Urganch davlat universiteti iqtisodiyot fakulteti

tushumlar dinamikasi.
2.2.3-jadval

Yillar	Turstik tashriflar mln. kishi	O’rtacha yillik o’zgarish %	Jahon tu-rizm tash-riflari ichidagi ulushi %	Turistik tashriflar-dan tushgan tushum (mlrd. AqSh dol.)	O’rtacha yillik o’zgarish %	Jahon turizm tashriflari ichidagi ulushi %
2009	1,864	-	1,12	0,404	-	2,26
2010	3,520	88,84	1,58	0,733	81,44	1,80
2011	5,992	70,23	2,08	3,470	373,4	3,36
2012	6,240	4,17	1,89	4,803	38,41	4,14
2013	5,132	-17,76	1,51	4,032	-16,05	2,87
2014	5,431	5,83	1,48	5,305	31,57	3,08
2015	6,961	28,17	1,73	5,051	-4,79	2,54
2016	7,519	8,02	1,74	5,434	7,58	2,55
2017	7,444	-1,0	1,63	5,127	-5,65	1,99
2018	6,674	-10,34	1,46	4,279	-16,54	1,64
2019	7,921	18,68	1,64	5,398	36,15	1,82

XULOSA VA TAKLIFLAR
Turizmning rivojlanishi bevosita bu majmuaga aloqador sohalarning, jumladan mehmonxona xo’jaligining samaradorligini va sifatini oshirish bilan bog’liq. Boy turistik resurslarga ega bo’lishiga qaramay, O’zbekistonda mavjud imkoniyatdan foydalanish darajasi talab qilingan holatdan ancha kam.Shuning uchun ham prezidentimiz Sh.Mirziyoyev mamlakatimizda Turizmni rivojlantirish istiqbollari tog’risida bir qancha qarorlar qabul qildi. Jumladan, joriy yilning 22-fevral kuni O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev raisligida videoselektor yig‘ilishi o‘tkazildi. Unda xorijiy turistlar oqimini ko‘paytirish va ichki turizmni yanada rivojlantirish, sayyohlik xizmatlarini yaxshilash va turlarini kengaytirish bo‘yicha ko‘rilayotgan choralar natijadorligi tanqidiy tahlil qilindi. Mamlakatimiz turizm sohasida ulkan salohiyatga ega bo‘la turib, uzoq yillar bu imkoniyatdan to‘liq va samarali foydalanilmadi. Turizm rivoji uchun qulay iqtisodiy va tashkiliy-huquqiy shart-sharoitlar yaratilmadi, hamma o‘z bilganicha faoliyat yuritib keldi. Davlatimiz rahbarining 2016-yil 2-dekabrdagi «O‘zbekiston Respublikasining turizm sohasini jadal rivojlantirishni ta’minlash chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi farmoniga muvofiq, sayyohlik mamlakatimiz iqtisodiyotining strategik tarmog‘i sifatida belgilandi. Prezidentning 2017-yil 16-avgustdagi qarori bilan 2018-2019-yillarda turizm sohasini rivojlantirish bo‘yicha birinchi navbatdagi chora-tadbirlar dasturi tasdiqlandi. Joriy yil fevral oyining o‘zida Prezidentning shu sohaga doir 4 ta muhim hujjati qabul qilingani davlatimizning turizm rivojiga yuksak e’tiboridan dalolat bo‘ldi. Ushbu hujjatlar bilan sohada yig‘ilib qolgan muammolarni hal etish, turizm salohiyatini oshirish bo‘yicha ustuvor vazifalar belgilandi, ichki turizmni yanada rivojlantirishga ko‘plab imtiyozlar, yengilliklar berildi.Shavkat Mirziyoyev turizmning iqtisodiyotdagi o‘rnini alohida ta’kidlab, mamlakatimizda bu boradagi ahvol va sohani rivojlantirish bo‘yicha ko‘rilayotgan choralar samaradorligini birma-bir tahlil qildi. Turizmni rivojlantirish davlat qo‘mitasi va uning mintaqaviy tuzilmalari shtat birliklari oshirilgani, hududlarda turizm departamentlari va boshqarmalari, hokim o‘rinbosarlari lavozimlari tashkil etilgani mazkur tashkilotlarning imkoniyatlarini kengaytirdi. Joriy yilning 10-fevralidan boshlab Yaponiya, Janubiy Koreya, Singapur, Malayziya, Indoneziya, Turkiya va Isroildan kelayotgan turistlarga mamlakatimizda 30 kungacha vizasiz bo‘lishga ruxsat berildi. Bundan tashqari, 39 mamlakat fuqarolariga viza berish tartibi soddalashtirildi.2018-yil 1-iyuldan elektron vizalar joriy qilinadi. Yig‘ilishda elektron viza tizimini belgilangan muddatda to‘liq ishga tushirish, jahon tajribasini o‘rgangan holda bu tizimni yanada soddalashtirish va xorijiy turistlar kelishi tartibini muntazam yengillashtirib borish bo‘yicha topshiriqlar berildi. Turistlar mamlakatimizga kelgandan so‘ng yashash joyi bo‘yicha 3 kun ichida ro‘yxatdan o‘tishi zarurligi ularga noqulaylik tug‘dirayotgani qayd etildi. Sayyohlar xavfsizligini ta’minlash huquqni muhofaza qiluvchi idoralarning vazifasi bo‘lishi kerakligi ta’kidlandi. Turist sayohat qilishi, ichki ishlar idoralarida sarson bo‘lmasligi kerak. Agar biz turizm hisobiga ish o‘rinlari ochamiz desak, turistga shart qo‘yish emas, balki sharoit yaratishimiz zarur deb ta’kidlab o’tdi muhtaram prezidentimiz Sh. Mirziyoyev. Shu bois ro‘yxatga olish tizimini to‘liq elektron shaklga o‘tkazish, bu masalani ichki ishlar idoralari, mehmonxonalar, davolash muassasalari, xususiy uylar va shu kabi joylashtiruvchi jismoniy va yuridik shaxslarning majburiyati sifatida belgilash, turistlarni bunday tashvishdan xoli qilish yuzasidan ko‘rsatmalar berildi. Yig‘ilishda 2017-yilda O‘zbekistonga qariyb 2 million 700 ming turist tashrif buyurgani aytildi. Bu ko‘rsatkich sifat jihatidan tahlil qilinib, qarindoshlarini ko‘rish, davolanish, o‘qish yoki tijorat kabi maqsadlarda kelayotganlar ko‘pchilikni yig’ilishda ularning soni ko’pchilikni tashkil etishi ta’kidlandi. 
“Oilaviy tadbirkorlik to`g’risida”gi qonunda O`zbekiston Respublikasida oilaviy tadbirkorlik ikki shaklda, ya`ni yuridik shaxs tashkil etgan yoki tashkil etmagan holda amalga oshirilishi mumkinligi mustahkamlab qo`yilgan. Yuridik shaxs tashkil etmasdan oilaviy tadbirkorlikning shakli hisoblangan yakka tartibdagi tadbirkorlik ko`pchilikka tanish bo`lganligi sababli biz asosan yuridik shaxs tashkil etgan holda oilaviy tadbirkorlikni tashkil etish va yuritish to`g’risida mulohaza yuritamiz. Aslida “Oilaviy tadbirkorlik to`g’risida”gi qonunin` yangiligi va jozibadorligi ham yuridik shaxs tashkil etgan holda tadbirkorlik yuritishdadir.
O’zbekistonda bugungi kunda mexmonxona xo’jaligi tez sur’atlarda rivojlanib kelmoqda.Shu jumladan Buxoro viloyatida ham bu sohadagi rivojlanishlar yaqqol ko’zga tashlanmoqda.Hukumatimiz tomonidan oilaviy biznesni rivojlantirish uchun berilayotgan imtiyozlar tufayli mexmonxona xo’jaligi sohasida ham oilaviy biznes faol rivojlanib kelmoqda.