Vetinariya 2016. pmd

8-mavzu. Bosh va bo‘yin kasalliklari 
Bosh sohasida kasalliklar asosan, og‘iz, peshona va jag‘ bo‘sh-
liqlarida uchraydi. 
Og‘iz bo‘shlig‘ini ko‘zdan kechirishda tishlar butunligiga 
ahamiyat berish lozim. 
Tishlarni tekshirish – tishlarning tuzilishiga, ularning joylashish 
to‘g‘riligiga, yemirilgan, kasallanganligiga ahamiyat berish, ayniqsa 
muhim. Tishlar kariyesga uchrab chiriyotgan bo‘lsa, emal moddasi 
yo‘qolib, qo‘ng‘ir yoki qoramtir dog‘lar paydo bo‘ladi, molning 
og‘zidan qo‘lansa hid kelib turadi. Voyaga etgan hayvonlar tishining 
qimirlab turishi ko‘pincha, osteomalyasiya kasalligi bilan og‘rigan- 
ligiga, yosh mollarda esa raxitga bog‘liq bo‘ladi. Yosh mollarning 

---

60 
tishi tushib, o‘rniga boshqasi chiqishini ham hisobga olish lozim. 
Tishlar yumshoq to‘qimalarining yallig‘lanishi pulpit deb ataladi. 
Tishlarni tekislash. Oziq tishlarning o‘tkir qirralari til va lunj 
shilliq pardalarini shikastlashi natijasida ozuqa qabul qilish va 
chaynash qiyinlashadi. Tishni to‘g‘rilash uchun maxsus tish egovi 
ishlatiladi. Bunda veterinar yordamchisi hayvonning og‘iz 
bo‘shlig‘ini asbob bilan ochadi yoki tilini ushlab uni bir tomonga 
tortib, tishni egovlash uchun sharoit yaratadi. 
Peshona bo‘shlig‘i – Sinus frontalis–qoramollarda peshona su-
yagining shox o‘simtasigacha cho‘zilgan, katta yoshdagi hayvon-
larda oldingi chegarasi ko‘z orbita chegarasini birlashtiruvchi chi-
zig‘igacha to‘g‘ri keladi, orqadan shox oraliq qirrasining yon to-
monidan peshona suyagining tashqi qirrasiga to‘g‘ri keladi. Bo‘sh-
liq burunning o‘rta yo‘li bilan birlashadi. Katta hayvonlarda tana va 
ensa suyaklarining orqa tomonida ortiqcha ensa bo‘shlig‘i mavjud, 
uning old qismida esa yana ortiqcha bo‘shliqlar joylashgan, bular 
asosiy qismlaridan ajralib, burunning o‘rta yo‘liga qo‘shiladi.