ORGANIK KIMYONING TARAQIYOT BOSQICHLARI.
Berseliusning fanga olib kirgan terminlari qaysilar?
A) Kataliz; allortopiya; izomeriya; ekvivalent
B) Izomeriya; allortopiya; kataliz; elektroliz
C) Gidroliz; kataliz; allortopiya; elektroliz
D) Organik kimyo; izomeriya; allortopiya; kataliz
2. Organik kimyo fani taraqqiyotining 1- bosqichi qanday nomlanadi?
A) analitik davr B) empirik davr
C) tuzilish nazriyasi davri D) hozirgi zamon davri
3. Organik kimyo fani taraqqiyotining 2- bosqichi qanday nomlanadi?
A) analitik davr B) empirik davr
C) tuzilish nazriyasi davri D) hozirgi zamon davri
4. Organik kimyo fani taraqqiyotining 4- bosqichi qanday nomlanadi?
A) analitik davr B) empirik davr
C) tuzilish nazriyasi davri D) hozirgi zamon davri
5. Organik kimyo fani taraqqiyotining 3- bosqichi qanday nomlanadi?
A) analitik davr B) empirik davr
C) tuzilish nazriyasi davri D) hozirgi zamon davri
Berselius organik kimyo terminini qachon fanga olib kirgan ?
A) 1830 yil B) 1840 yil
C) 1808 yil D) 1831 yil
Berselius izomeriya terminini qachon fanga olib kirgan ?
A) 1830 yil B) 1840 yil
C) 1808 yil D) 1831 yil
Berselius allotropiya terminini qachon fanga olib kirgan ?
A) 1830 yil B) 1840 yil
C) 1808 yil D) 1831 yil
9. Empirik davr qachongacha davom etgan?
A) 17-asr boshlarigacha B) 19-asr oxirlarigacha
C) 18-asr boshlarigacha D) 18-asr oxirlarigacha
10. Insonlarga birinchi ma’lum bo’lgan organik birikma qaysi?
A) CH4 B) CH3COOH
C) C2H5OH D) HCOOH
11. Insonlar qadimda qaysi bo’yoqlardan foydalangan?
A) alizarin B) purpur
C) indigo D) barchasi
12. Analitik davr qachondan boshlanib, qaysi paytgacha davom etgan.
A) 18-asr boshidan 19-asrning 60-yillarigacha davom etgan.
B) 18-asr oxiridan 19-asrning 70-yillarigacha davom etgan.
C)19 -asr boshidan 19-asrning 60-yillarigacha davom etgan.
D) 18-asr oxiridan 19-asrning 60-yillarigacha davom etgan.
13. Vyoller 1824-yil qanday reaksiyani amalga oshirgan ?
A) NC-CN + H2O = HOOC-COOH + NH3
B) C
6H
5NO
2 + (NH
4)
2S = C
6H
5-NH
2+ NH
3+ S+ H
2O
C) NH4OCN → NH2-CO-NH2
D) C2H5OH + (O) = CH3COOH + H2O
14. Vyoller 1828-yil qanday reaksiyani amalga oshirgan ?
A) NC-CN + H2O = HOOC-COOH + NH3
B) C
6H
5NO
2 + (NH
4)
2S = C
6H
5-NH
2+ NH
3+ S+ H
2O
C) NH4OCN → NH2-CO-NH2
D) C2H5OH + (O) = CH3COOH + H2O
15. Kolbe 1845-yil qanday reaksiyani amalga oshirgan ?
A) NC-CN + H2O = HOOC-COOH + NH3
B) C
6H
5NO
2 + (NH
4)
2S = C
6H
5-NH
2+ NH
3+ S+ H
2O
C) NH4OCN → NH2-CO-NH2
D) C2H5OH + (O) = CH3COOH + H2O
16. Zinin 1842-yil qanday reaksiyani amalga oshirgan ?
A) NC-CN + H2O = HOOC-COOH + NH3
B) C
6H
5NO
2 + (NH
4)
2S = C
6H
5-NH
2+ NH
3+ S+ H
2O
C) NH4OCN → NH2-CO-NH2
D) C2H5OH + (O) = CH3COOH + H2O
17. Butlerov 1861-yil qanday reaksiyani amalga oshirgan ?
A) NC-CN + H2O = HOOC-COOH + NH3
B) C
6H
5NO
2 + (NH
4)
2S = C
6H
5-NH
2+ NH
3+ S+ H
C) HCHO = C
6H
12O
6 (kat Ca(OH)
2)
D) C2H5OH + (O) = CH3COOH + H2O
18. Yog’ni birinchi marta kim sintez qildi?
A) 1854-yil Bertlo B) 1856-yil Butlerov
C) 1842-yil Zinin D) 1845-yil Kolbe
19. Achchiq bodom mag’zidan benzoy aldegidni, undan esa benzoy kislotani sintez qilgan olim kim?
A) Bertole B) Kuper C) Kekule D) Libix
20. Uglerodni to’rt valentlik ekanligini kimlar aniqlagan va qachon?
A) 1857-yil Kekule va Kolbe
B) 1860-yil Kuper va Kekule
C) 1842-yil Franklend
D) A va B javob
21. Gey-Lyussak nechanchi yili radikallar nazaryasini taklif qilgan ?
A) 1823-yil B) 1832-yil
C) 1815-yil D) 1858-yil
22. Vyoller nechanchi yili radikallar nazaryasini taklif qilgan ?
A) 1823-yil B) 1832-yil
C) 1815-yil D) 1858-yil
23. Libix nechanchi yili radikallar nazaryasini taklif qilgan ?
A) 1823-yil B) 1832-yil
C) 1815-yil D) 1858-yil
24. Nechanchi yillarda tiplar nazaryasi yaratilgan?
A) 1823-1825 yil B) 1832-1835 yil
C) 1815-1820 yil D) 1840-1854 yil
25. Tiplar nazaryasini kimlar fanga olib kirgan?
A) Bertole, Loran, Kekule
B) Kuper va Kekule
C) Dyuman, Loran, Jerar, Kekule
D) Libin va Kekule
26. Maxsumov nazryasi qachon yaratilgan?
A) 1986-yil B) 1976-yil
C)1956-yil D) 1996-yil
27. Tuzilish nazariyasi bosqichi qaysi davrlarni o’z ichiga oladi?
A) 1861-yildan XIX asr boshlarigacha
B) 1862-yildan XX asr boshlarigacha
C) 1860-yildan XX asr boshlarigacha
D) 18656-yildan XX asr boshlarigacha
28. Tuzilish nazariyasi qachon kim tomonidan yaratilgan?
A) 1864-yil Butlerov B) 1861-yil Berselius
C) 1861-yil Berselius D) 1861-yil Butlerov
29. Organik birikmalarning anorganik birikmalardan nechta farqi bor?
A) 5 B)7 C) 6 D) 8
30. Organik birikmalarni soni juda ko’p ekanligiga sabab nechta?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5
31. Izomeriya so’zining ma’nosi nima?
A) teng qismli, o’xshash
B) teng qismli, noo’xshash
C) teng qismli emas, o’xshash
D) teng qismli emas , noo’xshash
32. Izomeriya tushunchasini fanga kim, qachon olib kirgan?
A) 1864-yil Butlerov B) 1861-yil Berselius
C) 1830-yil Berselius D) 1864-yil Butlerov
33. Uning mohiyatini kim tushintirib bergan?
A) 1864-yil Butlerov B) 1861-yil Berselius
C) 1830-yil Berselius D) 1864-yil Butlerov
34. Necha xil nomenklatura turini bilasiz?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5
35. Sistematik(IYuPAC) nomenklatura qachon qayerda kashf qilingan.
A) 1861-yilda Avstryada
B) 1862-yilda Moskvada
C) 1892-yilda Jenevada
D) 18656-yilda Kiyev
36. Sistematik nomenklaturaga qachon o’zgartirishlar kiritilgan?
A) 1960 yil B) 1961 yil
C) 1962 yil D) 1958 yil
37. Qadimda tuzlar sinfiga kiritilgan kislotalarni aniqlang ?
A) qahrabo, oksalat va vino kislotalar
B) sulfat, xlorid va vino kislotalar
C) qalay kislota, sulfat va oksalat kislotalar
D) qahrabo, malon va xlorid kislotalar
38. Qadimda moylar sinfiga kiritilgan moddalarni aniqlang ?
A) SnCl2 va NH3
B) sulfat, xlorid va vino kislotalar
C) qalay kislota, sulfat va nitrat kislotalar
D) KOH va H2SO4 konsentrlangan
ORGANIK KIMYOGA KIRISH.
NAZARIY TESTLAR.
1.Quyidagi olimlar kashf qilgan reaksiyalarni moslab aniqlang.
a) Zinin, b) Lebedov c) Konovalov
d) Kucherov e) Vyurs
1.To’yingan uglevodorodlarning galogenli xosilalariga aktiv metal tasir ettirib alkan olgan
2. Nitrobrikma olgan 3. Aldegid sintez qilgan
4. Kauchuk sintez qilgan 5. Anilin olgan
A) a-1, b-2, c-3, d-4, e-5 B) c-2, a-5, b-4, e-1,d-3
C) b-4, a-5, c-2, d-1, e-3 D) a-5,e-1,d-3,b-2,c-4
2. Ichki molekulyar va molekulalararo qayta gruppalanish deb nimaga aytiladi. A) Reaksiyada ajralgan zarracha bir molekuladan chiqib ikkinchisiga bog’lansa molekulalar aro, ajralgan zarracha bir molekuladan chiqib qo’shni molekulaga biriksa ichki molekulyar B) Reaksiyada ajralgan zarracha bir molekuladan chiqib ikkinchisiga biriksa, molekulalararo, ajralgan zarracha bir molekuladan chiqib o’ziga biriksa ichki molekulyar
C) Ajralgan funksianal guruh bir molekuladan ajralib ikkinchisiga biriksa molekulalar aro ajralgan zarracha shu molekulaning o’zida borsa ichki molekulyar.
D) Ajralgan zarracha bir molekuladan chiqib ikkinchisiga bog’lansa ichki molekulyar, ajralgan zarracha bir molekuladan chiqib o’ziga birikmasdan radikalga aylansa molekulalararo
3. XIX asrning o'rtalariga kelib Butlerov qanday kimyoning rivojlanishiga katta xissa qo’shgan.
A) analitik kimyo B) nazariy kiyo
C) amaliy kimyo D) fizik kimyo
4. Hozirgi kunda tuzulish nazariyasiga molekulaning nimalari xaqida tuzatishlar kiritilgan.
A) xossalari tuzilishiga bo’g’liqligi xaqida
B) fazoviy tuzulishining xossalarga bo’liqligi to’g’risida
C) elektron tuzulishning nuqtalar bilan ko’rsatilishi xaqida fazoviy izomeriyani qo’shish
D) fazoviy tuzulish va elektron tuzulishni qo’shish.
5. Tuzilish izomer bilan fazoviy izomerning farqi qanday bo’ladi. A) Tuzilish izomerda atomlarning fazoda joylashishi xar xil bo’ladi, fazoviy izomerda atomlarning joylanish ketma- ketligi bilan farq qiladi.
B) Fazoviy izomeriyada atomlar malum tartibda bir-biri bilan bog’lansa tuzilish izomeriyasida atomlar malum radikal xolida ajraladi.
C) Tuzilish izomeriyada kimyoviy tuzilish bilan farqlanadi, fazoviy izomeriya tarkibi xar-xil ammo fazoda joylanishi bir-xil bo’lgan birikmalar. D) Tuzilish izomeriya tuzilishi bilan farqlansa, fazoviy izomeriyada tarkibi bir-xil ammo fazoda joylanishi xar-xil birikmalar kiradi.
6. Quyidagi moddalardan bir-biriga nisbatan zanjir izomerlarni aniqlang.
A) buten -1 , buten-2. B) butanal , metil,etil keton
C) propen, siklopropan D) pentan, 2-metil butan
7.Quyidagi moddalardan bir-biriga nisbatan xolat izomer bo’lganlarini aniqlang. A) buten -1 , buten-2.
B) butanal , metil,etil keton
C) propen, siklopropen
D) pentan, 2-metil butan
8. C20H42 tarkibli to’yingan uglevodorodning izomerlar sonini aniqlang. A) 369631 B) 366139 C) 366391 D) 366319
9. Birikmalarning fazoviy tuzilishi necha xil xossaga bog’liq.
A) 2 B) 1 C) 3 D) 4
10.Quyidagi moddalardan bir biriga nisbatan funksional gruppa izomer bo’lgan moddalarni aniqlang.
A) buten -1 , buten-2.
B) butanal , metil,etil keton
C) propen, siklopropen
D) pentan, 2-metil butan
11. Fazoviy tofovutlarni farqlash uchun nechta kimyoviy tushunchalardan foydalaniladi. A) 2 B)1 C) 3 D) 4
12. Qaysi javobda ratsional nomenklatura bo’yicha nomlash tarifi to’gri ko’rsatilgan.
A) metil gruppa asos qilib olinadi va unga bog’langan radikallar aytiladi
B) eng ko’p tarmoqlangan uglerod asos qilib olinib unga bog’langan radikallardan so’ng metan so’zi qo’shib aytiladi.
C) metil gruppa asos qilib olinib unga bog’langan radikallar eng kichigidan aytiladi D) metil gruppa asos qilib olinadi, unga bog’langan radikallar eng kichigidan aytiladi va oxirida metan so’zi qo’shib qo’yiladi.
13. Uglerod atomining nimasiga qarab organik brikmalar uchta asosiy gruppaga ajratiladi. A) Uglerod atomining bog’lanish ketma-ketligiga va uglerod skletiga qarab.
B) Uglerod atomlarining fazoda joylanishiga va ularning skeletlariga qarab. C) Uglerod atomlarining valentliklariga qarab va skeletiga qarab. D) Uglerod atomining molekulada jolashishiga qarab yoki xosil qilgan skeletiga qarab
14. Naftalin tarkibidagi uglerodlarning oksidlanish darajasi yig’indisini aniqlang.
A) -10 B) -6 C) -8 D) -4
15. Karbosiklik birikmalar nechta gruppaga bo’linadi. A) 2 B) 3 C) 4 D) 5
16. Aldegid va ketonning nima farqi bor. A) aldegidda ham ketonda xam karbonil guruxi bo’lgan birikmalar
B) aldegidda uglerod uglerodga bog’langan ketonda esa uglerod vodorodga bog’langan bo’ladi. C) ketonda uglerod uglerodga bog’lanadi aldegidda uglerod vodorodga boglangan bo’ladi
D) karbonil gurux vodorodga , karbonil gurux uglerodga bog’lanishi bilan
17. Funksional gruppa tarkibida azot tutgan birikmalar qanday nomlar bilan ataladi.
A) aminlar, nitrillar, nitrobirikmalar, aminokislatalar, azobirikmalar, diazobrikmalar.
B) aminlar, nitrillar, nitrobirikmalar
C) aminlar va aminokislotalar D) aminlar
18. Kovalent bog’ning uzulishi necha xil bo’ladi.
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5
19.Nima uchun bazi moddalar substaratning elktron zichligi katta bo’lgan qismi bilan reaksiaga kirishadi. A) Substartning zichligi kamligi uchun
B) Substrat faol bo’lganligi uchun
C) Tasir ettirilayotga reagent o’ta faolligi uchun.
D) Reagentning elektron zichligi kamligi uchun.
20.Reaksiyaga kirishuvchi moddalar tabiatiga ko’ra reaksiya qanday bo’ladi. A) O’rin olish, nukleofil, elektrofil, birikish
B) Birikish, gidrogenlanish, degidrogenlanish, ajralish
C) Qayta gruppalanish, ajralish, birikish,o’rin olish D) Elektrofil, nukleofil, gidrogenlanish, degidro-genlanish
21.Buten-2 gidrogalogenlanish reaksiyasiga kirishib xosil bo’lgan moddaga NaOH ning spirtli erimasi tasir ettirilsa qanday maxsulot xosil bo’ladi.
A) Butanol-2 B) buten- 2 C) buten -1 D) butanol-1
22.Polimerlanish reaksiyasi tartib bilan berilgan qatorni aniqlang. A) zanjirning uzilishi, zanjirning o’sishi, zanjirni inistirlanishi
B) zanjirning inistirlanish, zanjirning o’sishi, zanjirning uzilishi
C) zanjirning inistirlanishi, zanjirning uzilish, zanjirning o’sishi. D) zanjirning o’sishi, zanjirning uzilish, zanjirning inistirlanishi
23. Gomolog so`zining ma`nosi nima?
A) aktiv B) o`xshash
C) passiv D) noyo`nalish
24. Organik birikmalarning asosiy manbai nimalar xisoblanadi. A) O’rmon xo’jaligi va chorvachilik
B) chorvachilik va dexqonchilik C) Qishloq xo’jaligi va o‘rmon xo’jaligi
D) Qishloq xo’jaligi va chorvachilik
25. Qachondan boshlab organik moddalarni tashkil qiluvchi uglerod birikmalarini o’rganuvchi fan sifatida vujudga keldi.
A) XIX asr o’rtalarida B) XIX asr boshlarida
C) XIX asr oxirlarida D) XVII asrda
26. Paxta tolasini qayta ishlash orqali nimalar olinadi. 1. suniy ipak, 2. formaldegid, 3. kapron 4. fenol formaldegid 5. neylon 6. teflon 7. lavsan A) 1,2,3,4,5,7 B) 1,3,5,7 C) 2,3,4,5 D) 1,2,3,4,5,6,7
27. Quydagi olimlar qanday moddalarni sintez qilgan 1. Zinin,2. Favoriskiy, 3. Lebedev, 4. Zeleniskiy larni mos xoldagi sintezlarini aniqlang. A) nitro benzoldan anilin, asetilen allen diyen uglevodorodlarnig kimyosini o’rganish, to’yingan va to’yinmagan siklik birikmalar kimyosi va ularni sintez qilish, sintetik kauchuk olish. B) nitro benzoldan anilin, asetilen allen va diyen uglevodorodlarning kimyosini o’rganish, sintetik kauchuk olish, to’yingan va to’yinmagan siklik birikmalar kimyosi va ularni sintez qilish.
C) nitro benzoldan anilin, to’yingan va to’yinmagan siklik birikmalar kimyosi va ularni sintez qilish, atsetilen allen diyen uglevodorodlarnig kimyosini o’rganish, sintetik kauchuk olish. D) nitro benzoldan anilin, sintetik kauchuk olish, to’yingan va to’yinmagan siklik birikmalar kimyosi va ularni sintez qilish, asetilen allen diyen uglevodorodlarning kimyosini o’rganish.
28. Organik birikmalar molekulalari kovalent bog’ xisobiga vujudga kelganligi sababli qanday xossalarni o’zida namoyon qiladi.
A) noelektrolit, suvda erimaydi, anoganik birikmalarga nisbatan past temperaturada suyuqlanadi.
B) noelektrolit, suvda erimaydi, anoganik birikmalarga nisbatan yuqori temperaturada suyuqlanadi.
C) noelektrolit, suvda erimaydi yoki kam eriydi, anoganik birikmalarga nisbatan past temperaturada suyuqlanadi.
D) noelektrolit, suvda erimaydi yoki kam eriydi, anoganik birikmalarga nisbatan yuqori temperaturada suyuqlanadi.
29. Organik birikmalarda uglerodning oksidlanish darajasi qanday bo’ladi.(Oralig’ini ko’rsating)
A) -4, +3 B) -3 , +4 C) -4, 0, +3 D) -4 , 0, +2
30. Organik birikmalar tuzilish nazariyasining yaratilishiga asos bo’lgan ishlarni aniqlang.
A) Anarganik birikmalardan organik birikmalarning sintez qilinishi.
B) uglerodlar o’zaro bog’lanishi va organik birikmalarda uglerodning to’rt valentli bo’lishi.
C) molekulyar massasi bir xil ammo xossalari xar xil moddalarni aniqlanish.
D) organik moddalarning xossalarini aniqlanish.
31. << qurilish materiallari>> ni aniqlang
A) uglerod va vodorod B) uglerod, azot, kislorod.
C) uglerod, vodorod, kislorod
D) uglerod, vodorod, azo’t
32. C
15H
32 , C
20H
42, C
25H
52 larning izomerlarini aniqlang.
A) 4347, 366319, 36797588
B) 4743, 366319, 36797588
C) 4345, 366320, 36797888
D) 4743, 3660, 3579758
33. sp gibritlanishda nechta qanday orbitallar gibritlanishda qatnashmaydi.
A) 2 ta p B) 2 ta s C) 1ta p D) 1ta s
34. Nukleofil va elektrofillar qanday ionlar.
A) nukleofil manfiy, elektrofil musbat
B) nukleofil musbat elektrofil manfiy
C) nukleofil radikal elktrofil anion
D) elektrofil kation nukleofil radikal
35. Organik birikmalarda asosan reaksiya necha turga bo’linadi.
A) 3 B) 5 C) 6 D) 7
36. Aromatik birikmalarda elektrofil reaksiyaga misollar qaysi javobda aniq va to’liq.
A) gallogenlash B) nitrolash C) sulfolash D) a,b,c
37.To’yinmagan uglevodorodlarga elektrofil reaksiyaga qaysi javobda aniq va to’liq javob berilgan.
A) galogenlar va sufat kislotani birikishi
B) gologenik kislotalarni birikishi
C) gologen, galogenid kislota, sulfat kislota
D) sulfat kislota, galogenid kislota
38.Qanday mexanizim bo’yich boradigan reaksiya ikki turga bo’linadi.
A) geterolitik B) gomolitik C) radikalli D) birikish
39. Atom orbitallarini gibritlanishini kim izoxladi.
A) Plank B) Poling C) Franklend D) Butlerov
40. CH
3-CH
2Cl va CH
2=CHCl dagi xlorning reaksiyaga kirishishi turlicha bo’lishiga sabab nima.
A) xlor atomi etil va vinil radikallariga turlicha tasir etish.
B) etil va vinil radikallari xlor atomiga turlicha tasir etadi.
C) to’yingan va to’yinmaganligi.
D) Vodorodlar tasiri turlicha
41. Izomeriya hodisasining moxiyatini birinchi bo’lib tushuntirib bergan olim
A) Butlerov B) Franklend C) Kekule D) Bertlo
42. Butlerov izobutilenni sintez qilishi va polimerlanishini amalga oshirishi nimaga asos soldi.
A) tuzilish nazariyasini B) izomeriya xodisasini
C) yuqori molekulyar birikmalar sintezi.
D) uglerodni 4 valentli bo’lishi
43.Empirk formulada kovalent bog’ nima orqali belgilanadi.
A) chiziqchalar B) nuqtalar
C) qo’sh bog’lar D) ko’rsatilmagan
44. Fazoviy kimyo bo`yicha organik kimyo fanining rivojiga katta hissa qo`shib kelayotgan o`zbek olimi kim?
A) S.Yunusov B) O.Sodiqov
C) M.Asqarov D) A.Abduvahobov
45. F.Kekule va A.Kolbe nimani aniqlagan?
A) organik birikmalarda C ni 4 valentli bo`lishini
B) uzun C – C bo`g hosil bo`lishini
C) izomeriya hodisasini
D) izobutilenni polimerlanishini
46. Izobutilenning polimerlanish reaksiyasi amalga oshirilgan yilni toping.
A) 1867 B) 1852 C) 1864 D) 1858
47. Quyidagi jumlalar kimyodagi qaysi terminga o`xshatish qilingan? “Binokorlar bir xil miqdordagi qurilish materiallari – g`isht, yog`och, va sementdan turli shakldagi moddalar quradi ”
A) gomologiya B) organik moddalar
C) valentlik D) izomeriya
48. Gibridlanmagan p – orbitallar gibridlangan orbitallar tekisligiga perpendikulyar joylashgan gibridlanish turini toping.
A) sp3 B) sp2 C) sp D) t.j.y
49. Markaziy atomlari orasidagi masofa 0,134 nm ga teng bo`lgan moddaning yonish reaksiyasida kislorod o`rniga ozon olinsa, 1 mol moddani yondirish uchun qancha hajm (n.sh) ozon talab etiladi?
A) 52,27 B) 44,8 C) 37,33 D) 20,16
50. Trotilning hosil bo`lish reaksiyasi qaysi turdagi reaksiya?
A) geterolitik mexanizm B) almashinish
C) elektrofil D) gomolitik mexanizm
51. 1854 – yilda fransuz kimyogari M.Bertlo olgan moddani aniqlang.
A) sirka kislota B) yog`
C) oksalat D) mochevina
52. Geptan va oktanning izomerlar soni nisbatini toping.
A) 1:2 B) 1:3,6 C) 1:6 D) 1:5