Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti magistratura məRKƏZİ

Risk-menecmentin funksiyaları

Risk-menecment dəqiq funksiyaları yerinə yetirir. Risk-menecmentin 2 funksiyasını ayırırlar:

1. Obyektin idarə olunması funksiyası

2. Subyektin idarə olunması funksiyası

Risk-menecmentdə obyektin idarə edilməsi funksiyasına daxildir:

• 
  Yol verilən risk;
  
• 
  Kapitalın riskli qoyuluşu;
  
• 
  Riskin səviyyəsinin aşağı düşürülməsi üçün görülən fəaliyyət;
  
• 
  Risklərin sığortalanması prosesi;
  
• 
  Sahibkarlıq fəaliyyətində subyektlər arasında bağlanan iqtisadi münasibət və əlaqələr;
  

Risk-menecmentdə subyektin idarə olunması funksiyasına daxildir:

• 
  Proqnozlaşdırma
  
• 
  Təşkil etmə
  
• 
  Tənzimləmə
  
• 
  Koordinasiya etmə
  
• 
  Stimullaşdırma
  
• 
  Nəzarət etmə
  

Risk-menecmentdə proqnozlaşdırmaq özündə obyektin bütünlüklə və onun fərqli hissələrinin maliyyə vəziyyətinin dəyişməsinin perspektivdə proqnozlaşdırılmasını birləşdirir. Proqnozlaşdırmaq – müəyyən hadisənin qabaqcadan görülməsidir. O artıq işlənmiş proqnozları bilavasitə həyata keçirilməsini vəzifə kimi qoymur. Proqnozlaşdırmanın əsas xüsusiyyəti obyektin maliyyə vəziyyətinin inkişaf etdirilməsi üçün maliyyə göstəricilərinin və parametrlərinin qurulmasının alternativliyidir. Proqnozlaşdırmada riskin dinamikası həm dəyişmə tendensiyasının ekspert qiymətləndirməsi yolu ilə, həm də baş verə biləcək dəyişikliklərin qabaqcadan görülməsi yolu ilə də həyata keçirilə bilər. Bu dəyişikliklər gözlənilmədən baş verə bilər. Belə dəyişmələrlə idarə etmə menecerdə bazar mexanizmlərinin və intuisiyanın, həmçinin iti qərar verə bilmək qabiliyyətinin yetişdirilməsini tələb edir.Risk-menecmentdə təşkil etmə müəyyən olunmuş qayda və proseduralar əsasında kapitalın riskli qoyuluşu proqramını həyata keçirən insanların bir araya toplanmasıdır. Bu qayda və proseduralara daxildir: idarəetmənin alətinin yaradılması, idarəetmə aparatının strukturunun yaradılması, idarəetmə şöbələri arasında qarşılıqlı münasibətin yaradılması, normaların, normativlərin, metodların hazırlanması və s.

Risk-menecmentdə tənzimləmək özündə verilmiş parametrlərin təxirə salınması halı baş verdikdə bu obyektin dayanıqlılığının saxlanması vasitəsilə ilə idarəetmə obyektinə təsiri cəmləşdirir. Tənzimləmə yaranmış sapmaların aradan qaldırılması tədbirlərini əhatə edir.Risk-menecmentdə koordinasiya funksiyası riskin idarə edilməsi sistemində iştirak edən bütün həlqələr arasında uyğunluq yaratmaqdır.Koordinasiya obyektin, subyektin idarə edilməsində, aparatın və işçilərin idarə edilməsi zamanı əlaqələrdə bütövlük yaradır.Risk-menecmentdə stimullaşdırmaq maliyyə menecerləri və digər mütəxəssislərdə öz işlərinin sonucunda maraqlı olmaq arzusunu yaratmaqdır. Risk-menecmentdə nəzarət etmək funksiyası riskin aşağı salınmasının təşkilinin yoxlanmasını cəmləşdirir. Nəzarət etmə funksiyası riskin aşağı salınması tədbirlərinin nəticəsinin analizini tələb edir.

Bazar iqtisadiyyatı ölkələrində bir çox hallarda sahibkarlığın kiçik və iri formaları bir biri ilə işgüzar əlaqələrə – kooperasiya münasibətlərinə girirlər ki, buna da iqtisadi mənada «françayz sistemi» deyilir. Misal olaraq, hazırda ABŞ-da olan 500 mindən çox kiçik müəssisələr françayz münasibətlərinə təşviq olunmuşlar. Onların mal dövriyyəsi 50 milyard dollar göstərilir. Göstərilən sistemin əsas tərkib hissəsi kimi iri və kiçik müəssisələr arasında subpodrat münasibətlərin formalaşması göstərilir. Bu o deməkdir ki, kiçik müəssisələr hazır məhsulun fərqli hissələrinin istehsalı üzrə ixtisaslaşırlar, böyük müəssisələr isə onların quraşdırılmasını fəaliyyətə keçirirlər. Bu təcrübə, əsasən Yaponiyada, ABŞ və başqa inkişaf etmiş Qərb ölkələrində daha çox yayılmışdır və kiçik sahibkarlara riskə girmədən françayz sistemi ilə bizneslərinə davam etməyə şərait yaradır.[6, s.210]