224
___________________
________Üç dağ qoynunda yatan T
arovlum
225
Hüseynquliyev Hüsü Nəbi oğlu
1924-ci ild
ə
Qubadlı rayonunun
Tarovlu k
ə
ndind
ə
kolxozçu ailə
sin-
d
ə
anadan olmuşdur. Bir neçə
ay
keç
dikd
ə
n sonra Z
ə
ng
əzur bölgə
-
sind
ə
öz igidliyi ilə
tanınan Nəbi kişi
xainc
əsınə
öldürülmüş, oğlu Hüsü
xalası Nigar xanımın himayə
sind
ə
böyümüşdür... 2006
-
cı ildə
Sumqa-
yıt şə
h
ə
rind
ə
v
əfat etmişdir. Böyük
V
ə
t
ən müharibə
si ill
ə
rind
ə
ə
halinin
dola
nışığı çətin olduğundan kolxoz
-
çular ə
m
ək gününə
düşən buğda ilə
El
şad Eyvazov_____________________
______________________
226
dolana bilm
ə
dikl
əri üçün kolxoz tarlasındakı taxıl biçilib
qurtar
dıqdan sonra sahə
l
ə
rd
ə
yer
ə
tökülmüş sünbüllə
ri
toplayıb, istifadə
edirdil
ə
r. O za
mankı kolxoz sə
drl
ə
rind
ə
n
birinin ata
sının vaxtı ilə
Hüsünün atası Nə
bi il
ə
mü
-
nasib
ə
tl
ə
ri pis oldu
ğundan Hüsünü şə
rl
əyib hüquq
-
müha
-
fiz
ə
orqanlarına şika
y
ə
t edir. Kolxoz s
ədrinin şikayə
ti
əsasında Hüsünü, azyaşlı olmasına baxmayaraq, hə
bs
edib c
əza çə
km
ək üçün Bakı şə
h
əri Qaradağ rayonuna
göndə
rirl
ə
r. Onun h
əbs müddə
ti bitdikd
ə
n sonra Tarovlu
k
ə
ndin
ə
qayıtması, kimlə
r
ə
s
ə
sığınmaq ümidi olmadığı
üçün Allaha güvə
n
ə
r
ək yeni salınan Sumqayıt şə
h
ə
rin
ə
p
ə
nah g
ətirir. Peşə
m
ə
kt
ə
bind
ə
qaynaqçı ixtisasına yiyə
-
l
ə
ndikd
ən sonra Sumqayıt şə
h
ə
rinin tikinti sah
ə
l
ə
rind
ə
çalışır. Bir müddə
t yataqxanada qal
dıqdan sonra yaxşı
işlədiyi üçün dövlə
t t
ə
r
ə
find
ə
n ona baraklardan (alman
ə
sirl
ərinin Sumqayıt şə
h
ə
rind
ə
bir v
ə
ya iki m
ə
rt
ə
b
ə
li tax-
tadan tikdiyi evl
ə
r o zaman bel
ə
adlanırdı) bir otaqlı mə
n-
zil verilir. O Tarovlu k
ə
ndind
ə
n olan h
ə
mk
ə
ndlisi Q
ə
-
dimal
ı
yeva T
ərgül Əsgər qızı ilə
ail
ə
qurur. Onlar altı öv
-
ladı dörd qız, iki oğlan dünyaya gə
tirib t
ə
rbiy
ə
edibl
ə
r.
Hüsü kişi söylə
yirdi ki, bizim evimizd
ə
uzun
müddə
t stul
v
ə
masa olmamışdır. Uzun müddət süfrə
salıb yerdə
nahar ed
ə
rdik. H
əyat yoldaşı Tə
r
gül xanım da onunla
b
ə
rab
ə
r tikintid
ə
qay
naq işləri görmüşdür. Hüsü kişi və
onun h
ə
yat yolda
şı təqaüdə
çıxanadək Sumqayıt şə
h
ə
r
«Santexdetal» adla
nan zav
odda işləmiş
dil
ər. Hüsü kişi
ə
m
ə
k f
ə
aliyy
ə
tind
ə
gös
t
ə
rdiyi xidm
ə
tl
ə
r
ə
görə
sovet
dönə
mind
ə
iki çağırış Sumqayıt Şə
h
ə
r Sovetinin de
putatı
seçilmişdir.
Sumqayıt şə
h
ə
rind
ə
yaşayan ilk tarovlulardan biri Hüsü
kişi olmuşdur. Onun evi həmişə
qonaqlı olmuş,
k
ə
ndd
ə
n
Sum
qayıta gə
l
ə
nl
ə
r
ə
əl tutmuş, onların işlə, yaşayış
yerl
ə
ri il
ə
t
əmin olunmasında ə
lind
ə
n g
ə
l
əni etmişdir. Bu
gün də
tarov
lular Hüsü kişini xatırlayaraq ona rə
hm
ə
t
oxuyurlar.
___________________
________Üç dağ qoynunda yatan T
arovlum
227
El
şad Eyvazov_____________________
______________________
228
Nüşrəvan Şərif oğlu Ağalarov
1935-ci ild
ə
Tarovlu k
ə
ndind
ə
kolxo
zçu ailə
sind
ə
anadan
olub. İlk tə
hsilini Tarovlu k
ənd dördillik mə
kt
ə
bd
ə
almışdır.
Ail
ə
v
ə
ziyy
ə
tinin bir q
ə
d
ər çətin olması ilə
ə
laq
ə
dar olaraq
uşaq vaxtlarından zə
hm
ə
t
ə
qatlanıb. Zə
hm
ə
tsev
ə
r idi. K
ə
nd
t
ə
s
ə
r
rüfatı bağçılıq və
heyvandarlığın sirlə
rini d
ə
rind
ə
n bilir-
di. Tarov
lu, Çardaxlı, Əyin, Xə
l
ə
c, Xudular k
ə
ndl
ə
rinin yay-
laqları olan Qan
bel sah
ə
l
ə
rin
ə
çox yaxşı bə
l
əd idi. Qardaş
v
ə
bacısının öv
ladla
rının qayğısını çə
km
əyi öz övladlarından
seçmə
zdi. Ana
sı Nazxanım arvad daim qohumluq ə
laq
ə
l
ə
ri
v
ə
münasi
b
ə
tl
ə
ri haq
qında ona də
y
ə
rli m
ə
sl
ə
h
ə
tl
ə
r ver
ə
rdi.
Nüşrəvan kişi 1967
-ci ild
ə
N
ə
c
əfalı kişinin qızı Müşü ilə
ail
ə
qurmuşdur. Dörd övladı var. Nüşrəvan kişi 2009–
cu ild
ə
Sumqayıt şə
h
ə
rind
ə
dünyasını dəyişib. Allah rəhmət etsin!
Şərif Nüşrə
van
oğlu Ağalarov
4 dekabr, 1971-ci ild
ə
Tarovlu k
ə
n-
dind
ə
kolxozçu ailə
sind
ə
anadan olub.
1985-ci ild
ə
Tarovlu k
ə
nd s
ə
kkizillik
m
ə
kt
ə
bini, 1987-ci ild
ə
Çar
dax
lı kə
nd
orta m
ə
kt
ə
bini bitir
miş
dir. H
ə
min ild
ə
Öz
b
ə
kistan Respublika
sının Daş
k
ə
nd
şə
h
ə
rin
ə
ged
ə
r
ə
k tikinti sah
ə
sind
ə
ça
-
lışmışdır. 1989
-1991-ci ill
ə
rd
ə
or
du sı
-
ra
sın
da xidm
ət etmiş
dir. Orduda xid-
m
ət dövründə
yüksə
k nizam-intiza
mı
-
na gö
r
ə
h
ə
rbi hiss
ə
nin koman
danlığı
t
ə
r
ə
find
ə
n t
əşəkkür mə
ktubu valideynl
ə
rin
ə
gön
d
ə
ril
miş
di.
Or
du sı
rala
rından qayıtdıq
dan son
ra Şərif Ağa
larov taleyini
Sumqa
yıt şə
h
ə
rin
ə
bağlayır və
sahibkar
lığın ilk pil
l
ə
sini
qoyaraq ki
çik müə
ssis
ə
yaradır. Bir qə
d
ər çalışdıqdan son
ra
Rusiya
nın No
ril
iski şə
h
ə
rin
ə
gedir v
ə
orada yaşayan qardaşı
Ağalarov Mü
bar
ə
kl
ə
bir q
ə
d
ə
r ticar
ə
tl
ə
m
əşğul olur. 1997
-ci
ild
ən ona doğ
ma olan Sumqa
yıt şə
h
ə
rind
ə
m
ə
skunla
şan va
-
lideynl
ə
ri
nin yanına qayıdır. Şərif Ağalarov artıq qə
rara g
ə
lir
ki, işin
i Sum
qayıt şə
h
ə
rind
ə
da
vam etdirsin. Bir çox sa
h
ə
l
ə
r-
___________________
________Üç dağ qoynunda yatan T
arovlum
229
d
ə
çalışır, nə
hay
ət «Şans» çox
sah
ə
li ticar
ət firmasını yaradır
v
ə
ha
zırda həmin firma şə
h
ə
rd
ə
v
ə
respublikanın ra
yonla
rın
-
da böyük quruculuq işlə
ri apa
rır. Şə
h
ə
rd
ə
t
əşkil edi
l
ə
n xey-
riyy
ə
t
ə
dbirl
ə
rind
ə
Şərif Ağa
larov h
əmişə
yaxından iş
tirak
edir. Şə
h
ə
r r
ə
hb
ə
rliyi toplan
tılarda və
şə
h
ə
r m
ə
tbua
tın
da
onun xeyriy
əçiliyindən şə
r
ə
fl
ə
danışılır. Mə
lum hadis
ə
l
ə
rl
ə
ə
laq
ə
dar olaraq Tarovlu k
ə
ndind
ə
köçkün düşmüş aztə
mi-
nat
lı ailə
l
ə
r
ə
daim maddi v
ə
m
ə
n
ə
vi dayaq durur. Ail
əlidir, üç
övladı
-
iki qızı, bir oğlu var. Oğlu Nüşrəvan babası Nüşrə
va-
nın mə
rd
liyini, dostluğa sə
daq
ətini, işgüzarlığını özündə
for-
ma
laşdırması ilə
b
ə
rab
ər, oxuduğu mə
kt
əbin şə
r
əf lövhə
sin-
d
ə
şə
kili as
ılıb. Mə
kt
ə
bd
ə
keçirilən müx
t
ə
lif f
ə
nn v
ə
intellek-
tual ya
rışmalarda sinif yoldaşlarından seçilir. Tarovlu kə
ndi-
nin tarixi il
ə
yanaşı kənd adamları haqqında atasından bil
-
gil
ər alır.
Şərif Ağalarov doğulub boya başa çatdığı Tarovlu kə
ndin-
d
əki xoş
v
ə
çətin günlə
rini tez-
tez xatırlayır. Deyir ki, uşaqi
-
k
ə
n evimiz
ə
yaxın olan zə
mi
ə
kin sah
ə
sind
ə
«Yalyu
xa
rı»
-da-
kı nə
h
əng palıd ağaclarında alaçün (yellə
k
ə
n) etm
ək üçün
q
ə
zild
ən hazırlanmış iplər olmadıqda, onları ağacların uzun
bu
daqları hə
min ipl
ə
ri
ə
v
ə
z ed
ə
rdi. Bir d
ə
ki, h
əmin ağacların
budaqlarında qaçdı
-
qovdu oyunlarını, Kə
sb
ə
l yerind
ən meşə
çiyə
l
əyinin yığılmasını heç unuda bilmirəm... Qış aylarında
Pirverdi yerind
ə
dovşan ovuna çıxırdıq, uşaq
k
ən tülkü tut
-
maq üçün onun yuvasının ağzında ocaq qalayıb, tüstü va
si-
t
ə
si il
ə
tülkünü tutardıq. Əziyyətli günlə
rim
ə
g
ə
ldikd
ə
is
ə
onu
dey
ə
bil
ə
r
əm ki, bağ
-
bostan suvarmaq üçün Ağa çayından
ayrılan su arxı Ermənistanın Zeyvə
k
ə
ndi
ə
razisind
ən keç
di-
yind
ə
n bir q
ə
d
ər çə
tinlikl
ər törədirdi. O müə
lliml
ə
rimd
ə
n ibti-
dai sinif müəllimi Möhübbə
t Q
ə
dimal
ı
yevin, az
ə
rbaycan dili
v
ə
ə
d
əbiyyatı müəllimi Oqtay Şahbazovun, Ta
rix-
Coğ
rafiya
müə
llimi Nem
ə
t Q
ədimalıyevin də
rsl
ə
rini da
ha çox xatırlayır.
Şərifin qardaşı Ağalarov Mübarə
k 1966-
cı ili
n 1 aprel tari-
xind
ə
Tarovlu k
ə
ndind
ə
anadan olmuşdur. İlk tə
hsilini k
ə
nd
s
ə
kkizillik m
ə
kt
ə
bind
ə
almışdır. Sumqayıt şə
h
ə
r Politexnik
Tex
nikumunun İnşaat
-
Mühəndis fakültə
sini bitirib. Ail
ə
lidir,
üç övladı
-
iki qızı, bir oğlu var. Rusiyanın Noriliski şə
h
ə
rind
ə
ya
şayır. Şəxsi firması var. Kommersiya sahə
sind
ə
çalışır.
El
şad Eyvazov_____________________
______________________
230
___________________
________Üç dağ qoynunda yatan T
arovlum
231
Xanqulu Misir oğlu Cə
milov
1955-
ci il mart ayının 2
-d
ə
Tarovlu
k
ə
ndind
ə
kolxozçu ailə
sind
ə
anadan
ol
muşdur. Atası Misir kişi ailə
si il
ə
bir-
likd
ə
Bakı şə
h
ərinin Qızıldaş qə
s
ə
b
ə
-
sin
ə
köçür. Misir kişi orada bir müddə
t
işlə
y
ə
r
ə
k ail
əsini dolandırır. Qızıldaş
q
ə
s
ə
b
ə
si
nin kü
l
ə
kli, toz
lu olmasından
bu mü
hitd
ə
ya
şa
ya bilm
ə
diyini n
ə
z
ə
r
ə
alıb ailə
siyl
ə
birlikd
ə
doğ
ma k
ə
ndi olan
Tarovluya qa
yıdırlar. Bu za
man Xan-
qulu ar
tıq ikinci sin
ifi bitir
miş
di. (Deyir
ki, üçüncü sinifdə
oxuyanda ibtidai
sinif müə
llim
ə
m Q
ədimalı
yeva
Suraya
müə
llim
ə
idi.)
O gözə
l
insan, qay
ğıkeş bir ana
idı
. M
ə
n d
ə
rsl
ə
rimi
ə
la oxudu
ğum
-
dan h
ə
mi
şə
m
ə
ni si
nif yoldaş
lar
ımın arasında tə
rifl
ə
y
ə
rdi.
El
ə
bununla da
ə
laq
ə
dar olaraq d
ə
f
ə
l
ə
rl
ə
valideynl
ə
rim
ə
t
əş
-
ə
k
kürünü bildirmişdi. Müə
lliml
ə
rimd
ə
n kimya-
biologiya müə
l-
limi Əli Qə
dim
alıyevi, riyaziyyat müəllimi Yusif Əliyevi, tarix
müə
llimi N
ə
hm
ə
d Q
ədimalı
ye
vi, coğrafiya müə
llimi Arif R
ə
-
sulovu,
ə
d
əbiyyat müə
llimi M
ə
d
ət Bağırovu daha çox xatır
-
layır. 1970
-ci ild
ə
Tarovlu k
ə
nd s
ə
kkizillik m
ə
kt
ə
bini bitirdik-
d
ə
n sonra, 1970-73-
cü illə
rd
ə, Əli müə
llim t
ə
r
ə
find
ə
n
ə
sa
sı
qoyu
lan axşam, mə
kt
ə
bini bi
tirmiş
dir. O 1973-75-ci ill
ə
rd
ə
Ukray
nanın Ternopol şə
h
ə
rind
ə
h
ə
rbi xidm
ə
td
ə
ol
muşdur.
Onun xidm
ə
t etdiyi h
ə
rbi hiss
ə
Daxili İşlə
r Nazirliyinin tabe-
liyind
ə
oldu
ğu üçün daha mə
suliyy
ə
tli idi. M
ə
hz bu
na görə
d
ə
o r
ə
hb
ə
rlik ara
sında böyük nüfuz qazanmışdı. İd
manla
ciddi m
əğul olduğun
dan Ukrayna h
ə
rbi hiss
ə
l
ə
ri ara
sında
s
ə
rb
əst güləş üzrə
birinci yeri tut
muşdu. Hə
rbi xidm
ə
td
ə
n
sonra Erm
ə
nista
nın Kacaran şə
h
ə
rind
ə
yerl
əşə
n mis m
ə
d
ə
-
nind
ə
işlə
m
ə
kl
ə
ya
naşı Qafan şə
h
ə
rind
ə
sürücülük mə
kt
ə
-
bini d
ə
bitirmişdir. Xan
qulu C
ə
milov 1977-1993-cu ill
ə
rd
ə
Ta-
rovlu k
ə
ndin
ə
qayıdır və
Qubadlı ra
yon
“
kolxozlarara
sı avto
-
n
ə
qliyyat d
ə
st
ə
si
”
idar
ə
sind
ə
sürücü işləyir. Sürücü iş
l
ə
diyi
dövr
d
ə
k
ə
nd ca
maatının tə
s
ərrüfat işlə
rinin ir
ə
li apa
rılması
El
şad Eyvazov_____________________
______________________
232
üçün tə
m
ənnasız olaraq yardım edir
di. H
ə
tta bu t
ə
s
ə
r
rüfat
işlə
rind
ə
sürücülük
l
ə
b
ə
rab
ə
r onlara fi
ziki kömə
k
lik göstə
rirdi.
1992-
ci iln qışında Əliyar Əliyevin rə
hb
ə
rlik etdiyi batalyona
könüllü olaraq yazılmışdı. Xanqul
u K
ərt dağı uğ
runda v
ə
dig
ər qaynar nöq
t
ə
l
ə
rd
ə
ged
ən döyüş
l
ə
rd
ə
düşmə
n
ə
qar
şı
m
ə
rdlikl
ə
vuruşmuşdur. O müharibə
vetera
nıdır. Xan
qulu
C
ə
milov K
ərt dağının mü
dafi
ə
sind
ə
ged
ən döyüşü belə
xatır
-
layır:
“
Bizim d
ə
st
ə
Ala
quş dağında öz sə
ng
ə
rimizd
ə
k
ə
ndin
müdafiə
sind
ə
idi. Bu zaman d
ə
st
ə
üzvü olan Fə
r
ə
c m
ə
lumat
verdi ki, K
ərt dağının yük
s
ə
kliyind
ə
ki z
ə
mi yerind
ə
üçbucaq
şə
klind
ə
ki sovetl
ə
rd
ə
n qal
mış də
mir dir
əyin üstündə
adam
görünür. Biz bir qə
d
ər müşa
hid
ə
d
ə
n sonra tam
ə
min olduq ki,
erm
ə
ni quldur d
ə
st
əsi özü
n
ə
mövqe seç
m
ə
k ist
ə
yir. Bu m
ə
-
lu
matı tə
cili olaraq birinci batalyonun r
ə
hb
ə
ri Sadiq b
ə
y
ə
çat
-
dırdıq. O
, bizim s
ə
ng
ə
r
ə
g
ə
ldi v
ə
plan
laşdırıldı ki, sübh tez
-
d
ən saat beş ta
mamda Zor k
ə
ndi
ə
razisind
ə
n K
ərt dağa
qalx
malıyıq. Həmin günü sübh tezdə
n k
ə
nd sakinl
ə
rind
ə
n
ibar
ət olan müdafiə
d
ə
st
ə
sind
ə
n on-
on beş nə
f
ər silahlı Sa
-
diq b
ə
yl
ə
birlikd
ə
ə
raziy
ə
getdik. Qanlı döyüşlər başladı. Hə
r
iki t
ə
r
ə
fd
ə
n itki ve
rildi. Çox təə
s
süflə
r olsun ki,
bu döyüşdə
biz h
ə
mk
əndlimiz Əbülfə
z B
əbir oğ
lu Mehdiyevi v
ə
Çardaxlı
k
ə
ndind
ən olan Hüseynquliyev Elşad Cə
f
ər oğlunu itirdik.
Döyüşün nə
tic
ə
sini analiz ed
ə
rk
ə
n m
əlum oldu ki, döyüşçü
-
l
ə
rimizi k
ə
nardan
ə
lav
ə
erm
ə
ni d
ə
st
ə
si izl
əyirmiş. Allah
h
ə
lak
olanlarımıza rə
hm
ə
t el
ə
sin. Onla
rın ə
ziz xatir
ə
si dig
ər şə
hid-
l
ə
rimizl
ə
birlikd
ə
daim q
ə
lbimizd
ə
ya
şayacaq”
.
Xan
qulu Qubadlı rayonunun işğalından sonra
ail
ə
üzvlə
ri
il
ə
birlikd
ə
Qaradağ ra
yonunun Sahil q
ə
s
ə
b
ə
sind
ə
m
ə
skun-
laşmışdır. 1994
-2014-
cü illə
r
ə
rzind
ə
Respublika Neft Şirkə
-
tind
ə
sürücü və
çilingər işləmişdir. O 1976
-
cı ildə
İldırımov
İsrafil kişinin qızı Nazilə
il
ə
ail
ə
qurmuşdur, dörd övlad atası
-
dır. Ürək ağrısı ilə
deyir ki, m
ən doğma kə
ndim
ə
qayıdaraq
vax
tı ilə
q
ə
drini bilm
ə
di
yim o dağların, düzlərin, meşə
l
ə
rin
hava
sını udmaq və
ağır döyüş yolu keçdiyim Kərt dağına
qalxmaq ist
ə
yir
ə
m. O ba
baları Cə
mil v
ə
R
əhim kişinin igid
-
likl
əri haqqında övladlarına daim xoş xatirə
l
ər söylə
yir.
___________________
________Üç dağ qoynunda yatan T
arovlum
Dostları ilə paylaş: |