Umumiy o’rta ta’lim maktabi Boshlang’ich sinf o’qituvchisi ning 4-sinflar uchun Tasviriy san’at

____________ viloyati __________ tumani
Xalq ta’limi bo’limi tasarrufidagi
____-umumiy o’rta ta’lim maktabi
Boshlang’ich sinf o’qituvchisi
_____________________________ning
4-sinflar uchun
Tasviriy san’at
F anidan yillik dars ishlanmalari

2022-2023-o’quv yili 4-sinflar Tasviriy san’at fanidan ishlanmalar tayyorlashda foydalanilgan yillik taqvim rejasi

T/r	Mavzular	Soat
1	Tasviriy san’atning tur va janrlari	1
2	“Qovun va anor” mavzusida natyurmort ishlash	1
3	“Qovun va anor” mavzusida natyurmort ishlash	1
4	“Qovun saylida” mavzusida kompozitsiya ishlash	1
5	“Raqqosa” haykalini ishlash	1
6	“Kuzgi gullar” mavzusida rasm ishlash	1
7	Kub rasmini ishlash	1
8	Nazorat ishi	1
9	“Qushlar hayoti” mavzusida kompozitsiya ishlash	1
10	“O‘zbekiston me’moriy yodgorliklari” mavzusida suhbat	1
11	Kvadrat shaklida naqsh chizish	1
12	“Sport o‘yinlari” mavzusida kompozitsiya ishlash	1
13	“Sport o‘yinlari” mavzusida kompozitsiya ishlash	1
14	Nazorat ishi	1
15	“Qish keidi” mavzusida rasm ishlash	1
16	“Qish keldi” mavzusida rasm ishlash	1
17	Doira shaklida naqsh ishlash	1
18	“Tuya bilan bo‘taloq mavzusida” haykalini ishlash	1
19	“Ur to‘qmoq” ertagiga illustrasiya ishlash	1
20	“Ur to‘qmoq” ertagiga illustrasiya ishlash	1
21	“Harakatlanayotgan robot” mavzusida kompozitsiya ishlash	1
22	“Harakatlanayotgan robot” mavzusida kompozitsiya	1
23	"Futbolchi" mavzusida haykal ishlash	1
24	"Tog'da bahor" mavzusida kompozitsiya ishlash	1
25	"Tog'da bahor" mavzusida kompozitsiya ishlash	1
26	Nazorat ishi	1
27	"Bahor gullari" mavzusida kompozitsiya ishlash	1
28	"Bahor gullari" mavzusida kompozitsiya ishlash	1
29	"Bokschi" mavzusiga haykal ishlash	1
30	“Poyga” mavzusiga rasm ishlash	1
31	“Poyga” mavzusiga rasm ishlash	1
32	Nazorat ishi	1
33	“Bo‘ri bilan turna” masaliga illustrasiya ishlash	1
34	“Bo‘ri bilan turna” masaliga illustrasiya ishlash	1

Sana : ___________
Mavzu: Tasviriy san’atning tur va janrlari
Darsning maqsadi:
Ta’limiy: O’quvchilarga taviriy san’at turlari haqida ma’lumot berish.
Tarbiyaviy: Ularni estetik didini tarbiyalash.
Rivojlantiruvchi: O’quvchilarning badiiy ijodiy qobiliyatlari, badiiy - estetik didlarini o’stirish, tasviriy malakalarini rivojlantirish.
Kommunikativ kompetensiya:
muloqotga kirishishda muomala madaniyatiga rioya qilish.
Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi:
axborot manbalaridan (televizor, radio, audio-video yozuv, telefon) foydalana olish.
O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:
o‘qib-o‘rganish orqali bilimini oshirib borish.
Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:
o‘quvchilik burch va huquqlarini, vazifalarini bilish va ularga rioya qilish.
Milliy va umummadaniy kompetensiya:
san’at asarlarini tahlil qilish.
O’tish usuli: Tushuntirish , suhbat, amaliy.
Dars jihozi: Taviriy san’at turlari mavzusiga doir fotosuratlar.
Darsning borishi.

T/R	Bo’limlar	Vaqti
1	Tashkiliy qism	3 daqiqa
2	O`tgan mavzuni mustahkamlash	5 daqiqa
3	Yangi mavzu bayoni	15 daqiqa
4	Yangi mavzuni mustahkamlash	10 daqiqa
5	O`quvchilarni rag`batlantirish. Darsni yakunlash.	10 daqiqa
6	Uyga vazifa	2 daqiqa
Jami		45 daqiqa

I.Tashkiliy qism. 1. Salomlashish.
2. Davomatni aniqlash.
3. O’quvchilarni darsga tayyorlash.
II. O’tgan mavzuni mustahkamlash: Yozgi ta’til vaqtidagi taasurotlari bilan o’rtoqlashish.
III. Yangi mavzu bayoni.
Grafika. Tasviriy san’atning eng ommaviy turlaridan biri grafikadir. «Grafika» so‘zi yunonchada «yozaman», «chizaman» degan m a’noni anglatadi. Qalam da yoki tushda ishlangan rasm lar, kitob, gazeta va ju rn a lla rg a chizilgan illustratsiyalar (2-rasm ), biror jism ga o ‘yilgan gravyuralar, plakat, stend, buyum larning etiketkalari, yorliqlari, oziqovqatla r o ‘raladigan yozuvli q o g ‘ozlar - bularning barchasi grafika nam unalari hisoblanadi.
Rangtasvir. Rangtasvir tasviriy san’atning eng jozibali va ta’sirli turi (3-rasm). Unda m usavvir bo‘yoqlar vositasida matoga, qog‘ozga yoki boshqa tekis yuzaga hayotiy hodisalarni badiiy tasvirlab beradi. Rangtasvir asarlari, asosan, moyli bo‘yoqlarda yaratiladi.
Haykaltaroshlik. Haykaltaroshlik - borliqni uch o‘lchovli shaklda tasvirlaydigan san’at turi (4-5-rasm - lar). Haykalni har tarafdan aylanib tom osha qilishimiz mumkin. Haykaltarosh Ilhom Jabborovni ng «Amir Temur», «Ahmad al-Farg‘oniy», Jaloliddin Mirtojiyevning «Bobur», «Ibn Sino», «Alisher Navoiy», «Mirzo Ulug‘bek» asarlari haykaltaroshlikning yumaloq turiga kiradi. Agar inson qiyofasi boshidan ko‘kragigacha tasvirlangan bo‘lsa, bunday haykal b y u s t deyiladi.

4-rasmda tasvirlangan haykal - byustdir. Binolarning devorlari va peshtoqlariga, tanga, medal kabi buyumlarning yuzasiga ishlangan bo‘rtma-qavariq tasvirlar haykaltaroshlikning re ly e fli h a y k a l namunalaridir. Relyefli haykaltaroshlik qavariqliq darajasiga ko‘ra barelyef (kamroq o‘yiq), gorelyef (ko‘proq o‘yiq) turlariga bo‘linadi (6-7-rasm - lar). Haykaltaroshlik asarlarini yaratishda loy, plastilin, gips, yog‘och, marmar, granit, bronza, hatto oltin, mis, kumush kabi qim m atbaho metallardan ham foydalaniladi. Tasviriy san’at janrlari. Tasviriy san’at asarlari mavzusi, mazmuni, ishlanish uslubiga ko‘ra turli janrlarga bo‘linadi. «Janr» so‘zi fransuzcha so‘z bo‘lib, «tur» yoki «ko‘rinish» m a’nosini anglatadi. Tasviriy san’at janrlari ularning turlariga ham bog‘liq. Rangtasvir va grafika asarlari quyidagi asosiy janrlarda yaratiladi:

1. Portret.
2. Manzara.
3. Maishiy.
4. Tarixiy
5. Batal.
6. Animalistik.
7. M arinistik.
8. Natyurmort

Agar kartinada aniq bir insonning tashqi qiyofasi tasvirlangan bo‘lsa, bunday asar portret janrga mansub bo‘ladi. Italiyaning m ashhur rassom i Leonardo da Vinchining «M ona Liza», M uham m ad N uriddinovning «Ona» (8-rasm ) asari portret janriga m ansubdir.

Tasviriy san’atning eng ommaviy janrlaridan biri manzara ja n rid ir. Unda rassom tabiat go‘zalligini tasvirlash bilan birga inson va tabiat munosabatlarini aks ettiradi (9-rasm).

Maishiy hayot, turmushdagi voqea va hodisalarni tasvirlovchi tasviriy san’at asarlari m a is h iy ja n rg a oid hisoblanadi (10-rasm). Biror tarixiy voqea yoki tarixiy shaxslarning tasviriga
oid tasviriy san’at asarlari ta r ix iy ja n rg a (11-rasm), jang, harbiy yurishlar tasviriga oid ishlar b a ta l ja n rig a (12-rasm), hayvonlar tasviriga oid asarlar a n im a lis tik
ja n rg a (13-rasm), suvli manzara tasviriga oid ishlar m a rin is tik ja n rg a (14-rasm) mansub bo‘ladi. N a tyu rm o rt ja n r id a g i asarlarda jonsiz narsalar tasvirlanadi (15-rasm) Fransuzcha «nature morte» - «jonsiz tabiat» degan ma’noni bildiradi.