkən orayda adı 

verilən melodiyi söyləmək

.

  



oraz 

 qut. uraz.

 

uras.



 

ıraz


. 

şərəf


.

 

onur.



 

taleh.  


orazıq

 

 

bir tür dağ bitgisi. 

 

orazlı

 

 

1

.

 

igid. 



mərd

. 

1

. 

ünlü


. 

məşhur


.  

orbaq 

 

orbağ



urbağo

. xəmirin qaba yapışmaması üçün təkinə 

səpilən un. 

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

orbuq 

 

dağların üzərində düşəy, doğal mağaralar



. 

bunların 

içində yağ,

 

peynir saxarlar.  



orcus 

 

ərcus


. 

ölüm şeytanı. 

 

orça

 

 ara.

 

(orçalamaq

: ortalamaq

.

 

ayırmaq



)

.

 

 

-

 

orça edmək: ayırmaq

.

 

orçalamaq

 

 

1

. 

ayırmaq. tutmaq. 

durdurmaq. 



1

. ortalamaq. 

ayırmaq

. 

tutmaq.  



orçun

 

 

1

.

 

kəsici



.

 

kəsgin



.

 

doğrayıcı



. 

1

.

 

bölgə



.

 

vilayət



. 

1

.

 

onurlu.



 

axlaxlı


.

 

xoşəxlaq. 



 

orənq

 

orəng

. 



metatez

 

<

 

ornaq

yer. qonaq. 

təxt

. orun. durulan yer.  

ori 

 

ori



( < or: dik)

 

(

əqrəb kimi



)

 

quryğu dik heyvan. 



 

oriq olmaq 

orik olmaq

oturmaq. yerləşmək. yer almaq. ordu 

qurmaq. kəmp edmək.

  

orılaşmaq

 

 

orlaşmaq. urılamaq. urılaşmaq. urlamaq. yurlamaq. 

bağrışmaq. çağrışmaq. 

 

orın



 

 

rədə. mərtəm. qat. dərcə. dərəcə. 

 

orın

 

1

. 

orna. dərəcə. mərtəbə. çatı. 

1

. yer. yurt. cer. 

urın

. cir. 

yər


. yir. baca.  

orındık

 

 

səndəl


.  

orınlamaq

 

 

yer bə yerləmək



. 

yerləşdirmək

.  


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

352 

orınlı

 

 

sanalı. qonumlu. yonumlu. qısınlı. mə'qul. 

 

orınmaq

 

 

oranmaq < 

hörmək

) 

burulmaq. 

bürünmək

.  



orıntamaq

 

orındamaq

. 

icra edmək

. 



 

orıntavqa

 

orındavğa

. 

icra edmə

işrəmə



. 

işləmə


. 

 

-

 

orındavçılar quramı

:. icra quruhu.



 

orqa 

 

1

. oraq. orqac. 

doğrayıcı

.

 



biçici



1

. bayraq. 

orqa 

orğa

. bayraq.  



orqac 

 oraq. orqa. 

doğrayıcı

.

 

biçici



.  

orqaçi dəvə

 

 arvana. 

enən


.  

orqaçı

 

orğaçı

. 

ırğuçı

. 

doğurçı


. 

işçi


. 

biçinçi


.  

orqaq 

 

orğaq



oraq

. kəsən, biçən ayqıt. 

 

orqan 



 

1



(

 

<

 

hörmək



)

. 

qalın ip


.

 

hörgü



:

 triko. toxunma. 



1

.

orqon < 



hörük

.

 

hörgüg



. 

hörgə


. 

üzv


. 

müşə


. 

müçö


. 

1

.orqan.

 

araç


. 

quruluş


. 

çalqı


ayqıt


. 

1

. tüşəv


. buxov. 

köstək


. 

bağ


. arqun. 

kişən. 


 

orqan 

 

örgən



hörgən

. üyə. üzv. qurul. 

- 

devlətin ən yüksək 

yeritmə orqanı: baxanlar qurulu. kabinə. heyə‟ti vükəla. 

 

- 



iç orqanların sıvı

, 



su salması: dumağı. engin. ingin. zükam. 

nəzlə. 


-

 

göğüs



 

dumağı



-

 

bağırsaq


 

dumağı



-

 burun 

dumağı



 



orqan 

orğan

. 

yoğun ip

 (orin (

fırans

))

.  



HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

orqançı

 

 

ipçi


. ip. 

örmə


.  

orqanizə

 

edmək



  

toxdaştırmaq. yerləşdirmək. düzənləmək. sağlamaq. 

 

orqanlı

 

 

oranlı. ornaqlı. qoylu. biçimli. əndamlı. çəkli. çəkimli. 

şəkilli. gözəl. 

 

orqarun 



 

1

.

 

qala. 



1

.

 

bayraqlı



.

 

bayraq yiyəsi. 



 

orqə

 

 

orkə



örkə



orqa



1



.

 

çadır. 



1

.

 

sürəyya. pə



rvin.  

orqır

 

 

kəsici


.

 

biçici. 



 

orqon 

 ip. 

çuval


. hava. 

bu gün orqan pozuk

.  

orqun 

 

orxun

. 

sır saqlayan



.

 

sırdaş



.

 

gizli.



 

sırlı


.

 

gizəmli.



  

orqun 

orxun

sır saqlayan



.

 

sırdaş



.

 

gizli.



 

sırlı


.

 

gizəmli. 



 

orlanmaq 

 

horlanmaq. hörlənmək. örlənmək. bəlirmək. çıxmaq. 

y

üksəlmək. 



 

orlaşmaq

 

 

orılaşmaq. urılaşmaq. urlaşmaq. yurlaşmaq. bağrışmaq. 

çağrışmaq. 

 

orluq 



 

oğluq


.

 

qazıq. xəndək. qalanın çevrəsində olan qazıq,. 



 

orma 

 

1

biçin



 (oraq < or

.

 ormaq < vurmaq orman)



.

 

ormaç



. 

omaş


. 

omaç


. 

omıçı


. 

oraqçı


. 

1

biçim



. 

çapu


. 

çapıv


. oruv. 

ormaçı

 

 

sərsəri. salsar. avara. 

 

ormaq 

 

{(

.

 < > v ) vurmaq}



urmaq

.

 vurmaq



.

 oraqlamaq



.

 

doğramaq



.

 

biçmək. kəsmək. biçmək. vurmaq. urmaq. 



 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

354 

orman 

 

( < or: bol

.

 

çox



.

 

sıx



)

.

 1



urman

. sığlıq. sıxlıq. sınq. sıqn. 

çəngəl. cəngəl. tuğay. çəkələk. cəngəl. ğaba

. balqan. 

meşə biqşə. bükşə 

{

bişə 

(fars)

 

<

 

bük

)



1



.

 

ağacın 



çox, bol, 

sıx olduğu yer



.

 

bükülü yer



. 

ağaclıq


.

 

bölgə



. 

1

.

 

çalılıq



. 

çıtılqı


. kolkoslu yer. 

birbirinə girmiş ağaclıq



. 

1

.

 

tarla. 



düzənlik

. 

1

.

 

yiş



yaş


yaşıl


.

 

yaşıllıq içindəki bölgə



.

 1

. çigit. 

çigət. 

-

 

sıx

 orman: tolan

.

 



 

orman 

 

1

.

ormun

. hobban. hovlu. hovlac. tovlu. bəğgin. hobban. 

köpük. kibirli. bəğgin. göbəç. göbəş. köpbüş. köpbərən. 

göbəkli. kombaq. kopaş gombul. qabarıq. qabaq. qapaz. 

kombaq. köpbərən. köpbüş. köpük. göbəkli. kibirli. 

bombaq. böyüklənən. çağaçı. yaxaçı. çalımçı. dolqun. 

dolu. doluq. geçgin. keçgin. apaz. qabaq. qabarıq. 

qapaz. qonbadaq. qonbadaq. qurqın. qurra. qaqanuz. 

qaqanoz. qaqqoz. qaqoz. qaqlaq. şişgin. şişirən. çişrən. 

yelli. köpbərən. xodpəsənd. quruqan. qanquru. məğrur. 

if

adəli. qiyafəli. mütəkəbbir. 



1

.cəngəl. çanqal. çəngəl. 

meşə. tıxmas. tıxmaz 

>

 

tımas. tıxcıq



 (< 

tıxmaq)

(> timas



 

(fars)

)

 

- 



dağ daşı qapayan orman, meşə

: qapan. qab

  


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

-

 

sıx orman

, 

meşə

: 

qapuz. qapız. 

 

- 



kəsimə ayrılan orman

: 

baltalıq. 

 

- 



dəli orman: sıx or

man. 


- 

meşədə

, 



ormanda yaxılaraq açılan tarla

, 



boşluq. kövnük. 

göynü. göynüq. göynək



 (< 

köv

kav

: boş

). 

- 

balta dəğməmiş ağac

, odun, orman olamaz

: sıxıntısız, 

inciksiz iş, kimsə yoxdur. 

 

- 

çalılı

, 



külə ağaclı 

orman

: çalılıq. 



- 

sıx ormanlı

, sarp 



sıradağlar

: balkan. 

 



çalı ormanı: fundallıq. kavallıq. kavul

süpürgə otusu, boş, 



gəvrək, çox çeşitli çalı çırpıyla qapanmış quraq yer. 

 

- 



ova, 

çöl arasında

, 



ada biçimində orman

: qarayer. 



 

-

 

orman içində

, 

bayırda yamaclarda

, poyraz, qarayel 



tutmayan, 

qoyunların barındığı quylağ

, quytu yer: qara 

iyrək, əğrək, əyrək, evrək, evlək. örtülü yer. 

 

-

 

ormanlarda yetişən

, 

taflana oxşar bir bitgi

: 

qara avı. 

 

-

 tarlalarda, ormanlarda 



görülən

, 



qalın köklü

, 



tikənli ağac

: 

qarayantaq. 

 

-

 

ormandan açılan tarla

: qarahopur. qaraqopur. qarakovur. 

 

ormançı

 

 

aqaşçı. atlı orman qoruyucusu

.  


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

356 

ormun 

 

orman

. hobban. hovlu. hovlac. tovlu. bəğgin. hobban. 

köpük. kibirli. bəğgin. göbəç. göbəş. köpbüş. köpbərən. 

göbəkli. kombaq. kopaş gombul. qabarıq. qabaq. qapaz. 

kombaq. köpbərən. köpbüş. köpük. göbəkli. kibirli. 

bombaq. böyüklənən. çağaçı. yaxaçı. çalımçı. dolqun. 

dolu. doluq. geçgin. keçgin. apaz. qabaq. qabarıq. 

qapaz. qonbadaq. qonbadaq. qurqın. qurra. qaqanuz. 

qaqanoz. qaqqoz. qaqoz. qaqlaq. şişgin. şişirən. çişrən. 

yelli. köpbərən. xodpəsənd. quruqan. qanquru. məğrur. 

ifadəli. qiyafəli. mütəkəbbir. 

 

ormuş



 

 

doğrayan


.

 

biçən. 



 

orn 

 

orun

. yer. -

 ornundan 

qoparma: yerindən dəprətmə

. -

 

ornunda 

qoy qalsın

.

 

-

 

sən mənim 



ornumda 

olsaydın 

neynərdin

.

 

-

 onu qoy bunun oruna, bunu qoy onun oruna

.

  



orna 

 

1

.

 

orın. dərəcə. mərtəbə. çatı. 



1

.

 

oran. dəfdər. yer.



 

1

oran. 



ölçü

. 

təxmin


. 

sınır


. 

hədd


. 

dərəcə


.

 

ornasız oyun oyun 



pozar

. 

ornasız oyun



. boyunda pozar. oyunda.  

ornaq 

 

1

. 



(

 

r > v > ovlaq)

. hər nəyin yerləşdiyi, yığıldığı yer. yurd. 

batan. vətən. məqərr. 



1

. 



( y < > r ) oylaq

.  


HƏSƏN BƏY HADİ

Yüklə 24,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   124




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin