01 tutunamayanlar
Yüklə 1,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Tunç devri... âşık oldu... utanç devri
Utanç devri, tutunamayanların (disconnectus erectus) ortaya çıktığı tunç devrinden hemen sonra gelen tarih ön- cesi bir dönemdir. Selim Işık, modası geçmiş bir yaratık ol- duğu için bu dönemi günümüzde yaşamaya çalışmıştır. Utanç devri bugün bütünüyle yürürlükten kaldırıldığı hal- de, Selim kararın ilanı tarihinde bir dalgınlık eseri olarak durumdan haberdar olamadığı için, eski kararın gereklerine 430 göre hareket etmiştir. Yaptığım etraflı araştırma sonunda utanç devri olaylarına Metin’in birinci derecede karışmış ol- duğunu öğrendim. Metin’le yapılan görüşme ve kendisinin yazılı olarak verdiği bilgilerle, durumu aydınlatmayı başar- dığımı sanıyorum. Tunç devri için konulan yeni kanunların uygulanmasında karşılaşılan güçlükler, bu devrin bilinme- yen bir tarihe ertelenmesiyle sonuçlanınca, utanç devrinin ağır şartlarına boyun eğmekten başka bir çare görülmemiş- ti. Metin’in varlığıyla büsbütün ağırlaşan bu şartların yarat- tığı ortam, Selim’i kaçınılmaz bir yaşantıya sürükledi. Yarattığı acıklı ortamın farkında olmayan Metin Kutbay, 1933 yılında Ankara’da dünyaya geldi. Doğduğu günden, liseyi bitirdiği güne kadar aynı sokakta ve aynı evde yaşadı. Çirkin bir bebekti. Tek erkek çocuk olduğu halde, fazla şı- martılmadı. Dişleri düzgün değildi. Çenesi büyüktü. Huy- suz bir çocuk olduğu için, ona bir keman alarak oyalamak istediler. Müziğe istidatı olmadığı için, bütün gün kemanı gıcırdatır, evde herkesin canını sıkardı. Oysa, Metin, ken- dinde büyük yetenekler görüyordu. Küçük yaştan, acıklı romanlara, hüzünlü şarkılara karşı bir eğilimi vardı. Akıllı olduğu söylenemezdi. Aptal da değildi. Eğilimlerine uygun her şeyi, iyi kötü ayırt etmeden beğendi. Üçüncü sınıf yerli romanlarla, Balzac ve Stendhal’i aynı zevkle okudu. Klasik müzik eğitimi görürken, Türkçe tangoları aynı heyecanla dinledi. Canı sıkıldığı zaman, başkalarının da canını sıkar- dı. Hayatın boşluğu, aşkın acıları ve ıstırap konusunda ucuz romanlardan ve tangolardan edindiği beylik düşünce- leri vardı. Bu düşünceleri, hiçbir zaman hayatına uygula- madı. Yüksek yakalı gömlekler giyer, ip gibi kravatlar ta- kardı. Orta boyluydu. Uzun boylu ve gösterişli bir insan iz- lenimi bırakmak için kazık yutmuş gibi yürürdü. Gülerken dişlerini göstermemeye çalışır, konuşurken, daha kısa gö- rünsün diye eliyle çenesinin altını kapardı. Kendini beğeni-
yordu. Onu beğenmeyenlerin kendisini anlamadığı kanısın- daydı. Kendini aldatırdı, başkalarına yalan söylerdi. Yalnız kaldığı zamanlar, bazen kendini kötülerdi: fakat, bunda da başarılı olamazdı. Selim’le tanıştığı günden başlayarak onu yalanlarla besle- di. O güne kadar övünmelerine kimse aldırmadığı için, Se- lim’in saflığı onu etkiledi ve yalan konusunda kendini aştı. Önce, romantik bir hastalığı olduğunu ve sanat heyecanları duyduğu zaman sık sık bayıldığını ileri sürdü. Ayna karşı- sında talim ettiği acı gülümsemeleriyle Selim’i büyülemeyi denedi. Selim, tam ona inanmak üzereyken, Türkçe tango- lar meselesinde kuşkuya düştü. Bununla birlikte, sonunda, Selim’in romantik bir genç olmadığına ve aşkın ıstıraplarını anlamasının imkânsızlığına karar verildi ve böylece Selim, romantik olmaktan vazgeçti. İlk gençliğinin coşkunluğuyla milliyetçi görünme hevesi, Metin’in Milli Emniyette çalışan ve bu vatanın düşmanlarını izleyen gizli bir polis olmasına yetti. Durumun gizliliği, meselenin fazla kurcalanmasını önlüyordu. Bu sıralarda, Selim de, Metin de birkaç yıldır ar- tık uzun pantalon giyiyorlardı. Selim, bu polislik masalına inanmakta güçlük çekti; fakat, Metin’le ilişkilerini sürdür- mek amacıyla, kuşkularını kendine bile itiraf edemedi. Li- senin birinci sınıfında okuyan bir çocuğun eline tabanca vererek Milli Emniyet binası önünde nöbet tutturan bir teş- kilatın, gerçeğe ne kadar uyduğunu araştırmadı. Kendisinin de akıl almaz bazı hayalleri vardı. Fakat nedense, Metin gi- bi, hayallerine bir gerçeklik vererek anlatmayı beceremiyor- du. Nedense buna dili varmıyordu. Beceriksizliğinden utandığı için bu meselenin üstünde fazla durmak istemi- yordu. Metin’in uydurma aşk maceralarını da inanarak din- ledi. İnsanların yalan söylemesi için bir gerekçe görmedi- ğinden, onlara inanmakta güçlük çekmiyordu. İnsanlara inanmadan, onlarla birlikte olmanın mümkün olmadığını
sanıyordu. İnsanlara inanmadığı zaman onlardan kaçıyor- du. Söylenenlere inanmadığı zaman, inanır görünmenin, insanlara ihanet etmek olduğunu düşünüyordu ve bu iha- netinin anlaşılmaması için, ortalıkta görünmemeyi tercih ediyordu. İnsanları, Metin gibi, bayağı bulduğu zaman ken- dinde de aynı bayağılığın bulunduğunu, başka türlü o in- sanla birlikte olamayacağını hissediyordu. Metin de, yalan- larına bu kadar kolay inanan bir insan olduğu için, Selim’i küçümsüyordu. Selim’in ilerde başkaldırmasını önlemek için, onun kişiliğini göstermek istediği anlarda cesaretini kırarak gelişmesini engelliyordu. Selim, kendisi gibi yalan- lar bulup söyleyemiyordu. Bu nedenle Metin, Selim’le bir- likte bulunmaktan çok hoşlanmıyordu. Selim, insanın yara- tıcı hayal gücünü öldürüyordu. Kambur duruşu, dağınık saçları ve ütüsüz elbisesiyle Selim, insanı can sıkıntısı ve ümitsizliğe sürüklüyordu. İnsan ona bakınca, gerçi bir süre kendinden memnun oluyordu; fakat sonunda canı sıkılı- yordu.
Selim de can sıkıcı ve hayal kırıcı görünüşünün, insana yeni heyecanlar ilham etmeyen pısırıklığının farkındaydı. Her gece yatakta bu durumdan kurtulmak için Allah’a yal- varıyordu: omuzları biraz daha genişleyemez miydi? Gittiği partilerde bir kenarda oturup surat asmamak için acaba ona dans öğretilemez miydi? Allah, Selim’e dans öğretmeye pek niyetli görünmüyordu. Her şeye kadir olduğu halde böyle küçük işlerde bile kullarına yardım etmiyordu. Üstelik bu işlere Metin’i memur ediyordu ve Metin de Selim’in bece- riksizliğiyle alay ediyordu: Selim’in hiçbir şey öğrenemeye- ceğini söyleyerek gülüyordu. Selim ise, kendini Metin’e be- ğendirmek için çırpınıyordu. Bir yandan da Allah’a başvur- mayı ihmal etmiyordu: çok zayıftı, biraz daha kuvvetlene- mez miydi? Metin, izci takımında trampet çalıyordu, Selim de trampet bölüğüne alınamaz mıydı? Allah susuyordu.
Selim çalışkandı, Metin tembeldi derslerde. Sonunda, ça- lışkan olmanın kötü bir şey olduğuna karar verildi. İnsan sonunda kendisini, sınıf birincisi olmak gibi aşağılık bir tutkuya kaptırıyordu. Bir karne, sınıf ikincisi olursa, dünya başına yıkılmış gibi oluyor, günlerce sapsarı bir suratla, kimseyle konuşmadan dolaşıyordu. Üstelik arkadaşları ça- lışkan olmadığı için, derdini anlayacak, onunla paylaşacak biri bulunmuyordu; yalnız kalıyordu. İnsanla alay ediliyor- du. Hayatta başarı kazanan bütün insanların, okul yılları başarısız geçmişti. Çalışkan olmak, ilerisi için kötü bir işa- retti. Böyle insanlar para kazanamaz, kadınlarla ilişkide ba- şarıya ulaşamazdı. En kötüsü, hayatın dışında kalırdı. İn- sanların ıstıraplarına yabancı olurdu. Hiçbir zaman gerçek- leri göremezdi. Metin’in de inkâr kabul etmez üstünlükleri vardı: bisikle- te daha iyi biniyordu, voleybol oynuyordu ve Selim’den da- ha kuvvetliydi. Herhalde bunlar da yalan değildi. Selim’in alaylarına kızdığı zaman şiddetli yumruklar atıyordu ona. Kızlar üzerinde görünür bir başarısı vardı. Onların yanında, Selim gibi sarsak ve elini kolunu nereye koyacağını bileme- yen bir durumda kalmıyordu. Aynı kızı sevdikleri zamanda üstünlüğünü açıkça ortaya koymuştu. Metin, Zeliha adlı bir kızla kısa süren bir ilişki kurmuştu. Fakat sonunda kıza da dayanılmaz üstünlüklerini kabul et- tirmeye kalkınca bozuştular. Ne yanından bakılsa, ucuz bir maceraydı. Zeliha liseyi bitiriyordu. Ailesi, aşağı yukarı ki- minle evleneceğini kararlaştırmıştı. Zeliha, son defa bir mektepli aşkı yaşamak istiyordu. Metin’den uygununu bul- mak zordu. İlişkileri bozulduğu sırada Selim ortaya çıktı. Fakat, Selim’de can sıkıcı özellikler vardı. Tanıştığı kızları adam etmeye kalkıyordu. Onların, kitaplardan ve ondan bundan ödünç aldıkları romantik hayallerini ciddiye almı- yordu. Böyle bir insanla ancak evlenilebilirdi. Buysa pratik
güçlükler nedeniyle imkânsızdı: Zeliha, Selim’den dört yaş büyüktü ve Selim evlenmeyi düşünmeyecek kadar akılsızdı. Ayrıca, on dört yaşında bir çocukla evlenilmezdi. Bütün ro- mantizmine rağmen Zeliha bunun farkındaydı. Başı daima öne eğik gezen bu çocuğun çekici bir yönü yoktu; üstelik sık sık gülünç durumlara düşüyordu. Böyle çocuklarla genç kızlar ancak alay edebilirdi. Sevgililer, onun saçma davra- nışlarına karşı, ancak göz göze gelerek gülümseyebilirlerdi. Elbette böyle çocukların bu bakımdan bir yararı vardır: in- san kendi romantizmini daha iyi anlar bu kılıksızların ya- nında. Selim’e de bu görev verildi. Bir oyunun provaları do- layısıyla sürekli olarak birlikte bulunan bu üç kişinin ara- sında, yalnız Selim’in yaşadığı başka bir oyun daha oynan- dı. Selim’in Zeliha’yla ilgilenmesi, Metin’i tahrik etti ve kız- la ikinci denemeye girişti. Bu aşkın bütün ağırlığını taşımak Selim’e düştü. Bu üçlü oyunda, baştan beceriklilik göster- mediği için, en kötü rol ona kalmıştı. Bir yandan Zeliha’ya aşkını anlatamamanın güçlüğünü yaşarken, bir yandan da Metin’in bitmez tükenmez aşk hikâyelerini dinlemek zo- rundaydı. Rolünü oldukça başarılı oynadığı söylenebilir. Hiç olmazsa kendinden bekleneni veriyordu. Çok istekli oynadığı ileri sürülemezdi; ama Metin ve Zeliha kadar ol- masa da, onun da kendine göre sıkıntıları vardı. Yanlış çı- kışlar yaptığı oluyordu. Kıskançlık gibi modası geçmiş duy- gulara kaptırıyordu bazen kendini. Açıklamanın başında da açıkça belirttiğimiz gibi, tarih öncesi bir yaratık olduğu için bu kusurunu hoşgörüyle karşılamak gerekir. Zaten Metin’le Zeliha da ona yapılabilecek en iyi davranışta kusur etmi- yorlardı: onu anlayışla karşılıyorlar, huysuzluklarını hoş görüyorlardı. Onlardan daha fazlası beklenemezdi; Selim de beklemiyordu. Ümitsiz anlarında Selim’in de yanıldığı oluyordu. Yalnız anlayışla karşılanması, bunun dışında bir yaşantıya katıl-
masına izin verilmemesi onu üzüyordu. Anlıyordu tabii. Ona daha iyi davranılamazdı. Onu beğeniyorlardı, geleceği parlak bir genç olarak görüyorlardı. Yalnız Metin değil, bir- çok insan, onu hayatın gerçeklerinden koruyordu. Selim’in ilgi duyduğu başka kızlar da vardı. Hepsi Selim’i beğeniyor- lardı: onun sözlerini ciddi bir tavırla ve başlarını sallayarak dinliyorlardı. Çok doğru söylüyordu. Ne güzel ifade ediyor- du. Ona hak vermemek imkânsızdı. Bu yaşta bir gencin böyle esaslı sözler etmesi ne güzeldi. Böyle ciddi ve ağırbaş- lı bir insana ancak hayranlık duyulabilirdi. Başka bir şey duyulamazdı. Bu nedenle bütün kızlar, bu ciddiyet ve ağır- başlılığa kendilerini layık görmedikleri için, daha hafif genç erkeklerin koluna girerek uzaklaşıyorlardı. Selim, her zaman oyunun kurallarına tam uymaya çalıştı- ğı için, bu üçlü oyunda da üstüne düşeni fazlasıyla yaptı. Genç sevgililer, olur olmaz zamanlarda ayılıp bayıldıkların- da ilk yardım ekibi gibi, olay yerine ilk yetişen Selim oldu. Gerekli ilk müdahaleyi hemen yaptı: yakaları gevşetti, pen- cereleri açtı, itirafları dinledi, buhrandan buhrana sürükle- nenlere elini uzattı, özür diledi, acıklı suratlar takındı. So- nunda, meslekte yeni olduğu için, daha fazla duramadı, odadan kaçtı. Bu yüzden kendini suçlayarak, oyunun aslına uygun olmasını sağladı. Bu büyük davranışlar içinde aşkı- nın küçüklüğünden utandı. Sözünün eri olduğu için utanç devrini sonuna kadar yaşadı. Metin, bu kadar yalanla uzun süre yaşamadı. Bir gün ger- çekten hastalandı ve yatağa düştü. Yalanlar, yavaş yavaş bünyesini çürütmüş: doktor öyle söyledi. Uyuşturucu mad- denin miktarı fazla gelmiş; zehir etkisi yapmaya başlamış. Hastalığı sırasında bir süre, kendini gene yalanla avutmaya çalıştı. Durumu gittikçe kötüleşti. Sonunda doktor, yalanı yasak etti. Metin, artık gerçekten öleceğini sanıyordu. İyi- leşmek için, son bir ümit olarak kendini kötülemeye baş-
vurdu. “Benim yalancı olmama neden göz yumdunuz?” di- ye bağırıyordu: “İyileşmek istemiyorum. Gene aranıza katı- lıp domuz gibi ortalığı kokutmak istemiyorum. Bana acı- mayın; bırakın daha beter olayım da düzelmem için bir fır- sat çıksın ortaya. Eskisi gibi kötü olma fırsatını vermeyin bana.”
Hastalığı ilerledikçe yalana nefreti de arttı. “İtiraflarımı yazmalıyım,” diye çırpınıyordu yatağın içinde. “Selim’e yaptığım kötülüklerin tarihini yazmalıyım. Ondan nasıl nefret etmiş olduğumu anlatmalıyım. Ona nasıl işkence et- tiğimi söylemeliyim.” Kalem tutacak kadar gücü yoktu. Ke- limeleri bulamıyor, bulduğu kelimeleri de yanlış yazıyordu. “Selim’i ben öldürdüm,” diye bütün gün homurdanıyordu. “Kendimdeki büyük bayağılıkları ona da bulaştırdım: zehir- ledim onu.” Biraz kuvvet kazanınca, “Büyük Suçlular An- siklopedisi”ni okumaya başladı. L harfine kadar geldi. Ken- dinden büyük suçlu bulamadı. Sabahtan akşama kadar ağ- layarak Selim’den af diliyordu. “Artık inanmayacak bana,” diye inliyordu. “Hep eskisiyle karıştıracak.” Düşünmeye ve gerçeğe duyduğu susuzluğu anlatacak sözler bulmaya çalı- şıyordu. Düşünmediği için öfkeleniyordu. “Her şey yalan olamaz,” diyordu. “Bazı gerçekler vardır benim de bildiğim: inekler dört ayaklıdır, kuşlar havada uçar, iki kere iki dört eder. Ben de ineğin biriyim ve dört ayak üzerinde yürümeli- yim. İki el kere iki ayak dört eder.” Yataktan inip yerde emeklemeye çalışıyordu. Zorla yatağına taşıdılar. “Bırakın beni” diye direniyordu. “Anlamıyorsunuz: gerçeği bulmaya çalışıyorum. Gerçek de benim gibi dört ayaklıdır.” Felsefe kitapları okumayı denedi. Bir süre sonra, iki kere ikinin dört olduğundan kuşkulanmaya başladığı için bıraktı. Kötülüğünün bulaşıcı olduğu düşüncesiyle, kimseyi ya- nına yaklaştırmıyordu. Karısını, çocuklarını odadan kovu- yordu. Her gün odayı dezenfekte ettiriyordu. Üzerine ko-
nan sinekler hastalığı yayabilirmiş. Bütün böceklerin ölme- si gerekiyormuş odada. Sonunda hiç konuşmamaya başladı. Sorulara bir cevap vermiyordu. Söylediği en masum sözde bile farkına varmadığı bir yalanın bulunmasından korku- yordu. Doktor, bu doğruluk buhranının, çok ileriye götü- rülmemesini tavsiye etti. Vücudun, yalandan bu kadar te- mizlenmesi, ilerde başka karışıklıklara yol açabilirdi. Hasta- nın iyileşmesi halinde yalana direnci sıfıra inebilirdi: böyle- ce, en küçük bir yalan bile öldürücü bir etki yapabilirdi. Bu sözlere sinirli kahkahalarla cevap veriyordu Metin: “Doğru- dur doktor bey. Selim de bu yüzden öldü.” Doktor, Selim’e acıdı. Hastalandığı zaman ona getirselerdi, bir çaresine ba- kardı. “Birdenbire öldü doktor bey. Onu ben öldürdüm. Onu kurtaramazdınız: benden kurtulması imkânsızdı. Ya- lan söylüyorsunuz.” Yerinden fırladı, doktoru kovaladı oda- nın dışına. Çocuk gibi seviniyordu: “Seni hiç olmazsa dok- torlardan kurtardım Selimciğim,” diyordu. Selim’le bir kere konuşmaya başladımı, sözlerinin arkası gelmiyordu: “Öl- medin değil mi Selimciğim? Öldüğün de yalan, değil mi? Benim yaşadığım da yalan, değil mi? Her şey yalan yalan... yalan... yalan...” Davacı vekili Turgut Özben’in açıklaması dinlendi. Gere- ği düşünüldü. Sanığın, bu durumda, cezai ehliyeti olmama- sı ve elinden alınacak bir şeyi bulunmaması sebebiyle eski durumuna dönmesine izin verildi. Böylece, Selim Işık dos- yasının sanıklarından Metin Kutbay’ın hakkında takipsizlik kararı verilmekle birlikte, diğer sanıklar hakkındaki dosya- ların tekemmülüne ve duruşmaların ileri bir tarihe bırakıl- masına karar verildi. Tanrı, tutunamayanlardan rahmetini esirgemesin. Bat dünya bat! Sonunda Metin’e de acıyacak mıydık?
Yüklə 1,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|