Şirin
su
ehtiyatları
. K
ə
nd
ə
razisi
şirin
su ehtiy
atları
il
ə
z
ə
ngin idi.
Ağa
çayından
axan arx
şirin
su kimi istifad
ə
olunmuşdur.
Ə
vv
ə
ll
ə
r M
ə
mi v
ə
Qızıl
qayada yerl
əşə
n bu-
laqlardan k
ə
nd
ə
halisi
ə
sas
içmə
li su m
ə
nb
ə
yi kimi istifa-
d
ə
etmişdir
. Tarovlular S
ə
n
ə
m
düşə
n
gölün
suyundan da
m
ə
i
şə
td
ə
istifad
ə
edirdil
ə
r. K
ə
nd daxilind
ə
K
ə
rb
əlayı
M
ə
-
Tut ağacları
___________________
________Üç dağ qoynunda yatan T
arovlum
103
h
ə
mm
ə
d v
ə
M
əşə
di H
ə
s
ə
n
quyularının
suyundan istifad
ə
olun
muşdur.
Bu quyular
heç
vaxt
qurumamışdır.
Son
dövr
l
ə
r k
ə
nd h
ə
y
ə
tl
ə
rind
ə
iyirmi su quyusu
qazılmışdı.
S
ə
-
n
ə
m
düşə
n
gölünün
başlanğıcı
Qızılqaya
v
ə
Ayıölə
nd
ə
n
baş
lay
ır.
Ağa
çayından
ayrılan
arx Tarovlu k
ə
ndinin m
ə
r-
k
ə
zind
ə
n
keçirdi
.1988-ci ild
ə
erm
ə
ni t
əcavüzü
başlayan
vaxtlarda indiki Erm
ənistanın
Zeyv
ə
k
ə
ndi
ə
razisind
ə
n
Ağa
çayın
dan
ayrılan
arx
bağlanmışdır.
Bu is
ə
k
ə
ndd
ə
t
ə
-
s
ə
r
rü
fa
tın
inkişafına
m
ə
nfi t
ə
sir
göstərmişdir.
Ə
sl
ə
n Qu-
badlı
rayonunun
Qaracalı
k
ə
ndind
ə
n olan
yazıçı
-publisist
Famil
Sü
leymanov v
ə
Sumqayıt
şə
h
ə
rind
ə
yaşa
yan,
ə
sl
ə
n
tarovlu Eyvazov
Elşad
Ə
li
oğlu
t
ə
r
ə
find
ə
n
Qubadlı
rayo-
nun m
ə
rk
ə
zind
ə
n
keçə
n H
ə
k
ə
rli
çayından
beş
kilometrlik
m
ə
saf
ə
d
ə
metal borularla su x
ə
tti
çəkilişi
planlaşdırılaraq
işə
başlanılmışdı
. Bu x
ə
ttin
çəkilişinə
n
ə
h
ə
ng su
nasosları
t
ə
m
ənnasız
olaraq g
ətirilmişdi.
Lakin m
ə
lum s
ə
b
ə
bl
ə
r
ə
görə
su
çəkilişi
yarımçıq
qaldı.
Düka
n.
Qarışıq
mallardan ibar
ə
t ticar
ə
t m
ə
rk
ə
zin
ə
dü
-
kan deyilir. Tarovluda
dükan
1959-cu ild
ə
açılmışdır.
D
ü
-
ka
nın
açılması
Q
ə
dimal
ı
yev
Ə
li Eyvaz
oğlunun
t
əşəbbüsü
il
ə
f
ə
aliyy
ə
t
göstə
rdiyi
üçün
onun
adı
il
ə
bağlıdır.
İlk
dü
-
kan
çı
Mehdiyev B
ə
bir
Mönsüm
oğlu
olmuşdur.
Sonralar
Cavadov
İnqilab
, Camalov K
ə
r
ə
m,
Mikayılov
Rafiq v
ə
Q
ə
dimal
ı
yev Zakir k
ə
nd
dükanını
işlətmişdilə
r. Kim
dükanı
iş
l
ə
dirdis
ə
onu
öz
evinin bir
otağında
yerl
əşdirirdi.
Dükana
qa
rışıq
mallar
Qubadlı
rayon m
ə
rk
ə
zinin
anbarlarından
g
ə
tirilirdi. Son zamanlar
dükan
müasir
tipli binada yerl
əş
-
mi
ş
di. Sonradan Tan
ırcerdi
d
ə
r
ə
sind
ə
müasir
m
ə
kt
ə
b v
ə
ma
ğaza
binaları
tikilmişdi.
Tibb m
ə
nt
ə
q
ə
si. 1970-ci ild
ə
Q
ə
dimal
ı
yev
Ə
li Eyvaz
oğlunun
t
əşəbbüsü
il
ə
açıldığı
üçün
onun
adı
il
ə
bağlıdır.
Tibb m
ə
nt
ə
q
ə
si
dörd
k
ə
ndd
ə
(Tarovlu,
Çardaxlı,
Ə
yin v
ə
Cibikli), xidm
ə
t
göstə
rirdi. Q
ə
dimal
ı
yeva
Güldə
st
ə
Ə
li
qızı
birl
əşmiş
tibb m
ə
nt
ə
q
ə
sin
ə
r
ə
hb
ə
rilik edirdi.
El
şad Eyvazov_____________________
______________________
104
Tarovlu qonaqp
ə
rv
ə
rliyi
Az
ə
rbaycan
xalqının
q
ə
dim zamanlardan
çox
maraqlı
v
ə
ibr
ə
tamiz qonaqp
ə
rv
ə
rlik ad
ə
tl
ə
ri
olmuşdur.
Bu ad
ə
tl
ə
r
indi d
ə
davam etm
ə
kd
ə
dir. Az
ə
rbaycan qonaqp
ə
rv
ə
rliyi
vaxti il
ə
Yaxın
Şə
rqd
ə
v
ə
Rusiyada
şöhrə
t
qazanmışdır.
XVII
ə
srin
ə
vv
ə
ll
ə
rind
ə
Şamaxı
hakimi Abdulla xan ya
nın
-
da ticar
ə
t
ə
laq
ə
l
ə
ri qurmaq
üçün
g
əlmiş
ingilis missio-
nerl
ə
ri Antoni Cenkinson v
ə
Olkok
şə
r
ə
fin
ə
veril
ə
n qonaq-
lıqda
iki
yüz
doxsan
cür
yem
ə
yin
süfrə
y
ə
g
ə
tirilm
ə
si
xalqı
-
mızın
qonaqp
ə
rv
ə
liyinin
gözə
l
nümunə
si
sayı
la bil
ə
r. Bu
missionerl
ə
r
gördüklə
rini ingilis dilind
ə
öz
s
ə
yah
ə
tnam
ə
-
l
ə
rind
ə
yazmış
v
ə
Avropanı
xalqımızım
bu n
ə
cib ad
ə
ti il
ə
tanış
etmişlə
r.
Tarovlular v
ə
onların
ata-
babaları
Qubadlı
rayonunda
öz
qonaqp
ə
rv
ə
rliyi il
ə
yadda qalan
insanlardandır.
Tarov-
lular
qonağa
qarşı
çox
mülayim,
diqq
ə
tli v
ə
qayğıkeşdi
rl
ə
r.
Onlar
qonağa
n
ə
inki
öz
evind
ə
hörmə
t
etmiş,
h
ə
tta
çöldə
qalark
ə
n ona
sığınacaq
yeri d
ə
verm
işdilə
r. K
ə
nd camaa-
tının
h
ə
r biri
qapısına
qonaq g
ə
l
ə
nd
ə
sevinir, heyvan k
ə
sir,
ə
n l
ə
ziz yem
ə
kl
ə
rini
biş
irir,
qonağı
k
ə
ndin
camaatı
il
ə
ta-
nış
edir,
meşə
l
ə
r
ə
g
ə
zm
ə
y
ə
aparır,
öz
ad
ə
tl
ə
ri il
ə
onu ta-
nış
edirdil
ə
r. Bir ev
ə
g
ə
l
ə
n
qonağı
, h
ə
min evin qohum v
ə
qon
şuları
da qonaq
çağırırdı.
Qonaq yola
düşə
nd
ə
ona
heyvan k
ə
sir,
müxtə
lif nem
ə
tl
ə
rd
ə
n pay qoyurdular. H
ə
r
ev
ə
g
ə
l
ə
n qonaq
üçün
ayrıca
otaq
ayrılır,
yataq d
ə
stl
ə
ri
ha
zırlanardı.
M
ə
rasiml
ə
r. Tarovlu k
ə
ndind
ə
hüzr
düşə
n zaman
hüzr
sahibinin x
ə
b
ə
ri olmadan k
ə
nd
ə
halisi t
ə
r
ə
find
ə
n m
ə
zar
qazılarmış.
H
üzr
evi
üçün
h
ə
r
cür
kömə
klik
göstə
r
ə
r
ə
k,
h
ə
m
ə
n ail
ə
nin d
ə
rdin
ə
şə
rik olurdular. K
ə
nd
camaatı
birl
ə
-
şə
r
ə
k d
ə
fni t
əşkil
edir,
hüzr
yiy
ə
sin
ə
maddi
kömə
klik
gös
-
t
ə
rirdil
ə
r.
Dünyasını
d
əyişə
n m
ə
rhumun
cümə
axşamların
-
da,
qırx
v
ə
il m
ə
clisind
ə
yaxından
iştirak
edirdil
ə
r. Tarovlu-
lar
qonşu
k
ə
ndl
ə
rin xeyr v
ə
şə
rl
ə
rind
ə
d
ə
yaxından
iştirak
___________________
________Üç dağ qoynunda yatan T
arovlum
105
edirdil
ə
r.
Hüzr
yerl
ə
rind
ə
pul v
ə
saiti
toplanmırdı.
H
ə
r bir
Tarovlu
hüzr
evin
ə
bir
büküm
çörə
k (
dörd
ə
d
ə
d yuxa) g
ə
-
tirirdi.
İmkanlı
olanlar
ə
t v
ə
dig
ə
r
ə
rzaq m
əhsulları
il
ə
hüzr
evin
ə
kömə
klik
göstə
rirdi.
Hüzr
evin
ə
yeddi
gün
k
ə
nd ca-
maatı
,
növbə
li
şə
kild
ə
, yem
ə
k
bişirib
g
ə
tir
ə
rdil
ə
r.
Tarovluda toy m
ə
rasimi
üç
gün
davam edirdi. Toylar
ə
sas
ə
n
cümə
,
şə
nb
ə
v
ə
bazar
günlə
ri
keçir
il
ə
r,
üçüncü
gün
g
ə
lin g
ə
tiril
ə
rdi.
Ə
g
ə
r b
ə
y v
ə
g
ə
lin Tarovludan olar
dı
-
sa h
ə
r iki h
ə
y
ə
td
ə
d
ə
toy
üç
gün
keçə
rdi.
Qadınlar
qız
evi-
n
ə
,
kişilə
r is
ə
b
ə
y evin
ə
yığışardı.
Toydan bir ay
ə
vv
ə
l
k
ə
nd
camaatı
meşə
l
ə
rd
ə
n odun
yığardılar.
Bu
iş
i toy sahi-
binin x
ə
b
ə
ri olmadan k
ə
nd
camaatı
qrup
halında
icra edir-
dil
ə
r. Toya bir h
ə
ft
ə
qalmış
toy h
ə
y
ə
tind
ə
toy
çörə
yi bi
şiri
-
l
ə
r v
ə
toy
çadrları
qurulardı.
Toy
çörə
yi
bişirə
nl
ə
r
özlə
ri il
ə
müxtə
lif h
ə
diyy
ə
l
ə
r-
yastıq,
çaynik,
toyuq, v
ə
başqa
m
ə
i
şə
t
əşyaları
g
ə
tir
ə
rdil
ə
r. Y
axın
qohumlar toy evin
ə
g
ə
lir, bu
zaman
çörə
k
bişirə
nl
ə
r onlara yuxa, (d
ə
mir saclarda bi
şi
-
ril
miş
çörə
k), k
ə
sib verir,
ə
v
ə
zind
ə
qohumlar t
ə
r
ə
find
ə
n
şi
-
rinlik
alırdılar.
Çörə
k
bişirmə
m
ə
rasimi
başa
çatdıqdan
sonra
yığılan
şirinlik
onlar
arasında
b
ə
rab
ə
r
bölüşdürü
l
ə
r-
dü.
Daha q
ə
dimd
ə
is
ə
bir
neçə
ail
ə
nin bir dam
altında
ya-
şadıqları
üçün
öz
damlarının
münasib
yerind
ə
qurulmuş
,
(torpa
ğın
üst
s
ə
viyy
ə
sind
ə
n
aşağıda)
, t
ə
ndirl
ə
rd
ə
lavaş
bi-
şi
ril
ə
rdi. Toya bir
neçə
gün
qalmış
qız
evind
ə
paltar
biçdi
m
ə
rasimi
keçirilirdi.
Yasda
olduğu
kimi toyda da pul
yığıl
-
mırdı,
ancaq h
ə
diyy
ə
l
ə
r g
ə
tirilirdi (heyvan, qiym
ə
tli
əş
yalar,
qızıl
v
ə
s.).
Toy m
ə
rasimind
ə
aşbazlıq
k
ə
ndin sakinl
ə
ri
İbişov
Xa-
say
Ağa
kişi
oğlu
v
ə
İbrahimov
Kamran Zeynal
oğlu
t
ə
r
ə
-
find
ə
n icra olunurdu.
Çay
m
ə
clisl
ə
rin
ə
r
ə
hb
ə
rlik ad
ə
t
ə
n
M
ə
mm
ə
dov Fazil Bayram
oğluna
h
ə
val
ə
edilirdi. Toylar
rayon m
ə
d
ə
niyy
ə
t
şöbə
sinin
musiqiçilə
ri v
ə
ə
sas
ə
n
qonşu
X
ə
l
ə
c k
ə
ndind
ə
n olan
İmran
v
ə
H
ə
s
ə
nin (qara zurna, ba-
laban v
ə
nağara
, iki
çubuqlu
nağara
)
iştirakı
il
ə
ke
çirilirdi.
Bu zaman
çalğıçının
biri d
əmkeş
olaraq d
ə
m-
züy
tutardı
.
El
şad Eyvazov_____________________
______________________
106
Toyda xan
ə
nd
ə
lik ed
ə
nl
ə
r k
ə
nd sakinl
ə
rind
ə
n
öz
arzuları
il
ə
oxuyanlar olurdu.1950-
cı
ill
ə
rd
ə
n sonra toy m
ə
rasiml
ə
-
rin
ə
qonşu
C
əbrayıl,
Füzuli
v
ə
h
ə
tta
Bakı
şə
h
ə
rind
ə
n
çal
-
ğıçıl
ar v
ə
müğə
nnil
ə
r d
ə
v
ə
t olunard
ı
. Toyun s
ə
si b
ə
zi qon-
şu
k
ə
ndl
ə
rd
ə
d
ə
eşidi
lirdi. Toy sahibi toy
başının
qoluna
qırmızı
d
ə
smal
bağlayır
,
ə
lin
ə
bir
çubuq
ver
ə
r
ə
k toyun ona
h
ə
val
ə
edilm
ə
sini elan ed
ə
rdi. M
ə
rasim
başa
çatanda
n
sonra ona x
ə
l
ə
t ver
ə
r
ə
k
əşyaları
geri alar
dı.
Toylarda
ə
n
ç
ox
«
T
ə
r
ə
k
ə
m
ə»
,
«
Kolxozu
»
,
«
S
arıköy
n
ə
k
»
,
«
N
arağacı»
v
ə
«
K
ə
sm
ə»
havaları
altında
oyna
nılırdı.
Sanki
toyçularla
oynayanlar
arasında
yarış
gedirdi. Oyun
zamanı
aldanan
uduzmuş
hesab edilirdi. H
ə
r toya g
ə
l
ə
n
kişi
toyçulara
pul
x
ə
l
ə
ti ver
ə
rdi.
Verilmiş
pulları
toybaşı
S
ə
di,
Ə
ziz v
ə
ya
Urman
yığardı.
«
Kolxozu
»
oyun
havasında
toybaşı
on
beş
-iyirmi n
ə
f
ə
r
g
ə
nci
ətrafına
toplayaraq
onları
yallı
r
ə
qsin
ə
d
ə
v
ə
t edirdi.
Oyun ged
ə
n zaman
toybaşı
h
ə
r
hansı
bir
əşyanı
cibind
ə
n
çıxarardı
sa, (konfet, daraq, d
ə
smal, pul,
bıçaq
v
ə
s.), oy-
nayanlar da bunu etm
ə
li idi.
Ə
g
ə
r oynayanlar bu h
ə
r
ə
k
ə
ti
gecikdir
ə
rdil
ə
rs
ə
toybaşı
t
ə
r
ə
find
ə
n
möhkə
m
çubuqla
dö
-
yü
l
ə
r
ə
k (t
ə
bii olaraq, zarafatla) c
əzalandırılardı.
R
ə
qs za-
manı
kişilə
r oynayan
qadınların
ə
lin
ə
pul verirdil
ə
r. R
ə
qs
başa
çatdıqdan
sonra
toybaşı
pulları
geri qaytararaq pul
ver
ə
nl
ə
rd
ə
n
şirinlik
alırdı.
Bütün
şirinliklə
r
yığıl
araq
axırda
toybaşı
v
ə
toyçular
arasında
bölüşdürülürdü.
Toyçuları
qonşular
axşam
evl
ə
rind
ə
qonaq ed
ə
rdi.
Qış
ayla
rında
respubli
kanın
bir
çox
rayonundan k
ə
nd
ə
aşıqlar
g
ə
l
ə
r
ə
k,
m
ə
clisl
ə
r qurar,
ə
v
ə
zind
ə
şirinlik
ala
rdılar.
K
ə
nd m
əişə
ti. K
ə
ndd
ə
qaz x
ə
tti
çəkilmiş
, amma ya
şa
-
yış
evl
ə
rin
ə
verilm
əmişdi.
Buna
görə
d
ə
k
ə
nd
camaatı
odundan v
ə
qaz
balonlarından
istifad
ə
etm
ə
li olurdular.
Odun
meşə
l
ə
rd
ə
n
yığılırdı.
Qışa
hazırlıq
payızın
sonunda
v
ə
qış
aylarında
görülürdü.
Ə
n l
ə
ziz yem
ə
kl
ə
ri;
aşlardan
cü
c
ə
plov
(bütov
toyuğu
n
aşın
altına
qoyulması)
,
qığbı
-
ğımlı
v
ə
boran
ılı
aş
, soyutma, dolma,
xaşıl
(ballı,
do
şablı)
,
___________________
________Üç dağ qoynunda yatan T
arovlum
107
fındıq
çubuğunda
biş
i
rilmiş
kabablar,
ayranaşı,
dov
ğa
,
motal pendiri (pendir v
ə
şor
qarışığı)
olmuşdur.
Bütün
xö
-
r
ə
kl
ə
r mis qazanlarda
bişir
il
ə
rdi.
Çay
mis samovarda qay-
na
dılardı.
Mis
parç
adan, s
ə
rnicd
ə
n, sinid
ə
n,
teşdə
n
geniş
istifad
ə
olunurdu.
Dostları ilə paylaş: |