Savol va topshiriqlar 1. Qadimda so‘zlar qanday guruhlarga bo‘lingan?
2. Ismlar deganda qaysi so‘z turkumlari tushuniladi?
3. Ismlarning o‘ziga xos xususiyati nima?
93-mashq. Uyga vazifa. Berilgan hadisni yozing. Undan qanday xu- losa chiqardingiz? Ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarning qanday so‘z ekanini aniqlang. Bir kishi Rasulullohdan: –Men yaxshiligimni kimga qilsam
bo‘ladi? – deb so‘rabdi. – Onangga, – debdilar Rasululloh.
U kishi savolini uch marotaba qaytaribdi. Rasululloh: –
Onangga, – deyaveribdilar. To‘rtinchi marotaba yana so‘rabdi.
Shunda: – Otangga va yaqin bo‘lgan qarindoshlaringga, –
debdilar.
ISMLARNING LUG‘AVIY VA MUNOSABAT SHAKLLARI 1-topshiriq. So‘zlarning lug‘aviy va munosabat shakllari haqida
6-sinfda o‘tilgan materiallarni eslang.
2-topshiriq. Nuqtalar o‘rniga qavs ichida berilgan qo‘shimcha-
lardan mosini qo‘yib, ko‘chiring.
1. Daftar ....(-ga, -lar, -dan, ning) varaq....(-ga, -im, -i).
2. Maktab.... (-lar, -dan, -ga) keldim.
3-topshiriq. Nuqtalar o‘rniga qo‘yilgan qo‘shimchalarning qanday
vazifa bajarishini aniqlang.
?
46
Ismlarning ko‘plik, kichraytirish-erkalash, qiyoslash, belgining darajasi kabi ma’nolarini bildiruvchi qo‘shim- chalarga ega bo‘lgan shakli lug‘aviy shakl sanaladi. Egalik, kelishik, -man, -miz, -san, -siz, -dir qo‘- shimchalariga ega bo‘lgan shakli esa munosabat shakl- lari hisoblanadi. Ism asoslariga qo‘shilib, ularni boshqa so‘zlarga bog‘lab kelish va gap bo‘laklarini shakllantirishga xizmat qilgani uchun egalik, kelishik, -man, -miz, -san, -siz,
