Turmush darajasi standartlarini hisoblashning roli va usullari reja

Muayyan chegaraga yaqinlashayotgan o‘sishni aks ettiruvchi egri chiziqlar ma’lum va yuqorida qo‘yilgan masalani hal qilish uchun ishlatilishi mumkin. Ulardan biri Gompertz egri chizig‘i deb ataladi, o‘sish jarayoni “shiftga” qadar davom etsa-da, vaqt o‘tishi bilan uning mutlaq o‘sishining bosqichma-bosqich sekinlashishi sharti bilan jam­lan­gan o‘sish tendensiyasini tavsiflaydi.

U ratsional iste’mol darajasi uning haqiqiy darajasiga nisbatan yaqin bo‘lgan tovarlar iste’molining istiqbolli o‘sish sur’atlarini hisoblash uchun ishlatilishi mumkin; kelajakda ushbu tovarlar iste’moli o‘sishining sekinlashishi kutilmoqda.
Haqiqiy iste’moli hali to‘yinganlikdan ancha uzoq bo‘lgan Tovar­larning katta guruhi uchun yaqin kelajakda iste’molning jadal o‘sishini ta’minlash kerak. Biroq, kelajakda, biz ratsional me’yorga yaqin­lashganda, ushbu tovarlarni iste’mol qilishning o‘sishi asta-sekin kama­yadi, bu esa oxir-oqibat qaysidir nuqtada egri chiziqning burilishiga olib keladi.
1-rasmda ko‘rsatilgan egri chiziq logistik yoki Pearl-Read egri chizig‘i sifatida tanilgan.
Uning analitik ifodasi quyidagicha,

Bu egri chiziqlar bo‘yicha hisob-kitoblar asosida aholining kelajakda turmush darajasini oshirishga (ularning pul daromadlarini ko‘paytirish, narxlarni pasaytirish, har xil turdagi jamoat iste’mol fondlarini rivojlantirish va boshqalar) qaratilgan samarali chora-tadbirlarni aniqlash mumkin. Ushbu samaradorlikning o‘lchovi sifatida turmush darajasining umumiy o‘sishi ehtiyojlarni qondirish darajasi yoki farovonlik tushunchasining xilma-xil tomonlarini maksimal darajada umumlashtiradigan boshqa ko‘rsatkichlar bilan baholanishi kerak.

Bu egri chiziqlar bo‘yicha hisob-kitoblar asosida aholining kelajakda turmush darajasini oshirishga (ularning pul daromadlarini ko‘paytirish, narxlarni pasaytirish, har xil turdagi jamoat iste’mol fondlarini rivojlantirish va boshqalar) qaratilgan samarali chora-tadbirlarni aniqlash mumkin. Ushbu samaradorlikning o‘lchovi sifatida turmush darajasining umumiy o‘sishi ehtiyojlarni qondirish darajasi yoki farovonlik tushunchasining xilma-xil tomonlarini maksimal darajada umumlashtiradigan boshqa ko‘rsatkichlar bilan baholanishi kerak.