Urganch – 2022 O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti

Ikkinchi Yevropa tresti. 
Firmaning Yaponiyadagi faoliyati yulga quyilgach, 
Korrigan o’z nigoxini yana Yevropaga karatdi. U kuxna kit’ada yangi kompaniya 
ochishni rejalashtirgan bo’lib, kompaniyaning tizimi kanday bo’lishini xal qilish 
masalasini yechishi kerak edi. Kompaniyani AKSHdagi asosiy korxonaning filiali yoki 
yevropa kompaniyasi sifatida tashkil qilish mumkin edi. Birinchi xolda kompaniya 
amerika kapitalidan foydalanar edi xamda firma tomonidan nazorat qilinar va 
ximoyalanardi. Korrigan ikkinchi yulni tanladi va «ElEsAy Lodjik 
Ltd» 
kompaniyasini tashkil qilishda AKSHda joylashgan kimmatbaho kogozlar bo’yicha 
yirik firma «Morgan Stenli end Ko». (Morgan Stanley & Co) ning yordamidan 
foydalandi. Firma yangi kompaniya kapitalining 82 foizini saqlab koldi, kolgan qismi 
esa xususiy takliflar asosida yevropalik investorlarga sotildi. Bu investorlardan biri 
garbiy germaniyadagi beshta bankning risk kapitali manbai edi. Korriganning yevropa 
kompaniyasini tashkil qilish yuli bilan aktsiyalarni kimmatrok narxda sotib kuprok pul 
topish mumkinligiga xamda yevropalik mijozlar bilan ishlashda «ElEsAy Lodjik Ltd» 
amerika firmasining oddiy filialiga nisbatan kuprok muvaffakiyat kozonishiga 
ishonchi komil edi. 

---

124 
Korrigan yevropa bozoriga 1985 yilda, keyinrok 1987 yilda qaytdi, lekin bu safar 
«ElEsAy Lodjik» obligatsiyalar tarqatdi. Obligatsiyalarning 23 million dollar 
mikdoridagi birinchi chiqarilishi jaxonning eng yirik banklaridan biri - SHveytsariya 
bank korporatsiyasi (SwissBankCorp.) – tomonidan chiqarildi. Obligatsilar oddiy 
aktsiyalarga konvertatsiya qilingan ikkinchi chiqarilishi «Morgan Stenli» va 
«Prudenshel-Beych Kepitel Fanding» (Prudential-BacheCapitalFunding) tomonidan 
chiqarildi. «Lodjik» uchun yevropa obligatsiyalar bozorining ikkita muxim tomoni 
mavjud edi: past narx (Qushma SHtatlarda taklif qilingan foiz stavkalariga nisbatan 
ancha past stavkalar) xamda ancha kiska muddat ramkalari. «Lodjik» firmasi Kushma 
SHtatlarning kimmatbaho kogozlar va birjalar Komissiyasi tomonidan belgilangan 
koidalarni bajarishga majbur bo’lmagani sababli obligatsiyalarni investorlarga qisqa 
fursatda sotishning uddasidan chikdi. 
Firma kapitalining sezilarli qismini xorij bozorida yiqqan bo’lsada (1982 yildan 
200 million dollardan ortik), o’zini valyuta riskiga uchrashga yul kuymagan. Uning 
faoliyati global masshtabda daromad olish imkonini berib, moliyaviy majburiyatlar 
shu yul bilan koplanardi. Bundan tashkari, «ElEsAy Lodjik»ning shu’ba korxonalari 
xorijiy korporatsiyalarning filiali emas, maxalliy korporatsiya sifatida tashkil qilingani 
sababli maxalliy kredit bozori bilan aloqalarida muammo yuq edi. 
Savollar: 
1.
«ElEsAy Lodjik» firmasi xalkaro kapital bozorida kanday usullardan 
foydalangan? Moliyaviy vositalarni aloxida ko’rib chiking (maxalliy va xorijiy 
bozorlar, yevropa bozori va xokazo). 
2.
Nima uchun firma nafakat AKSH bozordan foydalandi? 
3.
Firmaning tashkiliy strategiyasi kapitalni jalb qilish strategiyasi bilan kanday 
tarzda kelishgan?