Farmakoloji xassəsi. Ödqovucu vasitədir.
İstifadəsi. Qarğıdalı saçaqlarının 70 %-li spirtdəki duru ekstraktı (1:1) və dəmləməsi ödqovucu vasitə kimi xolesistitdə, xolangitdə, öd ifrazının ləngiməsi ilə müşayiət olunan hepatitlərdə, həmçinin qankəsici və sidikqovucu vasitə kimi böyrəkdaşı xəstəliyində və bədən boşluqlarına maye yığılmalarda tətbiq olunur.
Qarğıdalı yağı lipid mübadiləsini yaxşılaşdırır, qanda xolesterinin miqdarını azaldır, həmçinin ödqovucu təsir göstərir. Aterosklerozun profilaktikası və müalicə-sində tətbiq edilir.
Tərkibindəki E vitamininin sayəsində qarğıdalı yağı geniş spektr təsir göstərir: zülalların mübadiləsini ləngidir, kapilyar qan damarlarının keçiriciliyini yaxşılaşdırır, kövrəkliyini azaldır, sinir toxumalarının degenerativ dəyişikliyini nizamlayır.
Quşəppəyinin otu – Herba Bursae pastoris
Bitkisi: adi quşəppəyi – Capsella bursa pastoris (L.) Medic.
Fəsiləsi: xaççiçəkkimilər – Brassicaceae
Botanik təsviri. 20-60 sm hündürlüyündə, kökyanı yarpaqları rozet əmələ gətirən birillik ot bitkisidir. Kökyanı yarpaqları saplaqlı, uzunsov-neştərşəkilli, lələkvarı-bölümlü olub, bölümləri üçbucaqşəkilli və uc tə-rəfə doğru istiqamətlənmiş dişciklərə malikdir. Gövdə yarpaqları uzunsov-lansetşəkilli, dairəsi oxşəkilli olub, xırda və oturaqdır. Uzunsaplaqlı, ağ rəngli xırda çiçəkləri salxıma toplanmışdır. Meyvəsi tərsinə üçbucaq formalı, uc tərəfi azacıq oyuqlu buynuzmeyvədən ibarətdir. Bütün yay ərzində çiçəkləyir. Tropiklər və Arktika istisna olmaqla, hər yerdə yayılmışdır (şəkil 30).
Kimyəvi tərkibi. Quşəppəyinin otunda böyük miqdarda filloxinon (K1 vitamini) və askorbin turşusu, aşı maddələri, həmçinin fumar, çaxır, alma və limon turşuları, karotinoidlər, flavonoidlər: diosmin, rutin, lüteolin, akasetin, genkvanin, xrizoeriol, diosmetin, kversetin, izoramnetin, aşı maddələri, fenolkarbon turşuları: qəhvə, xlorogen, izoxlorogen, oksikumarinlər: skopoletin, umbelliferon, acı qlikozidlər, saponinlər, xolin, asetilxolin, tiramin, histamin aminləri vardır. Külündə 40 %-ə qədər kalium aşkar edilmişdir. Toxumlarında 28 %-ə qədər piyli yağ toplanır.
Dostları ilə paylaş: |
