Mühazirə toplusu Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi

9.2 Kompressorların yağlanması. 
Sürtkü yağları yüksək temperaturda parçalanma prosesinə məruz qalır. Bu 
zaman isə hidrogen ayrılır. Bunun nəticəsində doymuş və doymamış 
karbohidrogenlər qazları , o cümlədən asetilen əmələ gəlir ki, bu da hava ilə
partlayıcı qarışıq yaradır. Sürtkü yağlarının parçalanması zamanı kompressorun 
silindrinin divarlarında, klapan qurğularında, boru hissələrində bərk parçalanma
məhsulları- his, qətran, koks əmələ gəlir (naqar). Əgər sıxılsn qazda toz, korroziya 

---

məhsulu, “okalina” (pas) olarsa, sürtünmə artır, nəticədə yerli qızma halı baş 
verirki, bu da partlayış baş verməsinə səbəb olur. İşlənən yağ aşağı keyfiyyətli 
olarsa, bu hava ilə peroksid birləşmələri əmələ gətirər və bunun nəticəsində 
partlayış baş verə bilər. 
Sürtkü yağları yüksək temperaturda azda olsa buxarlanır, yağın miqdarı 
çox olduqda isə sıxılan havada kiçik yağ damcıları –duman yaranır və hava ilə 
partlayıcı qarışıq əmələ gətirir. Əgər havada 6-10% yaə buxarları olarsa, artıq
200
0
C-də qarışıq partlaya bilər. 
Hava kompressorlarının slindirlərini yağlamaq üçün yanma temperaturu 
216-246
0
C, öz-özünə yanma temperaturu təqribən 400
0
C olan yağlardan istifadə 
olunur (AK-22, MS-20). Təzyiq artdıqca yağın alışma və öz-özünə yanma 
temperaturu aşağı düşür. Sürtkü yağının alışma temperaturu sıxılmış havanın 
temperaturundan 70
0
C yuxarı olmalıdır. 
Yüksək təzyiqdə təmizlənmiş və yüksək temperatura davamlı və havanın 
oksidləşdirmə qabiliyyətinə malik müqavimətli yağlardan istifadə olunur. Yağla 
birlikdə qliserinli sabunun məhlulundanda istifadə olunur. 
Hava kompressorlarının yağlanması dəqiq aparılmalıdır- üfiqi (horizontal) 
yağlanan səthdə 400m
2
səthə 1q., şaquli yağlanan səthdə 500m
2
səth üçün 1q. 
Yağ istifadə olunmalıdır. 
Yağın normal sərfi (q/saat) aşağıdakı kimi hesablanır: 
Dsn
g




500
400
60
2
Burada, D-silindrin diametri,m; s-porşenin hərəkəti, m; n- 1 dəqiqədə dövrlərin 
sayıdır. 
Oksigenin “komprimirivoniya”-kompensasiya olunma vaxtı mineral yağların 
iştirakına yol vermək olmaz. Belə ki, yağın qızmış oksigenlə görüşməsi yanğın və