Önerme XXXIX, scolie. - Birbirine yabancı iki şuurun ve bundan
dolayı birbirine yabancı iki kişiliğin, dışardan bakınca aynı gibi görünen
bir Bedende art arda bağlanmış bulunacakları düşünülebilir; sistemin man
tığı bununla birlikte bu bedenin şeklinin değiştiğine inanmaya zorluyor.
Önerme XLIV, kanıtlama. - Anlam bakımından hiçbir güçlük yok
tur; hoşlanma (haz) (bölüm III, önerme 11’in scolie’sine ait nota bkz.)
şiddetli ve aşırı olabilir (önerme 43) ; halbuki bir dış nedenin fikri onunla
birlikte olduğu zaman hoşlanma bir sevgidir; zira (bölüm III, önerme 11’in
scolie’sine göre) o bir sevinç, bir sevgidir; öyle ise bir sevgi şiddetli olabi
lir; bu datisi şeklinde bir tasımdır. Akıl yürütmenin şekli tamamen kurala
uygun değildir ve W. Meijer, igitur'un yerine autem’i koymak suretiyle bunu
düzeltmek istiyor.
1
Bununla birlikte Spinoza henüz sevginin bir hoşlanma
olabileceğini asla söylememiş olduğu için, tasımda igitur şeklini saklamak
gerekir sanırım.
