Microsoft Word Qasimov-ias docx

3.8.  İnformasiya ehtiyatının profilinin müəyyən 
edilməsi 
(3.4) və (3.7) ifadələrinə uyğun olaraq 
r  informasiya 
ehtiyatlarını T çoxluğunun elementləri ilə  aşağıdakı kimi 
təsvir etmək olar: 
⟹
=
,
∈ , = 1,
, = 1,  .(3.9) 
Burada 
: → 0,1  –   termininin   informasi-
ya ehtiyatını  təsvir edən 
 çoxluğuna mənsubiyyət 
funksiyası olub,   termininin   informasiya ehtiyatı üçün 
vaciblik dərəcəsini  göstərir. Onun qiymətini avtomatik 
indeksləşdirmə üsullarının köməyi ilə hesablamaq olar. 
Bunun üçün, bir qayda olaraq, xüsusi proqram təminatı 
(robot, pauk və s. proqramları) işlənib hazırlanır.  
Qeyd olunanlara əsasən, 
, = 1,  məlumatlarının 
, = 1,  mövzu  sahələrinin profillərinə aid olması, 
yəni 
R  çoxluğuna yaxınlıq (relevantlıq) dərəcəsini müəy-
yən etmək üçün aşağıdakı üsuldan istifadə etmək olar.  
Əvvəlcə, ayrı-ayrı 
, = 1,  terminlərinə münasibət-
də  hər bir 
, = 1,  və  , = 1,  cütləri üçün onların 
profillərinin relevantlıq dərəcələri hesablanır. Bunun üçün 
uyğun olaraq 
 və  
 çoxluqlarının kəsişməsini tapır:  
∩
, = 1, , = 1, . 
Başqa sözlə, 
=
×
, = 1, , = 1, ,
= 1, .
(3.10)
Qeyd etmək lazımdır ki, əvvəlki bölməyə analoji ola-
raq, mövzu sahələri ilə informasiya ehtiyatları arasında 

---

116 
orta çəkili relevantlıq dərəcəsini müəyyən etmək üçün 
,
 qeyri-səlis üstünlük münasibətlərini istifadə 
etmək olar. 
Yuxarıda qeyd olunanları nəzərə alaraq, 
r  informasiya 
ehtiyatının 
P  mövzu  sahəsinə relevantlıq dərəcəsini aşa-
ğıdakı düsturun köməyi ilə müəyyən etmək olar: 
( ) =
,
,
,
, 
= 1, , = 1, ,
≠
.    
      (3.11) 
Əgər 
∈ 0,1  olarsa,  onda  ( ) >  şərtini ödəyən 
bütün 
 mövzu  sahələri 
 informasiya  ehtiyatına rele-
vant kimi qəbul edilə bilər.