Va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi

 
2.2. Bulutli tizimlarni himoyalashda gibrid algoritmlardan foydalanish 
Cloud axborotlarni saqlash tizimlarida mahfiy axborotlarni mahfiyligini 
ta’minlash algoritmlari asosida amalga oshiriladi. 2.2-rasmda axborotlarni shifrlab 
jo’natish va saqlashning sxemasi keltirilgan. 

---

24 
Shifrlangan 
ma’lumotlar
Ma’lumot 
egasi
Foydalanuvchi
Server
Qidiruv natijalari
So’rov
Foydalanuvchining mahfiy kaliti
2.2-rasm. Mahfiy axborotlarni xavsizligini ta’minlash sxemasi
Ushbu axborotlar serverda shifrlangan ko’rinishda saqlanadi va axborot 
foydalanuvchii va talabgor talabiga binoan shifrlangan ko’rinishda yetkaziladi. 
Ushbu sxemada uchta komponenta ishtirok etmoqda [15]: 
Server
: talabgor axborotlarini saqlash va qayta ishlash uchun xavfsizligi 
ta’minlangan ko’rinishda saqlashga mo’ljallangan qurilma.
Axborot foydalanuvchii
: Cloudda saqlanadigan va uzatiladigna mahfiy 
axborotlarni shifirlash kaltga ega yagona shaxs hisoblanadi. Boshqa talabgorlarga 
jamoaviy holda o’z axborotlaridan foydalanish huquqini berishda albatta 
deshifirlash kaltni taqdim etish talab etiladi. Axborotlar foydalanuvchii serverda 
saqlanadigan mahfiy shifrlangan axborotlarni izlash va qayta ishlash huquqiga ega 
talabgor hisoblanadi. Sxemada keltirilgan axborot foydalanuvchii boshqa 
talabgorlarning uning axborotlariga nazoratni amalga oshiradi.
Talabgorlar
: Cloud hisoblash tizimlarida bir nechta talabgorlar bo’lib, 
axborot foydalanuvchii tomonidan taqdim etilgan ruhsatlar asosida o’qish, yozish, 
o’zgartirish amallarini bajarishi mumkin. 
Cloud hisoblash tizimlarida qo’laniladigan algoritmlari xususiy holda 
amalga oshirilib, standart algoritmlariga moslashgan. SALSA, ГОСТ 28147-89 va 
boshqa shu kabi algoritmlari keng tarqalgan. Ushbu algoritmlardan tayyor holda 
foydalanish katta xatar va xavflarni yuzaga keltiradi. Cloud hisoblash tizimlarida 
algoritmlarni tanlashda uning bardoshligi va tezligiga alohida e’tibor qaratiladi. 
Chunki tizimda bir necha millionlab talabgorlar bo’lib, ularning axborotlari bir 

---

25 
vaqtda tezkorlik bilan shifrlanishi va deshifrlanishi lozim. AMD Athlon MP 2200+ 
prosessorida olingan tahlil natijalari quyida keltirilgan: 
Triple DES: kalt uzunligi 168qism, shifirlash tezligi – 10.67 Mqism\s. 
SALSA: kalt uzunligi - 128 qism, shifirlash tezligi – 46.55 Mqism\s. 
Kalt uzunligi – 256 qism, shifirlash tezligi – 36.57 Mqism\s. 
Twofish: kalt uzunligi – 128 qism, shifirlash tezligi – 42.67 Mqism\s. 
Shuning uchun shifirlash tezligini oshirish maqsadida ko’p prosessorli 
hisoblash imkoniyatlariga ega Cloud hisoblash tizimlarida ko’p oqimli 
shifirlashdan foydalanish tavsiya etiladi. Ushbu usullarni qo’llash shifirlash 
jarayoni uchun sarflanadigan vaqtni 3-5 martaga kamaytiradi.
Qidiruv holatida axborotlarni shifrlangan ko’rinishda almashishning sxemasi 
2.3-rasmda keltirilgan. U quyidagi qadamlardan tashkil etilgan: