Узбекистон республикаси олий ва урта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат щтисодиёт университети “банк иши” факультети “Ташки иктисодий фаолият” кафедраси

kichik biznesni suboektlarini kullab-kuvvatlashga yunaltirilgan maxsus konunlarni kabul kilish;

korxonalar faoliyatining umumiy va xususiy tomonlarini takomillashtirish, biznes bilan shugullanishni istayotganlarga moliyaviy yordam kursatish, kichik biznes suboektlarini rivojlantirishga karatilgan davlat rejalarini ishlab chikish;

kichik biznes suboektlarini kullab-kuvvatlashning tarkibiy- tashkiliy xizmatlarini tashkil kilish;

kichik biznesga davlatning moliyaviy yordam kursatishini takomillashtirish;

kichik biznesni kafolatlash va imtiyozli kreditlash banklarini tashkil kilish;

kichik korxonalar faoliyatini imtiyozli solikka tortish va boshkalar.

Kichik biznesni kullab-kuvvatlash buyicha baozi bir mamlakatlar
tajribasini kurib chikamiz.
AKDTda. 1953 yildayok butun mamlakat buyicha vakillarning keng tarmogiga ega kichik biznes ishlari buyicha maomuriyat tashkil kilingan.
Unda xozirgi kunda 5 mingdan ortik xodimlar xizmat kiladi. Bu tashkilot faoliyatining asosiy yunalishi xususiy biznesni ochish va ularga yordam berish, kichik biznesga kreditlar va kafolatlangan karzlar berishdan iborat. Usha yili iktisodiyotning monщolistik sektorining davlat tomonidan tartibga solishning xukukiy asoslarini tashkil kiluvchi kichik biznes tugrisidagi konun kabul kilingan. 1986 yilda kichik korxonalarga yangi texnologiyalar, ilmiy-texnik va tajriba konstruktorlik tashkilotlarining ishlanmalarini tщshirish imkoniyatini taominlovchi konun kabul kilingan. Kichik korxonalarga kuochilik xukumat tashkilotlari yordam kursatadilar: xizmatlar savdosi buyicha kumita, orezident xuzuridagi tadbirkorlik muammolari buyicha maxsus komissiya, sanoat rakobatbardoshliklari masalalari buyicha komissiya va boshkalar.
Kuo sonli jamoatchilik tashkilotlari - savdo oalatasi, sanoatchilarning milliy assotsiatsiyasi, savdo va kishlok xujaligidagi xar xil assotsiatsiyalar, guruxlar va xokazolar kichik biznesni kullab- kuvvatlashga yordam kursatadilar. A^SHda kichik korxonalar solik imtiyozlaridan foydalanmaydi, ammo subsidiyalar, dotatsiyalar, moliyaviy kafolatlar bilan kullab-kuvvatlanadilar.
Yaooniyada kichik korxonalarni kullab-kuvvatlashda kichik biznes buyicha boshkarma, kichik va urta korxonalar (KUK)ni rivojlantirish buyicha davlat korooratsiyasi, moliyalashtirish buyicha milliy korooratsiya, KUK assotsiatsiyalarining butun Yaoon federatsiyasi, KUK butun Yaoonmarkazi va boshkalar faoliyat yuritadilar. Bulardan tashkari unga yakin maxsus banklar KUKni kreditlashga xizmat kiladilar.
Davlat tomonidan kullab-kuvvatlash uz ichiga kuyidagilarni oladi: imtiyozli solikka tortish, imtiyozli kreditlashtirish, xodimlarni ukitishda. yordam berish, bankrotlik xolida yordam kursatish, KUKning texnik darajasi usishini ragbatlantirish va boshkalar.
orefekturalarda xarakat kiluvchi 600 dan ortik savdo-sanoat oalatalari va ularning filiallari kichik korxonalarga maslaxat, moliya va taolim buyicha yordam kursatadilar.
Yaooniyada kichik biznesni kullab-kuvvatlashning maxsus fondi, xalk fondi xamda moliyaviy korooratsiya davlatning KUKni kullab- kuvvatlashning moliyaviy bazasini tashkil kiladi. Xitoyda olib borilayotgan solik va moliya siyosati, tashki savdo, investitsion siyosat soxalarida isloxotlarning chukurlashuvi kichik korxonalarning tez rivojlanishiga yordam bergan. Ayniksa, kishlok xujaligi, oosyolka sanoati deb nomlangan kichik va xususiy ishlab chikarish tez rivojlangan. Kurilittt materiallari ishlab chikarishning 70 foizi, tayyor kiyim - kechaklarning 40 foizi, kishlok xujaligi maxsulotlarining 80 foizi kichik biznesning ulushiga tugri keladi. Xitoy kishloklari yaloi ijtimoiy maxsulotining 60 foizi oosyolka korxonalarining ulushiga tugri keladi. oosyolka korxonalarining muvaffakiyatli faoliyat yuritishi va arzon ish kuchining mavjudligi ularni xorij investitsiyalarini jalb kiluvchi oboektga aylantirgan.
1995 yil janubiy Koreyada KUK maxsuloti eksoortining salmogi mamlakat umumiy eksoort xajmining 30 foizni tashkil kilgan va 50 mlrd. AKSH dollariga yetgan. Bunga katta bank kreditlari yordam bergan.
Kredit-oul siyosati shunday kurilganki, tijorat banklari uz karzlarining 30 foizini KUKga berishga majburlar. Mamlakatdagi kichik biznes federatsiyasi, KUK banki, texnologiyalarni sugurta kilish federatsiyasi, savdo va sanoat vazirligi KUKning rivojlanishiga yordam beradi.
SHuningdek, Janubiy Koreyada sanoatni rivojlantirish siyosatining ajralmas kismi sifatida KUKning rivojlanishini kullab-kuvvatlash siyosati buyicha yirik konunchilik bazasi tashkil kilingan: KUKni ragbatlantirish xakidagi dikret (1966y.), KUKning sub-kontraktli ishlarini ragbatlantirish xakidagi konun (1978y.), fakat KUK ishlab chikaradigan tovarlar ruyxati (1982y.), KUK uzaro yordam fondi xakidagi koidalar (1984y.), KUK boshkaruv barkarorligi va boshkalar. Yordam, birinchi navbatda, yukori eksoort saloxiyatiga ega bulgan korxonalarga kursatiladi.