Улыума пед лекция

 

Deni  saw,  sap  deneli,  xa`r  ta`repleme  shiniqqan  jaslardi  ta`rbiyalap  jetistiriw  O`zbekstan 

Respublikasi  g`a`rezsizlikke  eriskennen  baslapqi  en`  basli  maqsetlerinin`  biri  boldi.  Dene 

ta`rbiyasi  balanin`  duris  o`siwi,  organizmnin`  xa`r  ta`repleme  rawajlaniwin,  jaqsi  turmis 

qa`lpinin`  qa`liplestiriliwin,  uzaq  o`mir  ko`riwdi,  miynetke  xa`m  Ana  Watandi    qorg`awg`a 

tayarlawdi ta`miynleydi. Ol o`zinin` jeke xizmetlerin atqariw barisinda a`dep ikramliliq, miynet, 

estetikaliq  xa`m  gigienaliq  ta`rbiyalar  menen  tig`iz  baylanisadi.  Dene  ta`rbiyasi  oqiwshilardi 

a`dep-ikramliliq  qatnasiqlar  menen  qurallandiradi.  Dene  ta`rbiyasi  waqtinda  xa`r  qiyli  qarama-

qarsiliqli  jag`daylar,  sonin`  ishinde  oqiwshilardin`  ja`miyetke,  adamlarg`a  o`z-o`zine  bolg`an 

qarsi  pikirleri  de  payda  boladi.  Dene  ta`rbiyasi  oqiwshilardin`  rejiminde,  miynet  xa`m  dem 

aliwinda u`lken rol` oynaydi. 

Dene ta`rbiyasinin` waziypalari xa`m mazmuni to`mendegilerdi na`zerde tutadi. 1. Balanin` 

duris  fizikaliq  jaqtan  rawajlaniwi  xa`m  den-sawlig`inin`  bekkemleniwine  ta`sir  jasaw.  Bunin` 

ma`nisi, dene ta`rbiyasi organizmnin` morfologiyaliq xa`m funktsionalliq jaqtan  jetiskenliklerge 

erisiwine  qaratilg`an.  Vrachlardin`  ko`rsetiwi  boyinsha  birqansha  awiriwlar,  balalardin` 

patologiyaliq  sharayatlari  birden  bolmaydi.  Olar  bir  neshe  jillar  dawaminda  o`z-o`zine 

qaramag`aninin` aqibetinde kelip shig`adi. Balalarda denenin` duris o`siwinin` buziliwinan basqa 

da  bir  qansha  kesellikler  payda  bola  baslaydi.  Ma`selen;  ko`zdin`  ko`riwi      xa`lsireydi,  tisleri 

qarawitip  korroziyag`a  ushiraydi,  revmatizm,  xronicheskiy  tonzillit,  nevroz  kesellikleri  menen 

awiradi.  Mine  usilar  esapqa  alinip  vrachlardin`  ko`rsetpesine  muwapiq  is  alip  bariladi.  2. 

Xa`reket  etiw  sipatlarin  rawajlandiriw  (Juwiriw,  sekiriw,  tezlik  x.t.b.)          3.  Xa`reket  etiw 

uqipliliq  xa`m  ko`nlikpelerin  qa`liplestiriw.  4.  Turaqli  tu`rde  dene  ta`rbiyasi  menen 

shug`illaniwg`a qizig`iwshiliq xa`m talapti ta`rbiyalaw. 

---

O`tmishtin`  pedagogikaliq  miyraslarinda  da  dennin`  sawlig`i  ma`selesine  ayriqsha  itibar 

beriledi.  Ma`selen  deni  saw  anadan,  deni  saw  bala  tuwiladi,  sap  denede  sap  aqil,  densawliq-

teren`  bayliq.x.t.b.  usig`an  uqsas  naqil-maqallar  bug`an  da`lil    boladi.  Xaliq  da`stanlarinda  da  

den sawliq xa`m dene ta`rbiyasi ma`seleleri ko`plep so`z etiledi. 

Mektep,  mektepten  tis  ta`rbiyaliq  mekemeler  xa`m  shan`araq    balalardin`  duris,  fizikaliq 

jaqtan  rawajlaniwin  ta`miynlew  xa`m  den-sawlig`in  bekkemlew  islerinde  birgelikte  xa`reket 

etedi.