Uliwma psixologiya kk

Fakticheskiy dialog-bul tek g`ana dialogti, sa`wbetti uslap turiw ushin so`zlik viskazivanieler 
menen almasiw. Ayirim ma`deniyatlarda faticheskiy qarim-qatnas ritual xarakterine iye, o`ytkeni 
individke o`z qa`wimleslerine baylanisliliq sezimin payda etedi. Informatsiyaliq dialog-bul ha`r qiyli 
qa`siyettegi mag`liwmatlar menen bo`lisiw. Jiyi yurisprudentsiyada orin aladi (mag`liwmat, shig`iw 
ha`m keyingi talqilaw formasinda). 
Dialogtin` diskussiyaliq tipi anaw yamasa minaw fakt, waqiya h.t.b tu`sinik beriw ayirmashiliqlari 
payda bolg`anda ha`r qiyli ko`z-qaraslar soqlig`isiwinda ju`zege keledi. Diskutantlar ayiriqsha usil 
menen bir-birine ta`sir etedi. Minez-quliqtin` belgili bir o`zgerisine erisiwge urinadi.
Ishki sirin aytiw dialogi-en` isenimli qatnas-adam o`zinin` teren` sezimleri ha`m bastan 
keshiriwleri menen bo`lisiwdi qa`legende payda boladi. Bul intim qatnas bolip, individtin` bir birin 
qabillawi, o`mirdin` bahaliliqlari ha`m uliwma ma`nisin bo`lisiwge tiykarlang`an. 

---

26
Verbal so`ylesiw universal esaplang`an menen, ol qatnastin` so`zsiz, yamasa verbal emes qurallari 
menen toliqtiriladi. Psixologiyada verbal emes qarim-qatnastin` to`rt tu`rin ayiradi- kinesika, 
paralingvistika, proksemiku, vizual qatnas. Qatnastin` ha`r bir formasi o`z belgilik sistemasin 
qollanadi. 
Kinesika- jest, mimika, pantomimikani o`z ishine alatug`in qatnas qurali sistemasi. Kinestik sistema 
denenin` ha`r qiyli bo`limlerinin` (qol-jestikulyatsiya, bet-mimika, poza-pantomimika) uliwma 
motorikasinin` aniq qabillaniwshi qa`siyetleri sipatinda turadi. Denenin` ha`r qiyli bo`limlerinin` 
uliwma motorikasi adamnin` emotsional reaktsiyasin ko`rsetedi. Kommunikatsiya jag`dayina optiko-
kinetikaliq sistemanin` qosiliwi qatnasqa nyuans beredi. Bul nyuanslar ha`r qiyli millet 
ma`deniyatlarinda sol bir jestti qollaniw ha`r qiyli ma`nini bildiriwi mu`mkin. Misal basti iyzew rus 
ha`m bolgarlarda bir-birine qarama-qarsi ma`nini bildiredi, ruslarda awa, bolgarlarda yaq degeni. 
A`tirapta ju`z berip atirg`anlardi duris tu`siniw ushin ko`rkem ha`reketler ayirim tekstlerge biliw kerek 
bolg`an o`z aldina «teksttin` jasirin ma`nisin» usinadi. Ha`reket tili sirtqi ha`rekette ishki mazmundi 
ashadi. «Bul til-dep jazg`an edi L.Rubinshteyn-so`ylesiwdin` na`zik quralina iye. Bizin` ko`pshilik 
ha`reketlerimiz-bul tutas bir metaforalar. Adam basqalardan joqariraq boliw ushin ko`kiregin kerise, 
yamasa bas adamlar aldinda basin iyse ol o`z personasi menen awispali ma`ni beretug`in obrazdi 
su`wretleydi».
Belgilerdin`