Üç dağ qoynunda yatan Tarovlum Kitab, dünyasını dəyişmiş tarovluların
Yüklə 7,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Xasay Ağakişi oğlu İbişov
|
242 xidm ə td ə olub. H ə rbi xidm ə td ə n sonra doğma k ə ndin ə qa- yıdan İnqilab kişi ə vv ə l çalışdığı kolxozda sürücü işlə yib. Üç övladı , s ə kkiz n ə v ə si var. Tarovlu k ə ndinin h ə r daşına -k ə s ə yin ə b ə l ə d olan Cava- dov İnqilab kişi k ə ndin yaranma tarixi haqqında ulu- larından bildikl ə rini, eşitdiklə rini söylə y ə r ə k deyir: « Tarovlu k ə ndinin yaran ması Tarı kişi v ə onun qardaşlarının adı il ə bağlıdır. K ə ndin üç bulağı var idi. Bu bulaqların suyunu içdikcə , ada mın sanki, bütün ağrıları canından çıxırdı. Atam Qaytaran kişi çoban işlə yib. K ə nd ziyalılarından Q ədimalıyev Ə li, Q ədimalıyeva Suraya, Şah bazov Ziyad- xan, Bağırov M ə d ə t, Q ədimalıyev İdris, H ə s ə nov Nüsrə t v ə başqaları k ə nd ca maatının savadlanması istiqam ə tind ə lazımi işlə r görə r ə k izahatlar aparıb, görüşlə r keçiriblə r. Bugünki n ə sil ziyalılarımızın, şə hidl ə rimizin keçdiyi şə r ə fli ömür yolundan nümunə götürür l ə r. Torpaqlarımız uğrunda öz canlarını f ə da ed ə n Tarovlu igidl ə ri s ə daq ə ti, v ə t ə np ə r- v ə rliyi il ə yaddaşlara h ə kk olunublar. 1993- cü il avqustun 31-d ə Qubad lını t ə rk ed ə nl ə r arasında İnqilab Qaytaran oğlu Cavadovun da ail ə si var idi. Bu gun ə q ə d ə r torpağını m ə cburi t ə rk ed ə n İnqilab kişi h ə l ə 1988-1989-cu ill ə rd ə k ə ndin üstündə n atılan top at əşlə rinin s ə sinin ara verm ə - diyini xatırlayaraq deyir ki, Zeyv ə kolxozunun partkomu Mardin, Sovet s ə dri Qarnit sabitliyin yara dıl ma sı il ə bağlı Tarovluya danışıqlara g ə l mişdilə r. Amma onlar verdiyi s özə ə m ə l etm ə dil ə r, razılıq ə ld ə edib qayıtdıqdan sonra bizi top at əşinə tutdular » . Tarovluda ötə n günlə ri yenid ə n yaşamaq, bu torpaqda uluların m əzarlarını ziyar ə t etm ə k arzusunda olanlardan biri d ə İnqilab Qaytaran oğlu Cavadov v ə onun ail ə üzvlə ridir. *** ___________________ ________Üç dağ qoynunda yatan T arovlum 243 Tarovlu k ə ndin ə sonradan g ə l ə n n ə sill ə r Zamanlar n ə sli Bu tayfanın nümayə nd ə l ə ri Süleymanov Baxış, Mikayılov Rafiq v ə k ə nd sakinl ə ri Şahb azov Oqtay, İbişov Xasay v ə Q ədimalıye v Çə rk ə z kişinin verdikl ə ri m ə lumata ə sas ə n Qu- badlı rayonunun Q ə zyan k ə ndi ətrafında yerl əşə n « Zaman- lar kaha » sından Zamanlar tayfasının nümayə nd ə si Atakişi Tarovluya p ə nah g ə tirib. El şad Eyvazov_____________________ ______________________ 244 Famil ___________________ ________Üç dağ qoynunda yatan T arovlum 245 Baxış Atakişi oğlu Süleymanov 15 fevral 1936- cı ild ə Tarovlu k ə ndind ə kolxozçu ail ə sind ə ana- dan olub. Tarovlu k ə nd dörd illik ibtidai m ə kt ə bini, sonra is ə qonşu Çardaxlı k ə ndind ə yeddillik m ə k- t ə bi bitirmişdir. O 1957-ci ild ə Ba- kı şə h ə rin ə g ə l ə r ə k Qa radağ ra- yonunun daş karxanala rın da on il f ə hl ə işləmişdir. O 1967-ci ild ə k ə nd ə qa yıdaraq kolxozda anbar- dar işləmiş dir. 1980-ci ild ə Qu- badlı rayonunda yerl əşə n daş karxanala rında , sonra PMK-21 tikinti idar ə sind ə f ə hl ə işləmişdir. 1993- cü ilin avqust ayında Quba dlı rayonu işğal olunduqdan sonra Baxış Süleymanov ail ə üzvlə ri il ə birlikd ə Qaradağ rayonunun Lökbatan q ə s ə b ə sind ə m ə s kunlaşıb. O 1957- ci ild ə h ə mk ə ndlisi İbişo va Kübra B əşir qızı il ə ail ə qurub. Onların iki övladı beş n ə v ə si var. Baxış kişi hal- hazı rda t əqaüdçüdür. « Tarovlunun geri alınan gününü görsə m, can-ba şla geri qa yıt ma ğa hazırlaşacam . Gec ə l ə r elim, obam yuxu- ma girir. Qa yıtsaydım o ell ə r ə , çıxardım ə n hündür zirv ə olan K ə rt dağına v ə bütün elimi, obamı seyr ed ə rdim. Ə n böyük arzum bel ə c ə yerin ə yet ə rdi » . El şad Eyvazov_____________________ ______________________ 246 Vaqif Atakişi oğlu Süleymanov 15 mart 1944- cü ild ə Tarovlu – k ə ndind ə kolxozçu ail ə sind ə ana- dan ol muş dur. D örd illik m ə kt ə bi doğ ma Tarovlu k ə ndind ə , yeddil- lik m ə kt ə bi qon şu Xocamsaxlı k ə ndind ə bitir miş dir. 1959-cu ild ə Ba kı şə h ə rind ə yerl əşə n 6 № -li peşə m ə kt ə bind ə 3 il oxuyaraq çilingə r peşə sin ə yiy ə l ə n miş dir. Vaqif Sü leymanov ə m ə k f ə aliy- y ə tin ə Qara dağ rayonunda yerl ə - şə n daş karxa nalarında f ə hl ə işlə - m ə kl ə baş la mışdır. O 1966- cı ild ə Ba kını n qara şə h ə r adlanan hiss ə sind ə yerl əşə n sürücülük m ə kt ə bini d ə bitirmişdir. 1968-ci ild ə doğulub boya- başa çatdığı k ə nd ə qayıdaraq Qubadlı rayon m ə rk ə zind ə yerl əşə n PMK-21 idar ə sind ə 1993- cü il ə d ə k sürücü işləmişdir. Rayon işğal olunduqdan sonra ail ə üzvlə ri il ə b ə rab ə r Qaradağ rayo- nunun Lökbatan q ə s ə b ə sind ə m əskunlaşıb. 1993-2001 – ci ill ə rd ə Azneftin t ə rkibind ə olan tikinti idar ə sind ə f ə hl ə iş l ə - miş dir. 2002-ci ild ə n t əqaüdçüdür. Vaqif. Süleymanov 1974-ci ild ə Sü leymanova S ə fur ə Ə yyub qızı il ə ail ə qurub. On ların beş övladı , altı n ə v ə si var. O xeyirxah bir insan dır. Ona yaxın v ə uzaq olan insanlara t ə m ənnasız olaraq ə l tutmağı xoşlayır. K ə ndin xeyir v ə şə rind ə f əallığı il ə se- çilə nl ə rd ə ndir. Vaqif kişi k ə ndin z ə hm ətkeş v ə ziyalı insanları il ə h əmişə f ə xr edir. M ənalı v ə çə tin günlə ri xatır - layan Vaqif kişi övladlarına v ə n ə v ə l ə rin ə ağıllı m ə s- l ə h ə tl ə r verir. «Arzu edirə m ki, tezlikl ə torpaqlarımız düşmə nd ə n azad edilsin, m əzarım öz kə ndimizd ə ata- babalarımızın v ə yaxınlarımızın uy u duğu qə biristanl ıqda qazılsın.» ___________________ ________Üç dağ qoynunda yatan T arovlum 247 Tapdıq N ə c əfalı oğlu Xudiyev 1928-ci ild ə Tarovlu k ə ndind ə kolxoz çu ail ə sind ə anadan ol muş - dur. İbtidai t ə hsilini dördillik k ə nd m ə kt ə bind ə almışdır. 1939-cu il- d ə atası N ə c əfalı kişi q ə fil x ə st ə - likd ə n dünyasını d əyişib. Ona gö r ə d ə ki çik yaşlarında n ail ə nin ağırlığı onun üzə rin ə düşür. 1941-ci ild ə s ə f ə rb ə rliy ə alınıb arxa c ə bh ə y ə göndə rilir. Onlar kolxoz anbar larına yığılan yüklə ri Akara stansiya sı na g ə tir ə r ə k c ə bh ə y ə yola sa lırdılar. Mü hari- b ə qurtar dıq dan sonra o kolxozun f ə al işçilə rind ə n birin ə çevrili r. İki il kolxozda çalışdıqdan sonra ail ə ehtiyacını n ağır olduğu s ə b ə bind ə n Bakı şə h ə rin ə üz tutaraq Qaradağ rayonunun daş karxanala rın da f ə hl ə işlə yir. F ə hl ə işlə - m ə kl ə özünü v ə ail ə üzv l ə rini dolan dırır. Bir müddə td ə n sonra k ə ndin ə qayıdaraq ana sının t ə kidi il ə ail ə qurur. Bir qız , iki oğul atasıdır . Z ə hm ə t keş insan olan Tapdıq kişi xoşxasiyyə tli, gü l ərüz, ziya lıya hörmə t göstə r ə n, alic ə nab bir insandır. Onun oğlu S ə xav ə t k ə ndd ə olark ə n xeyird ə - şə rd ə f ə al iştirak edib, öz ma şını il ə t ə m ənnasız olaraq k ə nd camaatının xidm ə tind ə dururdu. M ə lum hadis ə l ə r zamanı Xudiyev Tapdıq ail ə üzvlə ri il ə b ə rab ə r Qaradağ rayonunun Sahil q ə s ə b ə sind ə oğlu S ə - xav ə tin yanında m əskunlaşı b. O, Tarovluya dönmə k üm idi il ə ya şayır v ə yaxınlarının, doğmalarının m əzarlarını ziya- r ə t etm ə yi qarşısına bir m ə qs ə d kimi qoymuşdur . H əmişə oldu ğu kimi , Tapdıq kişi bu gün d ə torpaqlarımızın düşmə nd ə n azad edil ə c ə yi günü s ə birsizlikl ə gözlə yir. El şad Eyvazov_____________________ ______________________ 248 M ə mm ə dk ərim uşağı Bu n ə slin nümayə nd ə si Xasay kişinin dedikl ə rin ə ə sa- s ə n M ə mm ə dk ə rim kişi Qubadlı rayonunun Q ə zyan k ə ndi ə tra fında yerl əşə n Qapanlı v ə ya İsmayıllı k ə ndl ə rinin dağılması n ə tic ə sind ə Tarovluya ulu qohumlarının yanına g ə l ə r ə k burada m əskunlaşmışdır. ___________________ ________Üç dağ qoynunda yatan T arovlum 249 C ə dv ə l 26 Xasay kişi Tarovlu dağları kimi vüqarlı, B ərgüşad çayı kimi coşğun, bulaqlar kimi saf bir ömür yaşayır. Lakin tarovlusuz. Bu nisgil q ə lbini h ə r an göynə dir. El ə bir gün olmaz ki, münasibə t qurdu ğu insanlarla Tarovlu haqqında d ə rdind ə n söhbə t açmasın. Bu torpa ğin ə srar ə ngiz gözə lliyini, xeyirxah insanlarını h ə r zaman xatırlayır, yada salır Xasay kişi. Xasay Ağakişi oğlu İbişov 1927-ci ild ə Tarovlu k ə ndind ə anadan ol muşdur. Tarovlu k ə ndind ə iki sinifli, dör dillik m ə kt ə bi bitirib. «İki sinifli dörd illik m ə kt ə b ə vv ə ll ə r Şirinov C ə lilin, sonralar is ə Q ə dimal ı yev Qulunun evind ə yerl əşib. B ə rxudar v ə Ziyadxan müə lliml ə rd ə n d ə rs al ı b. 1930-cu ill ə rd ə Sovet höku m ə ti k ə nd- d ə olan ev heyvanlarını camaa tın ə lind ə n alıb kolxozun mülkiyyə ti elan etdi. Atasının dediyin ə gö r ə , onun babası M ə mm ə dk ə - rim kişi Qubadlı rayonunun Q ə zyan k ə ndind ə n Tarovluya g əlmişdir. K ə ndin yaranma tarixi Taro kişinin adı il ə bağ - lıdır.» (Xasay kişin in dedikl ə rind ə n). Xasay kişi 1942-ci ild ə n « Furunze » adına kolxozda ço - ban işlə yib. 1949-1954- cü ill ə rd ə h ə rbi xidm ə t ə v ə zi Ming ə - çe vir şə h ə rin ə göndə rilib. O Ming əçevir şə h ə rind ə traktorçu kursunu bitirib, Ş irvan kanalının çəkilişində işlə yib. 1954- cü İbiş Ağakişi Bəşir Xasay Həşim Şəkəralı Orxan Murtuza Humay Həbib Niyazi İlkin Müzəffər Mübariz Şirxan Bəxtiyar Məmmədkərim Əyyub İbiş Əli f Əli Firzəddin Balakişi Sədi Knyaz El şad Eyvazov_____________________ ______________________ 250 ilin axırlarında k ə ndin ə qayıdıb, Qubadlı rayon m ə rk ə zind ə yerl əşə n MTS-d ə çilingə r, sonra is ə kombaynçı işlə yib. Xa- say kişinin z ə hm ə t ə olan bağlılığı, ə m ə ksev ə rliyi h əmişə yük s ə k qiym ə tl ə ndirilib. Respublikanın « Kommunist » v ə Qu- badlı rayonunun « Avanqard » q ə zetl ə rind ə onun haqqında m ə qal ə l ə r d ə rc edilib. Xasay kişi Tarovlu k ə ndinin xeyir v ə şə r işlə rind ə yaxından iştirak ed ə rdi. 1987-ci ild ə n t əqaüdçü - dür. Ə ziyy ə tli günlə rini, xoş günlə rini, g ə nclik ill ə rini Tarovlu- da keçirə n Xasay Ağakişi o ğlu İbişov v ə onun ail ə üzvlə ri doğma torpaqlarına qayıtmaq arzusu il ə yaşayırlar. Kitab ı çapa hazırladığımız vaxt b ə zi tarixi hadis ə l ə ri onun- la d ə qiql əşdirə rk ə n cuşa g ə l ə n Xasay kişini nin v ə t ə n, el-oba haq qında ifa etdikl ə ri: H ə k ə rini adl ayıb , B ərgüşad a keçə ydim, Ağa çayın suyundan bir doyunca içə ydim. D əmirçilə rd ə n keçib Dondarlıya keçə ydim, Mirl ə r k ə ndind ə Mirs ə di, Mirm ə h ə mm ə din, M əzarını ziyar ə t edib, öz arzuma çataydım. *** Qaçqın Xasay n ə günüvə gülürsə n, Bir gün yaranmısan bir gün ölə rs ə n. S ə n v ə t ə nd ə v ə t ə n d ə rdi çə kirs ə n, Haqq ı , ə dal ə ti öz gözünlə görürsə n. *** Böyük V ə t ə n müharibə si q ə hr əmanlarından olan mayor K ə rimov C ə di v ə kapitan M ə mm ə dov Bayram Berlin ə q ə d ə r döyüş yolları keçmişdilə r. S ə di K ə rimovun hafiz ə si o q ə d ə r güclü olmuşdur ki, döyüş yollarında keçdiyi bütün q ə s ə b ə l ə - rin adlarını yaddaşında saxlay a bilmişdi. O, Çexiyada ged ə n döyüş l ə rd ə öz h ə mk ə ndlisin ə rast g ə lib. H ə mk ə ndlisi ə sirlik- d ə n qaç sa da çox acınacaqlı bir v ə ziyy ə t ə düşmüşdü . Mayor K ə rimov onu yedizdirib- içizdirir , paltarlarını d əyişdirtdirir . Sonra onlar meşə d ə bir ağacın altında oturub d ə rdl əşə rk ə n q ə fil atılan at əş n ə tic ə sind ə h ə mk ə ndlisi h ə lak olur. Mayor K ə rimov dünyasını d əyişə n ə c ə n h ə min adamın kimliyini heç kim ə dem ə di. Amma söylə yirdi ki, at əşdə n sonra ə mr etdim ki, bütün ə razini ə l ə k-v ə l ə k edib at əş açan faşisti tapsınlar. At əş açan faşist tap ı laraq edam edilib. |