MAGNIT MAYDON KUCHLANGANLIGI. BIO-SAVAR-LAPLAS QONUNININGDIFFERENSIAL KO‘RINISHI Magnit maydonini xarakterlovchi asosiy kattalik - magnit induksiyasidan tashqari, ikkinchi kattalik - magnit maydon kuchlanganligi tushunchasi kiritiladi.
Ular bir-biri bilan quyidagicha bog‘langandir:
yoki (14.1)
XB tizimida magnit maydon kuchlananligining o‘lchov birligi
ga tengdir.
Uzunligi va ko‘ndalang kesimi S bo‘lgan metall o‘tkazgichda bir xil tezlik bilan zaryadlangan zarrachalar harakat qilayotgan bo‘lsin
(1 - rasm).
1- rasm. Tokli o‘tkazgichning M nuqtadagi magnit maydon kuchlanganligi Ularning har biri е zaryadga ega bo‘lib, radius vektorli M - nuqtada quyidagi magnit maydon kuchlanganligini hosil qiladi:
Шу нуқтада барча зарядлар қуйидаги натижавий магнит майдон кучланганлигини ҳосил қилади:
(14.2)
Agar, - vektor va skalyar kattaliklarni - skalyar vа vektor kattaliklarga almashtirsak, quyidagiga ega bo‘lamiz:
Zarrachalar harakati tezligi bo‘lsa va r o‘rniga o‘rtacha radius- vektor qiymatidan foydalansak:
, ,
(14.3)
ga ega bo‘lamiz. Bu Bio-Savar-Laplas qonunining differensial ko‘rinishidir. Chegaralangan uzunlikdagi o‘tkazgich kesimidan oqayotgan tokning М - nuqtada hosil qilgan magnit maydon kuchlanganligini, kesimning A va V nuqtalari chegarasida (3) ifodani integrallash bilan topamiz (2- rasm)
(14.4)
Bu Bio-Savar-Laplas qonunining integral ko‘rinishdir.Hisoblash qulay bo‘lishi uchun (14.4) - ifodani quyidagicha skalyar ko‘rinishda yozish mumkin:
(14.5)
2 - rasm. Chegaralangan uzunlikdagi o‘tkazgich magnit maydon kuchlanganligi
Aylana ko‘rinishdagi tokli o‘tkazgichning markazida hosil bo‘ladigan magnit maydon kuchlanganligini aniqlab ko‘ramiz (3- rasm).
