279
(11.16) formulalarga muvofiq variatsiya koeffitsiyenti
R
υ
betoning
mustahkamlik xossalarining muhim sifat ko‘rsatkichini ifodalaydi. Agar variatsiya
koeffitsiyenti kichik bo‘lsa, mustahkamlikning o‘rtacha qiymatini kamaytirish
mumkin. Hozirgi vaqtda yig‘ma temirbeton zavodlari ishlab chiqarayotgan buyumlar
uchun me’yoriy variatsiya koeffitsiyenti 13,5% ga teng deb qabul qilingan. Bu,
mazkur holda me’yordagi mustahkamlik beton namunalarini sinashda olingan
mustahkamlikning o‘rtacha kattaligiga teng demakdir. Variatsiya koeffitsiyentining
kichik qiymatlarida me’yoriy mustahkamlik kattaligini R
H
mos ravishda pasaytirish
mumkin. Variatsiya koeffitsiyenti kattaligi
R
υ
> 13,5% bo‘lganda me’yoriy
mustahkamlik kattaligi R
H
ni oshirish kerak.
Betoning me’yordagi mustahkamligini pasaytirish yoki oishirishning K
koeffitsiyenti kattaligini quyidagi formulalardan foydalanib aniqlash mumkin:
i
R
R
H
R
RK
R
υ
υ
2
1
2
1
5
,
13
−
−
=
=
yoki,
i
R
R
K
υ
υ
2
1
2
1
5
,
13
−
−
=
(11.17)
i
R
υ
<
5
,
13
R
υ
, bo‘lgan holda koeffitsiyent
K
<
1, agar
i
R
υ
>
5
,
13
R
υ
bo‘lsa, u holda
K
>
1, bo‘ladi.
1
R
υ
= 9% (yoki
1
R
υ
= 0,09) uchun va
2
R
υ
= 20% (yoki
2
R
υ
= 0,20) uchun
K kattaliklarni aniqlaymiz.
(11.17) formulaga ko‘ra quyidagini hosil qilamiz.
K1
= (1
−
2
⋅
0,135)/ (1
−
2
⋅
0,09) = 0,73/0,82 = 0,89;
K2
= (1
−
2
⋅
0,135)/ (1
−
2
⋅
0,20) = 0,73/0,60 = 1,22.
Pasaytiruvchi Kpas va oshiruvchi Kosh mustahkamlik koeffitsiyent-larining
qiymatlari 11.2-jadvalda ko‘rsatilgan:
11.2-jadval
υ
Dostları ilə paylaş: