Usim-biol p65

93
Virusli preparatlaming qisqacha tavsifi
Biotrol VHZ, AQSH mahsuloti bo`Iib, virusli insektitsidli рге-parat tunlam qurtidan (Helotis zea) ajratib olingan. Bu preparatning dastlabki ta'sir etuvchi qismi poliedrlar bo`Iganligi sababli (yuqori virulentlikka ega bo`Igan proteinli qobiq bilan o`ralgan tayoqchali viruslardan iborat) oziqlangan hasharotning yo`Iida tayoqchalar рго-tein qobiqdan ajralib chiqadi va ichak devori bo`ylab ko`paya bosh-laydi. So`ngra tayoqchali viruslar hasharotning tana hujayrasiga va yog`Ii to`qimalarga kirib boradi. Hasharot asta-sekin rivojlanishdan qoladi va nobud bo`Iadi. Biotrolning bir grammida 30 mlrd poliedr bor. Suvda eruvchan kukunsimon ko`rinishda ishlab chiqariladi.
Zarariangan hasharotlarning nobud bo`Iish davri ularning yoshiga bog`Iiq: 1 yoshdagi qurtlar 1—2 kunda, 3 yoshdagilari 4—7 kunda nobud bo`ladi. Katta yoshdagi qurtlar bu preparatga nisbatan chidamli.
Kichik yoshdagi ko`sak qurtiga (g`o`za, tamaki, makkajo`xori va pomidor ekinlari) nisbatan gektariga 1—2 kg miqdorda qo`Uash tavsiya etilgan. Saqlash muddati ikki yil.
Biotrol NCS. AQSHning «Nitrilite Products inc» firmasi tarkibida DD-136 neoplaktan nematodasining tinim davridagi irqlaridan iborat NHS-DD-136 rusumli biologik preparatni ishlab chiqaradi. Shu-ningdek, nematodalami sun'iy oziq muhitda ommaviy ko`paytirish ishlari ham yo`Iga qo`yilgan. Bu preparat hasharotlarning doimiy tekinxo`ri bo`lib, sernam joylarga moslashgan. Shuning uchun namli yeriarda yashovchi hasharotlarga qarshi kurash ishlarida qo`llaniladi. Bu preparatni yapon qo`ng`izining lichinkalari, olma mevaxo`ri va bir qator ikkiqanotlilar turkumiga kiruvchi zararkunandalarga qarshi gektariga 70—100 mln donadan sarflash tavsiya qilingan. Nematodalaming tinim davri tuproq yoki boshqa nam sharoitda xo`jayin hasharotlarsiz 6 oygacha davom etishi mumkin. Bu esa zararkunandalarga qarshi keng doirada kurash olib borishga imkon yaratadi.
Virin OS. Bu tarkibda kuzgi tunlamda kasallik qo`zg`atuvchi yadroli-poliedrozli virus va granuloz virusi bo`lgan ikkita bakuloviruslar asosida virusli insektitsidli preparat bo`Iib, Rossiya o`simliklami biologik himoya qilish ilmiy tadqiqot instituti, respublikamiz Fanlar aka-demiyasi Mikrobiologiya instituti xodimlari tomonidan tayyorlangan. Bu preparat pushtisimon-oqish rangdagi quruq ho`Uanuvchi kukun
94
bo`Iib, uning 1 grammida 3 mlrd kristall tanacha qo`shilmasi (granuloz virusi va yadroli-poliedrii virusi 10:1 nisbatda) mavjud. Preparat 1987-yilda qo`llash uchun tavsiya etilgan. Asosan, g`o`zada kichik yoshdagi ildiz qurtlariga qarshi har bir gektar maydonga 0,3 kg miqdorda ishlatiladi. Saqlash muddati bir yil.
Preparat ichak orqali ta'sir qilish xususiyatiga ega. Zararianish jarayoni tunlamlar qurtining oziq orqali kasallik yuqtirgan davrida boshlanadi. Bu vaqtda qurtning yog`Ii tanasi, gipoderma, gemo-limfalar hujayrasi, epiteliy traxeyalari, nerv hujayrasi va boshqa a'zolari zararianadi. Preparat kichik yoshdagi qurtlarga nisbatan yuqori samaraga ega.