Va axborot texnologiyalari 5-sinf toshkent – 2020

I BOB. 
INFORMATIKA VA AXBOROT OLAMI
Axborot almashinish uchun amerika standart kodi ma’nosini bildiradi. Bu kodlash
sistemasidan ko‘pincha dasturchilar foydalanishadi va tugmachalar orqali boshqarish
ko‘rsatmalarini yozadilar.
ESLAB QOLING!
1 bayt = 8 bit
1 Кb (kilobayt) = 1024 bayt
1 Мb (megabayt) = 1024 Кb
1 Gb (gigabayt) = 1024 Мb
1 Тb (terabayt) = 1024 Gb
AXBOROT O‘LCHOV BIRLIGI
1
1
1
1
1
0
0
0 0
0
0
0
Demak, ikkilik kodlashda har bir belgi ikkilik sanoq tizimining 00000000 dan
11111111 gacha bo‘lgan kombinatsiyalarida kodlanadi.
Axborot hajmini qiyoslash namunalari
1 bayt — klaviaturada terilgan 1 ta belgi
100 kbayt — kichik hajmdagi rasm
1 Мbayt — o‘rtacha 1 ta badiiy kitob
100 Мbayt — 5 yoki 6-sinf darsliklari
3 Gbayt — 1 soat davom etadigan yuqori
sifatli videofilm .
raqamlarini kodlash uchun yetarli emas. Shu sababli kompyuterdagi har bir harf, raqam,
belgi 8 razryadli o‘lchamda kodlanadi. Masalan: 2
8
= 258 ta kombinatsiya beradi.
A – 001001100;
d — 11001111;
$ — 01010000;
8 — 000010000.
ASSII (American Standard Code for Information Interchange)

---

---

21
4-DARS. 

AXBOROTNI KODLASH. AXBOROT O’LCHOV BIRLIKLARI
1. Agar, G harfi 1100 0000 = 8 bit yoki 1 baytga teng bo‘lsa, GUL so‘zi necha bit va baytga
teng bo‘ladi?
Yeshish: G+U+L
1 bayt + 1 bayt + 1 bayt = 3 bayt yoki 8 bit + 8 bit + 8 bit = 24 bit.
Javob: 3 bayt yoki 24 bit.
2. AXBOROT HAJMINI HISOBLANG. Darslik 176 sahifadan iborat bo‘lib, har bir sahifada
40 ta satr, har bir satrda esa 60 ta belgi mavjud. Darslikning axborot hajmini toping.
Yechish:
1 ta belgi = 1 bayt.
1 ta satr = 60 ta belgi = 60 bayt.
1 ta sahifa = 40 ta satr = 40 × 60 = 2400 bayt
176 ta sahifa = 176 × 2400 bayt = 422 400 bayt =
Javob : 422 400 bayt ≈ 413 kbayt ≈ 0,4 Mbayt
3. 1, 7, 6 raqamlari yordamida nechta 2 xonali sonlarni yozish mumkin?
Yechish: Javob: 11, 16, 17, 61, 66, 67, 71, 76, 77.