jaroning kuchayishiga olib keldi. Singal tili yagona davlat tili deb
e ’lon qilinib, davlat xizmatiga kirish uchun uni bilish majburiy etib
qo‘yilib, tamillami ma’muriy sohadagi ishlardan chetlata boshlanadi.
Shri Lankadagi mojaroni bartaraf etish uchun Hindiston 1985-yil-
dan vositachi bo iib , 1987-yili kelishuvga erishadi. Lekin keyinchalik
tamillaming «Tamil-Ilamni ozod etish yoibarslari» tashkiloti o‘nlab
yillar davomida singallarga qarshi qurolli kurash olib bordi.
Diniy mojarolar ham etnik tus olishi mumkin. Shimoliy Hindis-
tondagi Panjob shtatida yashayotgan sikxlar muammosi
aynan etno-
konfessional xususiyatga ega. Ayni paytda konfessional tafovutlarga
iqtisodiy masalalar ham qo‘shilgan. Hindiston mustaqillikka erish-
gach sikxlar shaharlarda tadbirkorlik faoliyatlarini
olib borishlarida
qattiq raqobatga uchramoqdalar.
Sikxlar yetakchilari panjob tilli lingvistik shtat tuzish uchun kurash
boshlaydilar. Panjob 1960-yili ikki tilli shtat deb e’lon qilindi. Lekin
bu sikxlar rahbarlarini qoniqtirmadi. Hukumat 1966-yili sikx aholili
hududlami Panjob, hindlar yashaydigan hududlarda Xaryana shtatini
tuzdilar. Sikxlar bunga ham qoniqmasdan XX asming 80-yillarida
Xoliston nomli sikx davlatini tuzish harakatini boshladilar. Marka
ziy hukumatga qo‘yilgan talablar: iqtisodiy, hududiy va diniy-ramziy
masalalarga tegishli edi. Sikxlami alohida millat deb tan olib, ularga
keng avtonomiya berish talab qilindi.
Ekstremistik harakatlar kuchaya bordi. 80-yillaming o‘rtalaridan
har ikki tomon kuch ishlatishga o‘tdi. Markaziy hukumat sikxlarga nis
batan qator harbiy choralami qoiladi. Amritsardagi sikxlaming «Ol
tin ibodatxona»sini ekstremistlardan tozalashda ko‘plab sikxlar halok
boiadi. Sikxlar bunga javoban Indira Gandiga suiqasd uyushtiradilar.
Panjobning Hindistondan ajralishi deyarli mumkin emas. Sikx
yetakchilarining o‘z siyosiy maqsadlariga terror va harbiy harakatlar
orqali erishish maqsadlari Hindiston ahli tomonidan qoilanmaydi.
Qolaversa, sikxlaming talay qismi Panjobdan boshqa shtatlarda ya
shaydi. Shuning uchun toza sikxlardan iborat Xoliston davlatini tuz
ish shiori xalqaro tashkilotlar tomonidan ham quwatlanmayapti.
154
1. Janubiy Osiyoning qadimgi avstraloid aholisi haqida nimalarni
bilasiz?
2. Hind-oriylar kim? Ulaming ijtimoiy hayotining xususiyatlarini
so'zlab bering.
3. Janubiy Osiyoda musulmonlar va sikxlaming shakllanishi qan
day kechgan?
4. Hinduiylik haqida qo‘shimcha ma’lumotlar topib mustaqil ish
tayyorlang.
5. Hindiston yarimorolidagi irqlar, tillar va xo‘jalikdagi xususiyat-
lar nimalardan iborat?
6. Himolayoldi hududlarda o ‘zaro madaniy aloqalar: irqlar, tillar,
tabiati qanday o‘ziga xosliklarga ega?
7. Janubiy osiyoliklar oilaviy hayotining xususiyatlari nimalarda
namoyon bo‘ladi?
8. Hindiston yarimoroli yevropaliklar mustamlakasi davrida qan
day ko‘rinish olgan?
9. «Yangi davr - yangi tamoyillar» tushunchasini izohlab bering.
10. Janubiy Osiyodagi etnik mojarolar haqida nimalami bilasiz?
Dostları ilə paylaş: