2. Psixologiyanın strukturu və metodları.
Plan:
1. Psixologiyada materialist və idealist fikirlər.
2. Psixologiyanın sahələri
3. Müşahidə metodu
4. Eksperiment metodu
5. Köməkçi metodlar
Qədim zamanlardan psixikaya münasibət müxtəlif olmuşdur. İnsan orqanizmində baş verən hadisələr, hallar müxtəlif cür başa düşülmüşdür. Məsələn, yuxunu müvəqqəti ölüm, ölümü daimi yuxu, ürəkkeçməni kiminsə qəlbinə qara qüvvənin daxil olması kimi başa düşürdülər. Çünki baş verən bu hadisələrin elmi səbəbi sübut olunmamışdır. Tədricən Platon, Aristotel və orta əsr alimlərinin elmi nəzəriyyələri bütün hadisələrin elmi əsaslarını göstərdi.
Psixologiya elmi tam sərbəst bir elm kimi mövcud olandan bəri bu elm haqqında bir – birinə zidd nəzəriyyələr, ideyalar olmuşdur. Materialistlər sübut edirdilər ki, materiya mövcud olmamış hər hansı bir ideya haqqında söhbət ola bilməz. Yüksək təşəkkül tapmış materiya-beyin əvvəl yaranmış, ideya isə onun törəməsidir. İdealistlər isə psixi hadisələrin beyinlə əlqəsi olmayan hadisələr kimi xarakterizə etmişlər. Onlar sübut edirdilər ki, əvvəl ruh – ideya yaranıb, sonra isə canlı varlıq. Lakin bu idealist fikirlərin səhv olduğunu başa düşmək çox asandır. Belə ki, beyində zədələnmə olan kimi psixi həyat da dərhal pozulur.
Psixologiya elmi o səviyyədə inkişaf etmişdir ki, onun özünün də bir sıra sahələri meydana gəlmişdir. Müasir psixologiyanın sahələrini aşağıdakı üç cəhətə görə təsnif etmək olar.
Dostları ilə paylaş: |
