Universiteti umarov b. M., Norbekova b. Sh. Bolalar psixologiyasi

 
Mavzuni mustahkamlash uchun nazorat savollari: 
 
1. Sensor tarbiya nima? 
2. Sezgirlik xususiyatlari nimada ifodalanadi? 
3. Sezgirlikni rivojlantirishda tarbiyachining roli. 
4. Bog‘cha yoshidagi bolalar idrokining 
Xarakterli tomoni nimada 
namoyon bo‘ladi?
5. Bolalar idrok qilish paytida narsalarni qanday analiz qiladilar? 
6.Idrok shakllarining bolalarda kechishi haqida so‘zlab bering.
 
35
Jalilova S.X, Aripova S.M. Maktabgacha yoshdagi bolalar psixologiyasi .Toshkent. “Faylasuflar” nashiriyoti, 
2017 yil.- 324-335 betlar. 

---

185 
MAVZUNI MUSTAHKAMLASH UCHUN TEST SAVOLLARI: 
 
1
.Katta odamlarga nisbatan bola ko’rish o’tkirligiga xos sifatni 
aniqlang? 
A. N
isbatan bolaning ko‘zi katta yoshdagi odamlar ko‘ziga nisbatan 
uzoqni ko‘ra olmaydi
B. N
isbatan bolaning ko‘zi katta yoshdagi odamlar ko‘ziga nisbatan 
uzoqni ko‘ra o
ladi 
C. N
isbatan bolaning ko‘zi katta yoshdagi odamlar ko‘ziga nisbatan 
uzoqni va yaqinni farqlay olmaydi 
D. N
isbatan bolaning ko‘zi katta yoshdagi odamlar ko‘ziga nisbatan 
yaqinidagi buyumni umuman farqlay olmaydi 
2. B
olaning ko‘zi biron kasallikka uchramay, normal va sog‘lom taraqqiy 
etsa, ko‘rish o‘tkirligi katta yosh
dagi odamlarnikiga nisbatan necha barobar 
ortiq bo’ladi?
 
A. 2-
3 barobar ortiq bo‘ladi. 
B. 3-
4 barobar ortiq bo‘ladi.
C. 4-
5 barobar ortiq bo‘ladi.
D. 5-
6 barobar ortiq bo‘
ladi. 
3. Bog‘cha yoshidagi bolalarning psixik jihatdan taraqqiy etishlarida 
eshitish sezgisining ham roli juda kattadir. Bola eshitish orqali unda ko’proq 
dastlab nima rivojlanadi? 
A. 
predmetlar to’g’risida tasavvur
B. xotira 
C. nutq
D. tafakkur 
4. Bolalar
da tanasining qaysi qismi nisbatan g‘oyat sezgirdir?
 
A. yuz terisi 
B. bo’yin terisi 
C.qo‘l barmoqlarining uchi
D. oyoq barmoqlari va yuzasi 
5. «Sezgi a’zolarimiz ongimizdan (miyadan) tashqi olamga qarata 
ochilgan darchalardir. Biz ongimizda aks ettirayotgan hamma narsa va 
hodisalar faqat mana shu darchalar orqali ongimizga kiradi».Ushbu fikr 
muallifini toping? 
A. Ushenskiy 
B. Yan Amos Komenskiy
C. Demosfen 
D. D.B.Elkonin 
6.Analizatorlarning asosiy vazifasi nimadan iborat? 
A. organizmga ta'sir etayotgan turli qo'zg'ovchilarni ayrim bo'laklarga 

---

186 
ajratishda, ya'ni sintez qilishdan iboratdir 
B. organizmga ta'sir etayotgan turli qo'zg'ovchilarni ayrim bo'laklarga 
ajratishda, ya'ni analiz qilishdan iboratdir
C. organizmga ta'sir etayotgan turli qo'zg'ovchilarni bir butun, ya'ni 
sintez qilishdan iboratdir 
D. organizmga ta'sir etayotgan turli qo'zg'ovchilarni bi butunga 
ajratishda, ya'ni analiz qilishdan iboratdir. 
7
. Ko'pgina g'arb psixologlari sensor jarayonlar go'yoki bolada tayyor 
holda tug'ma mavjud bo'ladi, deyishadi. Sensor tarbiyasidan maqsad - bu 
jarayonlarni.................deb hisoblashadi. Nuqtalar o’rniga mos jumlani qo’ying?
 
A.rivojlanish 
B.taraqqiyot 
C. mashq qildirish 
D. o’sish
8. Aqliy 
tarbiyaning bir bo‘lagi bo‘lib, biz bunda sezgi a’zolari va idrokni 
maqsadga muvofiq ravishda rivojlantirish va mukammallashtirish nima deb 
ataladi? 
A. aqliy tarbiya 
B.sensor tarbiya 
C. sensomotor rivojlantirish 
D. sensomotorik tarbiya
9. Hissiy yo’l bilan egallaniladigan bilish jarayoni?
 
A. Xotira
B.Iroda
C. Sezgi a’zolari
D. Nutq 
10. 
Bolalar bog‘cha yoshida ranglarning farqini yaxshi ajra
ta oladigan 
bo‘ladilar. Biroq ular qaysi ranglarni yaxshi 
ajrata olmaydi? 
A. 
sarg‘ish, ko‘kimtir, pushti, qizil, jigarrang, to‘q qizil, och havo rang, 
zangori, binafsha rang, oqimtir, timqora 
B. 
sarg‘ish, ko‘kimtir, pushti, sariq, jigarrang, to‘q qizil, och havo rang, 
zangori, binafsha rang, oqimtir, timqora 
C. 
sarg‘ish, ko‘kimtir, pushti, jigarrang, to‘q qizil, och havo rang, 
zangori, binafsha rang, oqimtir, timqora, oq. 
D. 
sarg‘ish, ko‘kimtir, pushti, jigarrang, to‘q qizil, och havo rang, 
zangori, binafsha rang, oqimtir, timqora
11. Bolalar idrokidagi 
е
tishmovchilikni nimani idrok qilishlarida yaqqol 
ko‘rish mumkin?
 
A. fazoviy figuralarni 
B. turli rasmlarni 
C. yorqin ranglarni 

---

187 
D. odamlarni 
12.Bog‘cha yoshidagi bolalarning ayrim vaqt o‘lchovlarini idrok 
qilishlarida…………. roli juda kattadir. Nuqtalar o’rniga gap mazmuniga mos 
so’zni qo’ying.
 
A.kattalar bilan suhbatning 
B. kun tartibining 
C. individual o’yinlarning
D. munosabatning 
13. Qaysi faoliyatda bolalarning idroki to‘xtovsiz rivojlanib boradi?
 
A. 
o’yinda
B. mehnatda 
C. ta’limda
D. muloqotda 
14. Bog‘chada bola idrokni rivojlantira borish asosida asosan qaysi 
fazilatni tarbiyalash kerak?
A. topqirlikni 
B. sinchkovlikni 
C.kuzatuvchanlikni 
D. vazminlikni 
15.Bolalarda kuzatuvchanlik qaysi faoliyat turida tezroq rivojlanadi? 
A. ovqatlanishda 
B. uyquda 
C.ekskursiyada 
D. o’yinda
16. Bog‘cha yoshidagi bolalar idrokiga xos sifatni belgilang?
 
A. aylanani «g‘ildirak», to‘rtburchakni «deraza» yoki «eshik» deb 
ataydilar 
B. 
o‘xshash narsalarning shaklini bir
-biridan bemalol ajrata oladilar 
C. tur
li geometrik shakllardan qilingan mozaikalar bilan o‘ynaydilar
D. bolalarning chizgan rasmlarida uyning balandligi avtomashinaning 
balandligi bilan, odamning bo‘yi esa terakning bo‘yi bilan barobar bo‘lishi 
mumkin 
17. Kichik yoshdagi bolalarning vaqtni id
rok qilishiga doir ma’lumotni 
belgilang? 
A. kunlarning nomlarini (ya’ni yakshanba, dushanba, seshanba, 
chorshanba, payshanba, juma, shanba) ham yaxshi o‘zlashtiradi.
B. 
hafta», «oy» va hatto ba’zan «yil» kabi murakkab vaqt 
tushunchalaridan ham 
foydalana oladigan bo‘ladilar.
C. 
«Kecha bugunmi?» «Bugun ertagami?» «Qachon ertaga bo‘ladi?» 
«Bugun ham kechasi bo‘ladimi?» degan savollarni berishlari mumkin.
D. vaqt o‘lchovlarini (ya’ni «bug‘un», «kecha», «ertaga», «indinga» 

---

188 
kabi) o‘zlashtirishlar
i mumkin. 
18. Bolalarning atrofdagi turli-tuman narsalar bilan bevosila 
munosabatda bo‘lishlari qaysi idrokni rivojlanishida katta rol o‘ynaydi?
 
A. baland, past, katta, kichik kabilarni to‘g‘ri idrok qilishda
B. vaqtni ya’ni bugun , kecha, 
ertagani idrok qilishda 
C. harakatni idrok qilishda
D. narsalarni idrok qilishda