massasida boshqa sharoitda uchraydigan uz-uzidan kizish jarayonlaridan fark
kilmaydi. YAngi yigib olingan don massasining vaktinchalik dala sharoitida
(maydonlarda yoki birlamchi yigim omborlarida) saqlash paytida uz-uzidan kizish
jarayoni juda tez boradi. Jarayonning bunday jadal suratda borishiga sabab shundaki,
yangi don jadal nafas oladi, tashki muxit harorati yuqori, don tarkibida yuqori
omillarning etarli darajadagi ta`siri natijasida don massasi uz-uzidan kizib ketadi.
YAngi yigib olingan donning uz-uzidan kizish holatini ikki guruhga bo`lib
51
1) Kichik yoki normal namlikka ega bo`lgan don massasining uz-uzidan
kizishi.
2) Yuqori yoki juda yuqori (chegaraviy konditsiyadan har yuqori) namlikka
ega bo`lgan don massasining uz-uzidan kizishi.
O`ZBEKiston xududida birinchi guruh bo`yicha uz-uzidan kizish holati
urinlidir.
Yuqori haroratga ega bo`lgan sharoitda tarkibida ko`p miqdorda turli
aralashmalari bo`lgan don massasini saqlashda don jadal nafas ola boshlaydi.
Natijada namlik va issiklik ajralib chikadi. Donlar orasidagi bushlik xavosi kizib
namlanadi va u yuqorigi, hamda yon tomondan uchastkalariga harakatlanadi. Donni
ko`p qismi uz-uzidan kiziydi.
Bu holatning oldini olish uchun don massasi uz vaktida shamollatilishi va
sovutib turilishi zarur.
Dostları ilə paylaş: 
