Urganch – 2022 O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti

Pilsbury bilan to’qnashish 
Yangi Angliya shtatlarida mo’zqaymoq savdosini olib borish uchun Ben Dari- 
Farms’ga murojaat qildi. Kompaniya vitse-prezidenti Ben va Djerrining biznes 
noodatiy munosabatiga qaramay, ularning mo’zqaymoq “zahira”sining bir qismini 
olishga rozi bo’ldi. 
O’sha paytda bozordagi yuqori sifatli mo’zqaymoq savdosida yetakchi yirik 
amerika kompaniyasi Pilsbury Corporationga tegishli Haägen Dazs edi. Uning yillik 
tovar oboroti 4 mlrd dollardan ko’p bo’lib, bunda oziq-ovqat mahsulotlari hissasi 
yuqori edi. Haägen Dazs bilan bir qatorda yana Green Giant (sabzavotlar savdosi) va 
Burger King (Fast food) kompaniyalari turardi. Kevin Xeli, Haägen Dazs prezidenti, 
kompaniya asoschisi Ruben Metьyusning kuyovi edi. Metьyus Haägen Dazs’ga 1959 
yil Nьyug’Yorkda asos solgan. U jarangdor olmoncha nomni ekzotik yevropacha 
uslubga qiziqish uyg’otish uchun saqlab qolgan edi. 1984 yilga kelib, Ben va Djerri 
kompaniyasi bilan to’qnashganda, Haägen Dazs yuqori sifatli mo’zqaymoqlar 
bozorida 70% hissaga ega edi. 
Haägen Dazs’ning distribьyutorlari bo’lmish Dari Farms va Paul’s kompaniyalari 
Ben & Gerry mahsulotining distribьyutorlari bo’lishganini eshitgan Xeli ularga 
telefon orqali o’z noroziligini bildiradi. Xelining fikricha, uning distribьyutorlari uning 
raqiblari bilan, Ben & Gerry bozorda juda kichik ulushga ega ekanligi qaramasdan, 
hamkorlik qilmasligi kerak edi. Xelining aytishicha: “Biz distribьyutorlarga Ben & 
Gerry mahsulotlari sotmang, -deganimiz yo’q. Faqat ikkala kompaniya mahsulotini bir 
vaqtning o’zida sota olmasliklarini va birini tanlashlari kerakligini aytdik”. “Ular yoki 
Biz” kabi shart distribьyutorlarni sarosimaga solib qo’ydi. 
CHak Grin: “Ben & Gerry mahsuloti bozorda arzimagan bir hissaga ega bir 
paytda, Haägen Dazs kabi yirik kompaniyaning bunday chiqishidan hayron qoldik. 
Ular biz bir qarorga kelishimizni talab qildilar.” Bunday xabar topgan Ben va Djerri 
distribьyutorlar bilan maslahatlashish uchun uchrashdilar. Distribьyutorlar Ben & 
Gerry’ning salohiyatini yuqori baholab, ularning mahsuloti bilan shug’ullanishdan voz 
kechmoqchi emasdilar, ammo Haägen Dazs’dan ham voz kechish ayanchli ahvolga 

---

117 
olib kelishini bilardilar. Uchchala tomon ham Pilsbury’ga qarshi borganlari taqdirda 
yuridik xizmatlarga ehtiyoj sezib qolishlarini bilib, bunday muammolarni hal etish 
bo’yicha katta malakaga ega advokat Xovi Fagetuga murojaat qilishdi. 
Xovi ham Ben va Djerri kabi antiqa shaxslardan edi. Aytishlariga qaraganda, u 
o’zining tashqi ko’rinishiga uncha etibor bermas, ba’zan yirtilgan poyafzal ham kiyib 
yurardi. Haqiqatan ham, Pilsbury o’zini g’alati tutganligiga qo’shilib, u bu muammoga 
o’z fikrini bayon etib xat yozadi. 
Bu kabi hattig’harakatlarga qarshi chiqib, Pilsbury boshqaruv hay’atiga 
quyidagicha xat yozadi: “Sizning kompaniyalarizdan bo’lgan Haägen Dazs 
ma’muriyati Ben & Gerry kompaniyasini sindirib, uning o’sishini bo’g’ib, faoliyatini 
to’xtatishni istagan ekan. Ben & Gerry – tadbirkorlik muvaffaqiyatining yahhol 
namunasi va uning egalari kurashadilar. Haägen Dazs bozorda mahsuloti bilan 
raqobatlashishni o’rganishi kerak. Amerikacha biznes yuritishning asosi ham shunda, 
aynan shu orqali raqobat mavjuddir.” 
Ben & Gerry’ning haqligi ravshan bo’lsada, yuridik ustivorlik ular tomonda emas 
edi. Agar Haägen Dazs kompaniyasini yuridik jihatdan yengolmas ekanlar, boshqa bir 
qurolni ishga solishga qaror qildilar.