Umummetodologik fanlar kafedrasi

“Alifbe” darsligi qurilishining ilmiy-pedagogik tamoyillari

“Alifbe” birinchi o‘quv kitobi bo‘lib, uni ishlab chiqishda didaktikaning umumiy mezonlariga hamda “Alifbe” darsligi tuzilishining xususiy mezonlariga asoslaniladi:

• 
  g‘oyaviylik;
  
• 
  bayonning ilmiyligi, tushunarliligi;
  
• 
  ko‘rsatmalilik;
  
• 
  onglilik;
  
• 
  o‘quv materialining hayot bilan bevosita aloqadorligi;
  
• 
  bolalar yoshi va dunyoqarashi, o‘ziga xos ruhiy xususiyatlarining hisobga olinishi⁵. “Alifbe” darsligi, asosan, quyidagi ilmiy-pedagogik tamoyillar asosida tuziladi:
  

1. 
   “Alifbe” materiali bolalarda ongli, to‘g‘ri, ravon o‘qish va to‘g‘ri yozish malakalarini hosil qilishga yordam berishi kerak.
   
2. 
   O‘qish uchun berilgan matnlar, rasmlar bolalar saviyasiga mos bo‘lishi, shu bilan birga, ularning tafakkuri va nutqini o‘stirishi lozim.
   

⁵ R. Safarova va boshq. Savod o‘rgatish darslari (Alifbeni o‘qitish bo‘yicha metodik qo‘llanma). - T.: Ma’naviyat, 2003. 3-bet.

3. 
   “Alifbe” tuzilishida tovush-harflarning tez va ko‘p ishlatilishi tamoyilidan foydalanish kerak.
   
4. 
   “Alifbe”dagi harflarni joylashtirishga va ular qatnashgan so‘zlarni tanlashga alohida e’tibor qaratish lozim.
   
5. 
   “Alifbe”dagi materiallarning hajmi savod o‘rgatishga ajratilgan vaqtga mos bo‘lishi
   

zarur.

6. 
   “Alifbe”ning harfi, terilishi, qog‘ozi, rasmlarining bo‘yoqlari gigienik talablarga javob
   

berishi lozim.

7. 
   “Alifbe”ning tashqi ko‘rinishi chiroyli, bolalar diqqatini o‘ziga tortadigan bo‘lishi kerak va hokazo.
   

“Alifbe”ga qo‘yilgan barcha talab va tamoyillarni faqat “Alifbe” darsligini tuzuvchilar emas, balki u bilan ishlaydigan o‘qituvchilar ham bilishi zarur. O‘qituvchi, avvalo, “Alifbe”ning mazmunini, tuzilishini yaxshi bilib olib, undagi materialdan pedagogik jarayonni tashkil etish (alohida bir dars rejasini tuzish, darslar tizimini belgilash, alifbe materialiga qo‘shimcha material tanlash, ba’zi materiallarni qayta ko‘rib chiqish)da foydalanadi. Shundagina o‘qituvchi kitobga ijodiy yondashib, undan metodika talablari va o‘zining pedagogik tajribasidan kelib chiqib foydalangan bo‘ladi.

27.