U. A. Nurmanov toshkent 2016

Mavzu: Bevosita soliqlarning hisobi. 
REJA. 
1. Foyda solig‘ini hisobi va hisoboti. 
2. Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i hisobi va hisoboti. 
3. Obodonlashtirish va infratuzilmani rivojlantirish solig‘i va hisoboti. 
4. Doimiy va vaqtinchalik farqlarning hisobi. 
Tayanch so‘zlar: 
Daromadlar, harajatlar, foyda, zarar, jismoniy shaxslar, soliqni hisoblab 
chiqarish va hisob-kitoblarni taqdim etish tartibi, doimiy farq, vaqtinchalik farq, 
obodonlashtirish va infratuzilmani rivojlantirish, amortizatsiya ajratmasi, amortizatsiya 
normasi, eksport imtiyoz, foyda, tadbirkorlik, qat’iy belgilangan soliq.
 
 
1. Foyda solig‘ini hisoboti. 
Respublikamizda bozor iqtisodiyotiga asoslangan iqtisodiyotni boshqarishda 
buxgalteriya hisobi alohida o‘rin tutadi. Bu sharoitda soliqlar va boshqa majburiy 
to‘lovlarning Moliyviy buxgalteriya hisobini tashkil etish bo‘yicha me’yoriy–huquqiy 
hujjatlar ishlab chiqildi. «Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida»gi Qonun, Soliq kodeksi, 
buxgalteriya hisobining milliy standartlari, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar 
Mahkamasining 1999 yil 5 dekabrdagi 54-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Mahsulot 
(ish, xizmat)larni ishlab chiqarish va sotish xarajatlari tarkibi hamda Moliyviy natijalarni 
shakllantirish tartibi to‘g‘risida»gi Nizom, «Yuridik shaxslarga soliqlar, bojxona va 
majburiy to‘lovlarni byudjetga to‘lash bo‘yicha berilgan imtiyozlarni rasmiylashtirish va 
buxgalterlik hisobida aks ettirish tartibi to‘g‘risida»gi Nizom (2005 yil 24 fevral) va 
boshqalar shular jumlasidandir. 
Prezidentimizning keyingi farmon va qarorlari mamlakatimizda soliq siyosatini 
takomillashtirishga qaratilishi bilan birga buxgalteriya hisobi va jumladan soliqlar 
hisobini takomillashtirishda ham dasturiy amal bo‘lib hisoblanadi. 
Mamlakatimizda yuqorida keltirilgan me’yoriy - huquqiy hujjatlar asosida 
Moliyviy, boshqaruv va soliq hisoblari tashkil qilinadi. Masalan: foyda solig‘ining 
bazasini aniqlashda va hisobini yuritishda quyidagi BHMSdan foydalaniladi (1-jadvalga 
qarang).