V. А. Kostetskiy

shi shart bo‘lgan hollarni ko‘rsating. 
1-vaziyat. 
S. bog‘i bo‘lgan dala hovli sotib oldi. Biroq yetishtirilgan me- 
valardan tortib, hatto uy ichidagi buyumlar va mebelgacha munta- 
zam o‘g‘irlanishi quvonishga yo‘l bermasdi. 
Mavsum tugagach, S. uy oldiga katta yovvoyi hayvonga 
mo‘ljallangan qo‘lbola qopqon qo‘ydi, yerto‘lada esa olmalar so- 
lingan qutiga tekkan odam boshiga og‘ir xoda tushadigan maxsus 
qurilma o‘rnatdi. 
Yanvar oyida S.ni ichki ishlar idorasiga chaqirishdi hamda 
voyaga yetmagan S. va D.ga yetkazilgan jarohatlarni tushuntirish- 
ni talab qilishdi. O‘smirlarning ota-onasi S.ni sudga berib, bola- 
larni davolashga sarflangan xarajatlarni qoplashni talab qilishdi. 

---

92 
S. qo‘shnilari uning hovlida tuzoq qo‘yish niyati bo‘lganligini tas- 
diqlashdi. S. aybini bo‘yniga oldi, lekin da’voni qondirishdan bosh 
tortdi. 
Bu vaziyatda kim haq? Sud qanday qarorga kelishi kerak? 
 
2-vaziyat
. 
Erta bahorda S. qo‘shnisi I.ning uchastkasidan ajratib tu- 
radigan egat bo‘ylab 20 ta mevali daraxt o‘tqazdi. Bir necha yil 
o‘tgach, daraxtlar o‘sib, meva berdi. 
Ana shunda ildizlari bir joyda, mevali shoxlari esa boshqa 
uchastkada bo‘lgan daraxtlarning mevalarini kim uzishi kerakli- 
gi xususida nizo chiqdi. I. mevalarni yig‘ishga haqqi borligini 
ta’kidladi, chunki daraxt shoxlari uning hududini to‘sib qo‘ygan, 
natijada bu yerda hech narsa o‘smayotgandi. 
S. I.ning uchastkasiga kirib mevalarni yig‘ib olmoqchi 
bo‘lganida, haqoratlandi va uydan haydab chiqarildi. 
Ikkala qo‘shni nizoni hal etishi uchun sudga murojaat etishdi 
va ma’naviy hamda moddiy zararni qoplashni talab qilishdi. 
Qo‘shnilarning nizosini qanday hal qilgan bo‘lardingiz? 
Ulardan kim haq va nima uchun? Sudga berilgan da’vo haqi-