Umumiy ma'lumoti tayyori. Doc
Yüklə 5,03 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
9.3. Х ususiy mulk Eng qadimgi va keng tarqalgan mulk xususiy shakldagi mulk bo’lib, u asosan ayrim shaxslar bilan bog’liqdir. Х ususiy mulkning asosiy xususiyati shuki, mulk bir kishining ixtiyorida bo’ladi va mulkka nisbatan to’la mustaqil ish tutish imkoniyati tug’iladi. Х ususiy mulkning chegarasi uning egasidagi imkoniyat va qobiliyatga bog’liq. Bozor iqtisodiyoti rivojida bu tur alohida o’rin egallaydi. Х ususiy mulk bir shakldagi mulk, lekin har bir xususiy mulk o’ziga xos alohida mulk bo’lganligi tufayli, ular mustaqil mulklar, ya’ni juda ko’p miqdordagi, ming-minglab sonli mulklardir. Ularning har biri bozorning alohida ishtirokchisi va raqobat kurashining qatnashchisidir. Bundan xususiy mulk raqobatni kengaytiruvchi, kuchaytiruvchi mulk shakli ekanligi yana bir bor oydinlashadi. Shunga ko’ra xususiy mulk bozor sharoitiga juda tez moslashadigan, xaridor talabini tez e’tiborga olib ish tutish va faoliyat ko’rsatish uchun eng qulay sharoitga ega bo’lgan mulk shaklidir. Bunday xususiyat bozor iqtiso-diyotida xususiy mulkning ahamiyatini kuchaytiradi va etakchilik rolini belgilab beradi. Demak, PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com 67 bozor rivoji uchun birinchi navbatda, xususiy mulk keng quloch yozmog’i, iqtisodiyotda asosiy o’rinni egallamog’i talab etiladi. Zero, xususiy mulk taraqqiyotisiz bozor iqtisodiyotini tasavvur etib bo’lmaydi. Х ususiy mulk asosiy o’rinni egallamaguncha va davlat mulki ustunligi yo’q qilinmaguncha iqtisodiy taraqqiyotning ob’ektivligiga nisbatan sun’iylikning ustunligi sharoiti mavjud bo’laveradi. Х ususiy mulk turlicha: kichik, o’rta, katta va juda katta hajmlarda bo’ladi va xuddi shunday xo’jaliklarni ifodalaydi. Albatta ular to’xtovsiz ravishda kattalashish va kengayish xususiyatiga ega. Shunga ko’ra xususiy mulk, ayrim shaxslar mulki bo’lishiga qaramay, juda katta hajmda million, milliard dollar miqdorida bo’lishi mumkinki, u juda yirik korxonalarni ham o’z ichiga oladi. Х ususiy mulk O’zbekistonda juda tezlik bilan shakllanmoqda. Uning hissasi xo’jalik sub’ektlari ichida 2003 yil boshida 44,1 foizni tashkil etdi. Bu 1996 yilning boshiga nisbatan 9,4 foiz ko’pdir. Х ususiy mulk ikki, ya’ni individual va korporativ shaklda bo’ladi. Yüklə 5,03 Kb. Dostları ilə paylaş:
|