Microsoft Word Qasimov-ias docx
İnformasiya tələbatının modeli
Yüklə 1,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
3.4. İnformasiya tələbatının modeli
Ümumiyyətlə, istənilən fəaliyyəti aşağıdakı dördlük vasitəsilə ifadə etmək olar: = , , , , (3.1) burada S – fəaliyyəti yerinə yetirən subyekt, P – fəaliyyətin yönəldiyi obyekt, yerinə yetirildiyi mövzu sahəsi, A – fəa- liyyətin məqsədi, V – fəaliyyətin həyata keçirilməsi vasi- tələri, mexanizmləridir. 105 Burada subyekt dedikdə formasından, növündən, möv- zu sahəsindən, əhatəliliyindən və təyinatından asılı olma- yaraq hər hansı informasiyaya tələbatı yaradan fəaliyyəti həyata keçirən insanlar, fərdlər, kollektivlər (müəyyən fəaliyyət və ya maraq sahəsi üzrə insan qrupları), təşki- latlar və s. başa düşülür. (3.1) modelinə daxil olan elementlər arasında əlaqələr fəaliyyətin subyekti vasitəsilə həyata keçirilir. Belə ki, subyekt fəaliyyətinin məqsədini müəyyən mexanizm- lərdən istifadə etməklə yerinə yetirdiyi hərəkət və əməllər sistemi vasitəsilə obyektdə (mövzu sahəsində) reallaşdırır. Subyekt fəaliyyətini həyata keçirməzdən əvvəl, bir qayda olaraq, onu öz şüurunda planlaşdırır və onun infor- masiya modelini qurur. Bu model informasiya xarakterli olub, subyektin malik olduğu biliklər sistemi əsasında onun şüurunda formalaşır. İnformasiya modelində fəaliy- yətin obyektiv şərtlərinin qabaqcadan əks olunması və subyektiv obrazının qurulması onun məqsədyönlü idarə olunmasını təmin edir. Ona görə də fəaliyyətin uğurla nə- ticələnməsi və qarşıya qoyulan məqsədin əldə olunması subyektin zəruri informasiyaya malik olub-olmaması də- rəcəsindən, yəni onun potensialından bilavasitə asılı olur. Nəticə etibarı ilə insanın şüuru fəaliyyətin idarə edilməsi- nin başlıca mexanizminə çevrilir, vadaredici, nizamlayıcı və nəzarətedici kimi funksiyaları yerinə yetirir. Əksər hallarda şüurda fəaliyyətin tam informasiya mo- delinin qurulması müəyyən çətinliklərlə qarşılaşır, müva- fiq informasiya təminatı və əlavə istiqamətlənmə olmadan onun həyata keçirilməsi mümkün olmur. Ona görə də subyekt öz fəaliyyəti üçün çatışmayan informasiyanın əldə olunması istiqamətində tədbirlər görmək zərurətində qalır. |