Türkçesi: Hilmi Ziya Ülken

Önerme  L,  önerme  sonucu  ve  scolie. 
-  Spinoza’nın  şefkate  -veya 
acımaya-  ait  hükmünü  Nietzsche’nin  hükmü  ile  karşılaştırmak  dikkate 
değer  bir  iş  olacaktır;  genel  olarak  ve  dehalarının  son  derece  farklılığına 
rağmen, bana öyle geliyor ki Spinoza’nın “Yüksek Akıl”ı ile Nietzsche’nin 
cüretli  “Kudret  İradesi”  çoğu  kere  birbirine  komşu  sonuçlara  ulaşırlar. 
Kahramanlık  her  ikisinin  esaslı  karakteridir;  hiçbir  teselli  ihtiyacı,  hiçbir 
ideal  yok;  gerçek  kendi  kendine  yetmeli;  sağlam  ve  kuvvetli  bir  varlık 
hiçbir şey beklemez, hiçbir şey ummaz, aşkın (transcendantal) hiçbir üstat, 
hiçbir  yargıç  tanımaz.  O  bir  köle  gibi  korku  ile,  veya  bir  gündelikçi  gibi 
bir  gaye  için  değil,  hatta  kendisinde  taşıyacağı  bir  kurala  saygı  ile  bile 
değil,  fakat  kendi  tabiatının  basit  zorunluluğu  ile  hür  bir  surette  vardır, 
kendini kabul ettirir ve tesir eder, işler. Nietzsche ve Spinoza her ikisi de
2) İ
mmanence.

---

334 
ETİKA
yükümlülük ahlakını aşmışlardır. Aralarında gördüğüm en derin fark şudur 
ki,  çok  kere  hayatı  haklı  çıkarmakla  meşgul  olan  birisi  felsefesinde  her 
şeyi, bütün varlığı kurcalamaya vardığı, başkasının vehimlerini küçümse­
mediği, kendi