Учебное пособие по курсу "Электрические измерения и инструменты" написано по типовой программе разработанной на основе Государственных

 
7.2 Induktiv o‘zgartirgichlar 
Induktiv o‘zgartirgich yakori o‘lchanayotgan mexanik kattalik R: kuch, 
bosim, chiziqli siljish ta’sirida harakatlanadigan elektromagnitdir (7.1-rasm).
YAkorning vaziyati 

kattalikka o‘zgarganda (havo tirqishi) elektromagnit 
g‘altagini induktivligi va uning to‘la qarshiligi o‘zgaradi. 

---

82 
 
 
7.1-rasm. Chiziqli siljishni 
o‘lchashning induktiv o‘lchash 
o‘zgartirgichi. 
 
7.2-rasm. Differensial o‘lchash 
o‘zgartirgichining sxemasi. 
 
Differensial o‘zgartirgichda esa (7.2-rasm) yakor siljiganda u bir 
g‘altakning induktivligini orttirsa, ikkinchi g‘altakning induktivligini kamaytiradi; 
natijada o‘zgartirgichni sezgirligi oshadi. O‘lchash ko‘prigining qo‘shni 
elkalariga ikkita g‘altak ulansa harorat kompensatsiyasi hosil bo‘ladi. 
Transformator tipidagi induktiv o‘zgartirchigchning (7.3-rasm) birlamchi 
chulg‘amiga 
effektiv 
qiymati 
o‘zgarmas 
o‘zgaruvchan 
tok 
ulanadi.
O‘lchanayotgan mexanikaviy kattalik R ta’sirida havo tirqishi

, zanjirning 
magnit qarshiligi, demak, qisqichlariga voltmetr ulangan ikkilamchi chulg‘amni 
kesib o‘tuvchi magnit oqimi ham o‘zgaradi. Shunday qilib, ikkilamchi 
induksiyalangan E.Yu.K va voltmetrning ko‘rsatishlari o‘lchanayotgan kattalikka 
bog‘liq bo‘ladi, ya’ni 
)
(
2
2
p
f
U
E


(7.1) 
7.3 - rasm. Transformator tipidagi induktiv o‘zgartirgich. 

---

83 
7.3 O‘lchash o‘zgartkichlarining asosiy metrologik xarakteristikalari 
Ma’lum fizik qonunlar asosida ishlovchi va birorta o‘lchash o‘zgartirishini 
bajaruvchi texnik qurilma o‘lchash o‘zgartkichi deb ataladi. 
Demak, o‘lchash o‘zgartkichi bir fizik kattalikni u bilan funksional 
bog‘langan boshqa bir fizik kattalik orqali aks ettiradi. 
Tuzilishi va ishlash asosiga ko‘ra, o‘lchash o‘zgartkich (O‘O‘) lari xilma-xil 
bo‘lsa-da, ular