‘ arazli niyatlarni amalga oshirishda foydalanishi mumkin.
Demak, Internetga ulangan va undan foydalangan har bir kishi raqamli izga ega
bo
‘ lishi mumkin ekan. Raqamli izlar Internetdan ko
‘ p foydalanish natijasida
“ kengayib
” boraveradi. Brauzer sozlamalarida tashriflar tarixi, cookie fayllar va sayt ma
’ lumotlari,
avtomatik to
‘ ldiriluvchi (parollar, to
‘ lov usullari, manzillar) ko
‘ plab ma
’ lumotlar saqlanishi
mumkinligini ko
‘ rish mumkin.
Brauzerdan tashqari, raqamli izlarning aksariyati dasturlar joylashgan serverlarda
saqlanadi. Ularni o
‘ chirish uchun serverlarga kirish huquqiga ega bo
‘ lish, shuningdek,
ularning qanday ishlatilishini nazorat qilish lozim. Shu boisdan, Internetdagi olib borilgan
faoliyat haqidagi ma
’ lumotlarni o
‘ chirishga harakat qilinsa ham, raqamli izlar saqlanib
qolaveradi. Raqamli izlar Internetdan to
‘ liq yo
‘ q qilinishiga hech kim kafolat bera olmaydi.
SHU SABABLI HAM INTERNETDAN FOYDALANISH VAQTIDA JUDA EHTIYOT BO ‘
LISH TAYANCH TUSHUNCHALAR • Raqamli izlar (ingl.
Digital footprint )
– ma’lum bir shaxs Internet, raqamli
qurilmalardagi faoliyati to‘plami. U
global tarmoqda “kiber soya”, “elektron
iz” yoki “raqamli soya” deb ham
ataladi. Ular veb-sahifalarni ko‘rish
natijasida ortda qoldirilgan va cookie-
fayllar shaklida saqlangan ma’lumot
hisoblanadi.
I BOB. MA’LUMOTLAR BAZASI VA MBBT HAQIDA TUSHUNCHA
