U. T. Berdiev

15.3§. Elektr tarmog‘iga ulanmagan asinxron generatorning o‘z-o‘zini qo‘zg‘atishi va yuklama bilan ishlashi
Asinxron generatorning o‘z-o‘zini qo‘zg‘atishi. Bunday rejimda AG ni qo‘zg‘atish rotor o‘zagidagi qoldiq magnit maydoni va stator chulg‘amiga ulanadigan kondensatorlar yordamida amalga oshiriladi (15.3,a-rasm). AG ning stator chulg‘amiga kondensator C ulanganligidan tok I_r= I_c uning kuchlanishiga nisbatan oldin keladi (15.3,b-rasm). Agar qoldiq magnit oqim (Ф_qol) bo‘lsa, rotor aylanganda stator chulg‘amida kam miqdordagi E_qol hosil bo‘ladi (15.3,c-rasm). Uning ta’siridan «stator chulg‘ami–kondensatorlar» zanjirida kuchlanish vektori U₁ dan oldin keluvchi reaktiv tok I_C vujudga keladi. Bu tokning reaktiv tashkil etuvchisi I_r oqim Ф bilan bir xil yo‘nalishda bo‘ladi. Shuning uchun sig‘im toki I_C ning stator chulg‘amida hosil qilgan MYuK mashinani magnitlaydi.

O‘z-o‘zini qo‘zg‘atish jarayoni AG va kondensatorlarning kuchlanishlari teng bo‘lgunga qadar, ya’ni
I_C ₁L₁ = I_C /(₁C), (15.5)
davom qiladi. Bunda L₁ = (x₁ + x₂)/ ₁ – AG ning induktivligi; C – bir fazaga to‘g‘ri keladigan sig‘im.
Kondensatorning sig‘imi kamaytirilsa, U_C = I_Cx_C xarakteristikaning og‘ish burchagi  kattalashib, AG ning kuchlanishi kamaya boradi va I_Cx_C to‘g‘ri chizig‘i salt ishlash egri chizig‘ining to‘g‘ri chiziqli qismi bilan mos tushganda AG o‘z-o‘zini qo‘zg‘ata olmaydi (15.3,c-rasm).
Birlamchi motor bilan asinxron generator rotorini aylantirib
n = 30 ₁ / (p) (15.6)
formula bilan aniqlanadigan aylanish chstotaga erishganda, statorda ₁ chastota tebranishlari vujudga keladi va _kr = 1/ –chastotaning eng yuqori kritik qiymati ₁ > _kr bo‘lganda o‘z-o‘zini qo‘zg‘atish buziladi.