Va uning ahamiyati
Yüklə 0,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 2 ǀ ISSUE 1 ǀ 2021 ISSN: 2181-1601 Uzbekistan www.scientificprogress.uz Page 291 menyu uchun mahsulotlarni noto‘g‘ri tanlash va ularning tarkibini bilmaslik asosiy sabab bo‘ladi. Ko‘pincha oziq mahsulotlarning narxi ularning biologik qimmatiga to‘g‘ri kelmasligi aniqlangan. Masalan ovqatlanish ratsionlarida arzon, lekin yuqori biologik qiymatga ega mahsulotlar (jigar, buyrak, tvorog, loviya, no‘xat, bo‘g‘doy yormasi va boshqalar) kam ishlatiladi. Yog‘lardan ko‘p hollarda noto‘g‘ri foydalaniladi, ishlatilayotgan o‘simlik moylari natural holda deyarli iste'mol qilinmaydi, ularning xilma-xilligiga e'tibor berilmaydi (ko‘p hollarda faqat paxta moyi ishlatiladi). Meva, sabzavot va poliz mahsulotlari ratsionlarda kam uchraydi. Bularning natijasida ovqat tarkibida almashtirib bo‘lmaydigan aminokislotalar, to‘yinmagan yog‘ kislotalari, mineral moddalar, mikroelementlar va natural vitaminlar kamayib ketadi. MUHOKAMA Bolalar bog‘chalarida ovqatlanishni tashkil etishda yo‘l qo‘yiladigan xatolardan yana biri - ovqatni tayyorlashda yosh guruhlariga ko‘ra differensial yondashuvning mavjud emasligi. Kichik va katta yoshdagi bolalar ovqatidagi mahsulotlar miqdori bir hil bo‘lishiga yo‘l qo‘yilmasligi lozim. Bunday holat ovqatning har xil yoshdagi bolalarda oziq moddalarga bo‘lgan fiziologik talabiga mos kelmasligiga olib keladi. Natijada kichik yoshdagi bolalar oziq moddalarni, masalan oqsillarni, o‘zlarining fiziologik talablariga ko‘ra ko‘p, katta yoshdagilari esa kam qabul qilishadi. Ovqatlanishdagi kamchiliklar nazoratsiz ovqatlanishdir. Agar ovqat tayyorlash uchun ishlatilayotgan mahsulotlar miqdorini hisobga olishda turli yosh guruhlari e'tiborga olinmasa, ratsionlarning kimyoviy tarkibini alohida bir vaqt oralig‘i uchun hisoblab topish mumkin bo‘lmaydi. Natijada bolalarning oziq moddalarga bo‘lgan talabi qay darajada qondirilayotganligini bilib bo‘lmaydi. Bolalar ovqatlanishining sifati ko‘p omillarga bog‘liq: ovqat tayyorlashda mahsulotlardan to‘g‘ri foydalanish, kulinar qayta ishlash qoidalariga rioya etish, porsiya taqsimotini to‘g‘ri amalga oshirish. Bolalar ovqatning sifati va tarkibi oshxona ishchilarining to‘g‘ri ovqatlanishini tashkil etish qoidalarini bilishlari katta ahamiyat kasb etadi. Demak, bog‘cha bolalarining noto‘g‘ri ovqatlanishiga birinchi navbatda e'tiborsizlik sabab bo‘lyapti, deyish mumkin. Bog‘cha bolalarining to‘g‘ri ovqatlanishini yo‘lga qo‘yish birinchi galda ota-onalarning va bog‘cha tarbiyachilarining ishidir. Ulardan birortasining bu ishga e'tiborsiz qarashi jiddiy oqibatlarga sabab bo‘lishi mumkin. Ayniqsa, bu borada bog‘cha tarbiyachilarining o‘rni muhimdir. Aniqlanishicha, bog‘cha bolalari kundalik ovqatlarining 80 foizini bog‘chada iste'mol qilishadi. Demak, ana shu jarayonda bog‘cha tarbiyachilari ularning to‘g‘ri va oqilona ovqatlanishlariga jiddiy e'tibor qaratishlari zarur. Aks holda, ularning yosh organizmi turli salbiy o‘zgarishlarga duchor bo‘lishlari ham mumkin. |