Umumiy psixologiya

O’zbekiston Respublikasi
Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi
Farg’ona davlat universiteti
Chet tillari fakulteti
Xorijiy til va adabiyoti :ingliz tili yo’nalishi
19.94-guruh talabasi Qodirova Mohigulning
“UMUMIY PSIXOLOGIYA” fanidan
“Tafakkur borasidagi psixologik nazariyalar”mavzusida

MUSTAQIL ISHI

QABUL QILDI: ERGASHEVA N.

TAFAKKUR BORASIDAGI PSIXOLOGIK NAZARIYALAR

REJA:

1. 
   Tafakkur haqida tushuncha.
   
2. 
   Tafakkur turlari.
   
3. 
   Tafakkur borasidagi psixologik nazariyalar
   
4. 
   Psixologik test:
   

4.1 “Mantiqiy fikrlashni tekshirish” metodikasi.
4.2 “Ortiqchasini o’chirish” metodikasi.

5. 
   Psixologik trening: “Fikrlash va tezlik muvozanati”o’yini
   
6. 
   Vaziyatli masalalar.
   
7. 
   Mavzu yuzasidan savollar va testlar.
   
8. 
   Glossary.
   
9. 
   Foydalanilgan adabiyotlar.
   

• 
  Tafakkur haqida tushuncha
  

Tafakkur inson aqliy faoliyatining yuksak shaklidir. Tafakkur orqali biz sezgi a'zolarimiz bilan bevosita aks ettirib bo’lmaydigan narsa va hodisalarni ongimizda aks ettiramiz. Umuman olganda tashqi muhitdagi narsa va hodisalar o’rtasida ko’z bilan ko’rib, quloq bilan eshitib bo’lmaydigan ichki munosabatlar hamda qonuniyatlar mavjud. Ana shu ichki bog’lanish hamda qonuniyatlarni biz tafakkur orqali bilib olamiz. Demak, tafakkur deb narsa va hodisalar o’rtasidagi eng muhim bog’lanishlar va munosabatlarning ongimizda aks ettirilishiga aytiladi.
Aynan tafakur orqali biz moddiy olamdagi narsa va hodisalarning mohiyatini bilish imkoniga ega bo’lamiz. Shu bois dunyoni bilishda bevosita sezish, idrok, tasavvur va bavosita tafakkur muhim rol o’ynaydi.
Tafakkur tushunchasining mazmun mohiyati psixologiya darsliklarida olimlar tomonidan turlicha talqin qilinadi. Jumladan, umumiy psixologiya darsliklarida tafakkurga berilgan ta'riflar turlicha bo’lib uning ikkita yoki uchta muhim xususiyati ta'kidlab o’tiladi, xolos. Jumladan, P.I.Ivanovning darsligida "tafakkur insonning shunday aqliy faoliyatidirki, bu faoliyat voqelikni eng aniq, to’liq, chuqur va umumlashtirib aks ettirishga (bilishga), insonni taqin ham oqilona
amaliy faoliyat bilan shug’ullanishiga imkon beradi" deb ta'riflanadi. Ushbu ta'rifda tafakkurning to’la, aniq va umumlashtirilgan holda aks ettirishi ta'kidlab o’tiladi, xolos, lekin uning xarakterli xususiyatlari bevosita so’z yordami bilan ifodalanishi muallifning diqqat markazidan chetda qolgan.
M.V.Gamezo tomonidan "tafakkur voqelikning umumlashgan holda va so’z hamda o’tmish tajriba vositalarida aks ettirilishi" ekanligi bayon qiladi. U tafakkurning umumlashgan so’z vositasida va vositali atrof- muhit hodisalarini aks ettira olishni ta'kidlaydi.
A.V.Petrovskiy tahriri ostidagi darslikda tafakkurga quyidagicha ta'rif keltiriladi: "Tafakkur - ijtimoiy sababiy, nutq bilan chambarchas bog’liq muhim bir yangilik qidirish va ochishdan iborat psixik jarayondir, boshqacha qilib aytganda, tafakkur voqelikni analiz va sintez qilish, uni bavosita va umumlashtirib aks ettirish jarayonidir".