Ushbu bitiruv malakaviy ishda zamonaviy mobil aloqa tizimlarining asosiy qurilish prinsiplari va shu prinsiplarni amalga oshirishning usullari kor’rsatilgan
Mobil aloqa tizimlarining ishonchliligini aniqlash
Yüklə 0,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
4.2. Mobil aloqa tizimlarining ishonchliligini aniqlash
Aloqa tizimining ishonchliligi son jihatdan t i tizimning ishlash vaqtida (hayotida) K t e
tayyor emaslilik koeffisenti bilan harakterlanadi va quyidagicha aniqlanadi: K t e
=t q t
/t h , (4.22) bu yerda t q t – tizimning ishga layoqatliligi vaqti t h da qayta tiklanish (remont) summaviy vaqti. SRTda ishlatiladigan zamonaviy qurilmalar yuqori ishonchlilikka ega bo’lib, buning natijasida qurilma umumiy ishlash vaqti davomida faqat 1 marotaba ishdan chiqishi mumkin. Shu tariqa SRT ekspluatatsiyasi shartlari asosda (4.22) da t qt ni
aniqlash imkonini beradi. Amaliyotda ko’p hollarda t q t
≈H·1soat, ya’ni H tizimning har bir elementi qayta tiklanishi uchun uchun bir soatdan vaqt. Tizimning faoliyat vaqti (hayoti)ni odatda t h =15 yil deb qabul qilishadi. SRTning ishonchliligi huddi ABE ni aniqlashdagidek amalga oshiriladi. Ushbu struktura elementlarning ketma-ketlikda bog’lanishi orqali amalga oshirila ekan, u holda K t e
yaqinlashtirilgan munosabat orqali aniqlanishi mumkin. K t e ≈2K t e as
+K t e bs
+K t e MrS
+N b (K t e RRS +T Y ), (4.23)
Bu yerda K t e as
– AS tayyor emaslik koeffisenti; K t e bs – BS tayyor emaslik koeffisenti; K t e MrS – MrS tayyor emaslik koeffisenti; K t e RRS – RRS tayyor emaslik koeffisenti; T Y – yomg’ir ta’siri tufayli BRRL bo’g’inidagi ABE (4.23)ga asoslangan holda N b =10 da H ko’rsatkichi H=10 ni tashkil etadi. (4.23) dagi ko’rsatkichlarni qo’yib, SRT ning ruhsat etiladigan tayyor emaslik koeffisentini olamiz K ruh t e =8,4·10
-3 %.
SRT qurilmalarining yuqori darajadagi ishonchliligini hisobga olgan holda AS, BS, MrS, RRS larning qurilmaviy tayyor emaslik koeffisenti tahminan bir hil tartibga ega va quyidagi formula orqali aniqlanadi: K t e as ≈K t e bs
≈K t e MrS
≈K t e RRS
≈1/t r e
(4.24) Bunda t
r e –“rad etish” gacha bo’lgan qurilmaning yaroqlilik vaqti, u t r e
t e ni hisoblash uchun quyidagi ko’rsatkichlarni qo’llash tavsiya etiladi: t r e as
≈ t r e bs
≈ t r e MrS
≈ 200000 soat va t r e
RRS ≈300000 soat. Yuqoridagilarni hisobga olib K an t e
quyidagi munosabat orqali aniqlanadi: K qur t e
≈(4/200000+N b /300000)100% (4.25) Natijani quyidagiga qo’ysak: K qur t e
≈(4/200000+10/300000)100%=5,3·10 -3 Shu tariqa BRRL bo’g’inida ruhsat etiladigan ABE ning ko’rsatkichi quyidagiga teng: T b ruh =(К ruh t e
- К qur t e
)/N b =(8,4·10 -3 -5,3·10
-3 )/10=3,1·10 -3 %
bo’lgan chastotalarda bilinadi va p=(0,001…1)% vaqt foizi uchun u quyidagi formula orqali aniqlanadi: a Y
0,01 ·Т -[0,546+0,043·lg(Т)] ; (4.26)
bu yerda а 0,01 =k·(I 0,01
) a ·R b /[1+R
b /35e
-0,015·I 01 . 0 ]; (4.27) k=0,5 [k g +k v +(k
g -k v )·Сos2(ε p )·Cos(2τ)]; (4.28) α=0,5[k
g α g +k v α v +(k
g α g -k v α v )·Сos
2 (ε p )·Cos(2τ)]/k. (4.29)
I 0,01
– yomg’ir intensivligi, vaqtning 0,01% davomida oshishi; k g , α g , k
v , α
v – 4.5-jadvalda ko’rsatilgan, signalning vertikal va gorizontal polyarizatsiyasi uchun, yomg’irda susayishda chastotaviy bog’liqlikning approksimatsiya koeffisenti; τ – gorizontal va polyarizatsiya tekisligi orasidagi burchak, odatda hisob-kitoblarda τ=45 0
4.5-jadval 4.6-jadvalda yomg’irning tarqalishiga oid statistik ma’lumotlarda asoslangan holda yurtimining ayrim hududlaridagi I 0,01
ning ko’rsatkichlari beerilgan: viloyat
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 I 0,01 ,mm/s 80 65 45 60 57 65 40 92 85 55
4.7-jadvalda O’zbekiston Respublikasidagi yomg’ingarchilik yuz beradigan asosiy viloyatlar keltirilgan. Viloyat raqami Viloyatning nomi 1 Toshkent shahri 2 Samarqand viliyati, Samarqand shaxri 3 Navoiy viloyati, Navoiy shaxri 4 Qashqadaryo viloyati, Qarshi shaxri 5 Surxandaryo viloyati, Termiz shaxri 6 Andijon viloyati, Andijon shaxri 7 Xorazm viloyati, Urganch shaxri 8 Farg’ona viloyati, Farg’ona shaxri 9 Namangan viloyati Namangan shaxri 10 Buhoro viloyati Buxoro shaxri Yomg’ir tufayli (4.25)-(4.26) munosabatidan BRRL bo’g’inida ABEni aniqlash uchun a Y (T) bog’liqligi tuziladi va undan a Y =-V
s min orqali T Y aniqlanadi. Bunday jarayon 4.5-rasmda ko’rsatilgan: V smin ko’rsatkichi quyidagi shartlar bajarilishi uchun T Y ko’rsatkichini ta’minlashi kerak T Y ≤T Y ruh
(4.30) Agar (4.30) sharti shu V smin ko’rsatkichida bajarilmasa, u holda 4.2.1-rasm yordamida (4.30)ni qanoatlantira oladigan V smin
kor’satkichini aniqlash kerak. Keyin 6 bo’limda bajarilgan RRSning energetik parametrlari hisob-kitobini taqsimlash kerak.
4.5-rasm. Yomg’ir tufayli BRRL bo’g’inida ABEni aniqlash Stansiyalarning strukturaviy sxemalari SRT (BS, MrS, RRS) stansiyalarining strukturaviy sxemalarini ishlab chiqarishning vazifasi SRTning tehnik ko’rsatkichlarini loyahalashtirish jarayonida hisob-kitob qilingan turli strukturaviy sxemalarni turli stansiyalarning strukturasiga adaptatsiyalash (moslashtirish) dan iboratdir. Aniqrog’i bu quyidagilardan iborat: hisoblangan QQ-Ularning sonini hisobga olib shu strukturaviy sxemalarni tasvirlash; BRRL tarmog’ida foydalaniladigan, qabullash ajratilishining mavjudligi yoki mavjud emasligi; E1 elementar raqamli oqimlarning soni va boshqa ko’rsatkichlar. Barcha turdagi qurilmalarning umumiy strukturaviy sxemasi 4.6…4.9- rasmlarda taqdim etilgan. 4.6-rasmda har bir sektorda qabullashni ajratishli M- sektorli BSning umumiy strukturaviy sxemasi keltirilgan va quyidagi belgilanishlar keltirilgan: A M va A
1 M – M-radiokanali QQ-Uning asosiy va muhitli-ajratilgan antennasi; QQ M va U M – M-radiokanalning qabul qilgichi va uzatgichi; BSQK – BS qurilmalarining kontrolleri; HKB – mahalliy hizmat ko’rsatish bloki (klaviatura, displey, prosessor va tashqi kompyuterga bog’lanish uchun interfeys); RRS – radioreleli stansiya; ShK – shaxsiy kompyuter.
4.6-rasm. Barcha sektorlardagi qabullashi ajratilgan M-sektorli Bsning umumiy strukturaviy sxemasi 4.6-rasmdan ko’rinib turibdiki qabullash va uzatishning barcha bloki, BSQKga va BSQKdan kelayotgan raqamli signallarga mos keluvchi bir yo’nalgan uzatish liniyasidan tashqari, kanalli QQ-U parametrlarini raqamli dasturiy- qurilmaviy boshqaruvchi ikki yo’nalgan liniyaga ega. Bunday boshqaruv, ham BS radioqurilmalar parametrlarini operativ o’rnatish va sotalararo hendover prosedurasi bajarilishi jarayotnida MrS tomonidan amalga oshiriladi, ham turli hil ekspluatatsion proseduralar, quvvatni avtomatik to’g’rilash (QAT), tizim ishida qabul qilgichlarning kuchlanishini avtomatik to’g’rilash (KAT) va ichkisota hendover bajarilishi jarayonida BSQK tomonidan amalga oshiriladi. HKB va ShK yordamida, dasturiy ta’minotni boshlang’ich o’rnatilishida stansiyaning QQ-U qurilmalariga hizmat korsatuvchi personalga dasturiy- qurilmaviy kirishga rihsat, shuningdek keyingi ekspluatatsiya jarayonini amalga oshiriladi.
4.7-rasmda MrSning umumiy strukturaviy sxemasi keltirilgan bo’lib, unda yana quyidagi belgilanishlar ko’rsatilgan (4.6-rasmdagi belgilanishlarga qo’shimcha ravishda): BSK – BS kontrollerlari; MrK – markaziy kommutator; HKEM – hizmat ko’rsatish va ekspluatatsiya markazi; TK – transkoder; KBL – kiruvchi bog’lovchi liniyalar; ChBL – chiquvchi bog’lovchi liniyalar. Tashqi tarmoqlar: UFT – umumiy foydalaniluvchi telefon tarmog’i; IHKRT – integral hizmat ko’rsatishli raqamli tarmoq. Boshqa aloqa tarmoqlari: RRS 1 …RRS k – k
aloqa yo’nalishi soniga ko’ra radioreleli stansiyalar; A 1 …A k – RRS antennalari; RRLQI – radioreleli qurilmali interfeys. 4.7-rasm. Markaziy stansiyaning umumiy strukturaviy sxemasi TK blokida MrK dan BSK yo’nalishida GSM standarti tomonidan belgilangan, 64 kbit/s li raqamli signalni uzatish tezligini 16 kbit/s ga o’zgartirish bajariladi, keyinchalik vaqt bo’yicha zichlashtirish orqali shunday 4 ta signalni bitta 64 kbit/s tezlikdagi raqamli signalga aylantirib, so’ngra, mazkur holatda 120ta kanal trafigiga ega bo’lgan, umumiy uzatish tezligi 2,049 Mbit/s (E1 raqamli oqim) li 30 ta kanalli liniyalar tarkibiga kiruvchi standart asosiy raqamli kanal orqali uzatiladi. BSK dan MrS yo’nalishda raqamli signallarni teskari o’zgartirilishi bajariladi. Ishlatiladigan E1 raqamli oqimlar soni sotaning hisoblangan summaviy hajmiga mos keladi, ya’ni, loyihalashtirilayotgan SRTning barcha sotalarida qurilayotgan trafik kanallarining umumiy soni. RRLQI bloki (liniyali interfeyslar)da - BSK (NRZ kodida)da ishlatiladigan signallar va RRL (HDB3 kodida) orqali uzatishda foydalaniladigan signallar formatining hamjihatligi amalga oshiriladi.
4.8 va 4.9-rasmlarda, zahiralashtirilmagan bit stvolli variantda, oraliq RRS (ORRS) va Yakuniy RRS (YaRRS) larning bir turdagi strukturali sxemasi keltirilgan. Bu yerda quyidagi belgilanishlar kiritilgan: E1 – 2,048 Mbit/s li birlamchi raqamli oqim; n – RRSning talab etiladigan o’tkazuvchanlik qobiliyatini ta’minlovchi, E1 oqimining soni; Mux va DeMux – raqamli oqimlarning multipleksori va demultipleksori; APT U va APT
– uzatuvchi va qabul qiluvchi asosiy polosa trakti; OchT U va OChT – uzatish va qabul qilish oraliq chastota trakti; YuChT - uzatuvchi va qabul qiluvchi yuqori chastota trakti; S – sirkulystor; A - RRS ning QQ-U antennasi. 4.8-rasm. Birstvolli YaRRSning umumiy strukturaviy sxemasi Shuni ham ta’kidlab o’tish joizki, ma’lum bir BRRL tarkibiga kiruvchi YaRRS (ular 2 ta bo’ladi) va bir qancha RRS, bir birlaridan mazkur RRS yordamida uzatiluvchi E1 raqamli oqimlar sonini harakterlovchi o’tkazuvchanlik qobiliyatiga ko’ra ajratiladi. 4.9-rasm. Birstvolli ORRSning umumiy strukturaviy sxemasi |